Festival Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn
Đây là sự kiện mở đầu chuỗi các hoạt động Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn và Lễ hội Cơm mới đền Đông Cuông năm 2023, diễn ra từ ngày 17-26.10 tại Di tích lịch sử cấp Quốc gia đền Đông Cuông (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái).
Festival mở màn với các hoạt động thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, tôn vinh những giá trị truyền thống của di sản đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Diễn xướng hầu đồng là một nghi lễ đặc biệt mang đậm màu sắc văn hóa tâm linh trong Di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt nói chung, tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn tại đền Đông Cuông nói riêng. Nghi lễ này đã được UNESCO vinh danh và thế giới công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Festival thu hút hơn 100 nghệ nhân, đồng đền, đồng điện, thanh đồng đến từ các bản hội trong cả nước như: Yên Bái, Hải Phòng, Lào Cai, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, Thanh Hoá, Hoà Bình, Sơn Tây, Nam Định, Hà Nam… cùng tham gia diễn xướng hầu đồng, dâng hương kính Mẫu, cầu tài, cầu lộc, cầu sức khỏe, cầu bình an và cầu cho Quốc thái dân an, mùa màng tốt tươi, con người khỏe mạnh.
Nghi lễ diễn xướng hầu đồng tại Festival thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn và Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông năm 2023 là dịp để những bản hội, thanh đồng, cung văn và nghệ nhân hát chầu văn trong cả nước tề tựu về đền Đông Cuông dâng hương kính Mẫu, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ.
Festival thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng với các nội dung chính là Festival thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn gắn với Lễ hội cơm mới đền Đông Cuông. Điểm nhấn của Lễ hội là Liên hoan hát chầu văn huyện Văn Yên lần thứ Nhất năm 2023, chủ đề "Linh thiêng đất Mẫu" với sự tham gia của các đội hát chầu văn. Một hoạt động mang tính truyền thống và không thể thiếu trong các lễ hội diễn ra hàng năm ở Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia đền Đông Cuông là mâm cốm dâng Mẫu.
Lễ hội năm nay, ngoài cốm dâng Mẫu, các thôn, bản của xã Đông Cuông còn chuẩn bị các sản vật đặc sắc của địa phương. Đây là hoạt động nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tại Festival thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn gắn với Lễ hội cơm mới đền Đông Cuông, giúp du khách và người dân địa phương được sống trong không khí lễ hội rực rỡ sắc màu văn hóa, vừa linh thiêng vừa vui tươi đồng thời là dịp để người dân địa phương giao lưu, học tập kinh nghiệm, nâng cao chất lượng sản phẩm cốm, từng bước đưa sản phẩm cốm đền Đông Cuông trở thành hàng hóa phục vụ du khách.
Trong khuôn khổ sự kiện sẽ có 5 hoạt động kèm theo, gồm: thực hành diễn xướng hầu đồng; rước các sản vật của địa phương dâng Mẫu; Liên hoan hát chầu văn huyện Văn Yên lần thứ Nhất năm 2023; trưng bày tranh ảnh, thực hành nghi lễ thờ Mẫu; một số trò chơi dân gian và các hoạt động thể thao, trong đó có hoạt động đua mảng trên sông Hồng.
Ngoài ra không gian Lễ hội là các hoạt động sôi động như: các thanh đồng, bản hội trình diễn nghệ thuật hầu đồng tại cung Công Đồng, cung Chúa và phủ Sơn Trang; triển lãm các tác phẩm hội họa, nhiếp ảnh về chủ đề Mẫu Thượng Ngàn Đông Cuông, các lễ hội ở Văn Yên, các sinh hoạt tín ngưỡng văn hóa, văn nghệ ở Văn Yên và các hình ảnh về đất và người Văn Yên nói riêng; gian hàng giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ các sản phẩm chủ lực của địa phương.
Đặc biệt, trong đêm khai mạc và bế mạc Festival tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn gắn với Lễ hội cơm mới năm 2023 sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật đặc sắc và rước các sản vật của địa phương dâng Mẫu Thượng ngàn với sự tham gia của các nghệ nhân dân tộc Tày huyện Văn Yên; các bản hội từ các tỉnh, thành phố trong cả nước tham gia; các doanh nghiệp kinh doanh du lịch, lữ hành; các xã, thị trấn trong huyện.
Nghi lễ diễn xướng hầu đồng tại Festival thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn và Lễ hội Cơm mới đền Đông Cuông năm 2023 là dịp để những bản hội, thanh đồng, cung văn và nghệ nhân hát chầu văn trong cả nước tề tựu về Đền Đông Cuông dâng hương kính Mẫu, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ đã được UNESCO vinh danh../.