Đình Trung (huyện Ứng Hòa)
Đình Trung thuộc địa phận xã Viên Nội, huyện Ứng Hòa, Hà Nội.
Theo sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi thì vào thế kỷ XV, xã Viên Nội thuộc lộ Ủng. Đến nhà Nguyễn, triều vua Khải Định (1916-1925), thôn Trung thuộc xã Viên Nội, phủ Ứng Hoà, tỉnh Hà Đông.
Đình Trung thờ Lý Bí (? - 548) làm thành hoàng làng, một người anh hùng dân tộc đã có công lớn dánh đuổi giặc Lương ra khỏi bờ cõi, thành lập nhà nước Vạn Xuân.
Đầu năm 544, Lý Bí xưng hoàng đế, đặt niên hiệu là Thiên Đức, đánh dấu một bước phát triển của phong trào đấu tranh giành lại độc lập của nhân dân ta trong thời Bắc thuộc.
Đình Trung kết cấu theo kiểu chữ “tam” ở ven bờ sông Đáy, nhìn theo hướng tây nam với các hạng mục công trình chính: Nghi môn, Tiền tế, Đại bái và Hậu cung. Nghi môn được xây dựng với quy mô vừa phải nhưng phù hợp với cảnh quan tổng thể cụm di tích. Chính giữa Nghi môn được xây bít lại bằng một bức bình phong kiểu cuốn thư, phía trên đắp lưỡng long chầu nguyệt, chính giữa có tạo hình long cuốn thuỷ.
Tiền tế gồm 9 gian, các bộ vì được tạo tác theo kiểu thức “chồng rường, giá chiêng” trên 4 hàng chân cột. Đáng chú ý là hệ thống cột quân tiền, quân hậu đều làm bằng đá xanh. Qua Tiền tế là Đại bái với 5 gian tường hồi bít đốc, các bộ vì được làm với kiểu thức “chồng rường”. Tại toà Đại bái này còn giữ được khá nguyên vẹn các con rường, xà nách. Hệ thống đồ thờ được bài trí công phu với bát bửu, án gian, long đình.
Hậu cung với 3 gian được cuốn vòm, hai cửa nách hai bên vào trong có chạm hình tứ linh một cách công phu. Phần hiện toà Hậu cung tại các bộ vì được tiền nhân kết hợp hài hoà giữa chất liệu gỗ với đá xanh tạo nên phần vì bưng hình tam giác. Trung tâm của bộ vì này là hình rồng đang tung mình trên mây, phía trên cùng bộ vì có hình phượng hàm thư, dưới là rùa đội nghiên bút và một số loài thuỷ tộc như cá chép đang hoá. Bên trong Hậu cung có một khám thờ được bưng kín, phía trong là long ngai bài vị thánh.
Từ xưa đến nay, làng Trung kết nghĩa anh em làng Phú Cường. Lịch 5 năm một lần lại tổ chức ngày hội lớn giữa 2 thôn có rước ngự thuỷ trên dòng sông Đáy.
Đình Trung đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Tây xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 2006./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02
