Đình Lạt Dương (huyện Phú Xuyên)

Đình thờ Linh Lang đại vương, 3 vị tôn thất nhà Lý, 2 vị họ Phạm. Linh Lang đại vương là vị thần có công lao lớn đối với triều đại Lý nói riêng và dân tộc Việt nói chung. Các vị thần trên đây ngoài công lao đánh giặc còn có công giúp đỡ nhân dân tạo dựng cuộc sống. Các ngài đã trở thành những anh hùng dân tộc, anh hùng văn hoá, do đó qua các triều đại phong kiến, đều được ban phong mỹ tự và nhân dân ở nhiều nơi biết ơn tôn thờ ngài.

Ngôi đình toạ lạc trên khu đất ven chân đê sông Hồng với quy mô kiến trúc tương đối lớn. Đứng trên đê sông Hồng nhìn xuống, ngôi đình có tổng thể kiến trúc hình chữ “đinh” với hai toà Đại bái và Hậu cung.

Hạng mục đầu tiên là Nghi môn với hệ thống cột trụ biểu và tuờng bao. Trên đỉnh trụ biểu là bốn chim phượng chụm đuôi, quay theo tứ phương đông, tây, nam, bắc, dưới là ô lồng đèn, thân và đế trụ kiểu thắt cổ bồng.

Qua sân lát gạch là bậc tam cấp dẫn tới toà Đại bái, gồm 5 gian, kiểu tường hồi, bít đốc. Các bộ vì trên kết cấu 4 hàng chân cột, theo cách thức: “Thượng chồng rường, hạ cốn chồng rường, bảy hiện”. Các mảng chạm tập trung ở bộ vì nách với tứ linh, tứ quý, cảnh đầm sen sông nước... Ở đây hoa văn thực vật chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các mảng chạm, qua đó phản ánh tư duy và ước mong của cư dân vùng đồng chiêm trũng ven sông Hồng.

Qua Đại bái là toà Hậu cung với 3 gian nhà dọc, nối với gian giữa toà Đại bái thành hình “chuôi vồ”. Những bộ vì liên kết theo kiểu thức: “Thượng giá chiêng, hạ kẻ chuyền”. Bên trong toà Hậu cung có bài trí long ngai bài vị, nhang án, các đồ tế khí, nhiều cổ vật có niên đại thời Hậu Lê và cuốn thần phả ghi thân thế, sự nghiệp các vị thần được thờ tại đình. Đình Lạt Dương đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1994./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01