Văn hóa – Di sản

Đình làng Phú Lương: Bài toán khó về bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử

Kiên Hải 10/09/2023 20:50

Đến đình làng Phú Lương (xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội), chúng tôi lặng người khi chứng kiến Di tích lịch sử - văn hóa Quốc gia đang xuống cấp trầm trọng. Người dân địa phương đã phải sử dụng những cột sắt, tre để giữ đình làng hàng trăm năm tuổi không bị đổ gục trước tác động của thời gian.

Giá trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật kiến trúc nổi bật

Hà Nội có hàng chục ngàn đình làng trải đều ở các phường, xã, thôn… của hầu hết 30 quận, huyện, thị xã. Đình làng Phú Lương là một trong di tích nổi bật của đất Thăng Long ngàn năm văn hiến, từ năm 1993, đình làng này đã được Bộ Văn hóa – Thông tin (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hiện nay) xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia.

dinh-1-.jpg
Đình làng Phú Lương nhìn từ xa

Tiếp chúng tôi tại đình làng, ông Đặng Văn Nghiêm, Bí thư Chi bộ - Trưởng ban công tác mặt trận thôn Phú Lương, chia sẻ: Đình làng Phú Lương là biểu tượng của cộng đồng, một thiết chế văn hóa tín ngưỡng, trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh và là sợi dây gắn bó cộng đồng của người dân địa phương. Hiện đình làng Phú Lương vẫn còn giữ được thần phả niên hiệu Hồng Phúc Tam Niên năm 1674.

Đình làng Phú Lương thờ Bạch Lợi – một vị tướng văn võ song toàn đời vua Hùng Vương thứ 18. Tương truyền, tướng Bạch Lợi cùng Tản Viên Sơn Thánh, Cao Sơn và Quý Minh đánh giặc Thục, giúp Vua Hùng giữ vững quốc gia, bờ cõi. Quá trình hành quân đánh giặc, tướng Bạch Lợi chọn Phú Lương làm điểm đồn binh, sau đó ngài đã hoá ở đây. Tưởng nhớ công lao của ngài với dân với nước, nhân dân làng Phú Lương đã dựng đình và suy tôn ngài làm Thành hoàng làng. Hiện nay, đình Phú Lương vẫn giữ được 7 đạo sắc phong từ các triều đại phong kiến Việt Nam.

img_0323.jpg
Đình có các bức cốn chạm khắc tích “long ngư hí thuỷ” rất sinh động, bức chạm tích tứ linh rất tỉ mỉ và tinh tế.

Ngoài giá trị lịch sử, đình làng Phú Lương được công nhận Di tích Quốc gia bởi kiến trúc nghệ thuật, nét đặc sắc về văn hóa. Đình được bao bọc bởi những cây cổ thụ tỏa bóng mát, phía trước là một con lạch (hoặc) cũng có thể là một nhánh của sông Nhuệ cổ. Tổng diện tích của đình làng hơn 1.400m2, kiến trúc được xây dựng theo hình chữ “Đinh” với 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung bên trong. Theo ông Lê Văn Tiến, Chi hội trưởng Người cao tuổi Phú Lương Thượng, kiến trúc của đình theo thời nhà Nguyễn, cột trên được đặt trên khúc gỗ vuông, dưới cột là bệ tảng đá xanh hình tròn. Tòa đại bái có 4 bức cốn ở hai bộ vì gian giữa chạm khắc tích “long ngư hí thuỷ” sinh động, cùng đó được chạm tích tứ linh tỉ mỉ và tinh tế.

“Hàng trăm năm qua, đình Phú Lương là nơi hội tụ, gặp gỡ của cộng đồng dân cư địa phương, đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động văn hóa. Hằng năm vào ngày Bảy tháng Giêng, người dân tổ chức lễ hội rước thần và rước mẫu tại đình làng, thu hút hàng ngàn du khách thập phương. Lễ hội có phần lễ trang nghiêm theo phong tục truyền thống, đến phần hội với các trò chơi dân gian như thi vật, đánh đu, đấu gà chọi, bắt vịt… trong sự hồ hởi, tinh thần vui tươi, lành mạnh của tất cả mọi người”, ông Lê Văn Tiến, chia sẻ.

Mỏi mòn chờ ngày di tích được tu bổ

Mang trong mình những giá trị lịch sử văn hóa, nhưng như bao di tích khác, đình Phú Lương theo thời gian đã xuống cấp bởi tác động của mưa nắng. Có mặt tại đình Phú Lương gần đây, Phóng viên Tạp chí Người Hà Nội thấy nhói lòng vì nhiều cột trụ bị mối mọt, có dấu hiệu sụt lún, mái ngói có nhiều chỗ bị cong vênh hoặc vỡ. Cùng đó, nhìn bằng mắt thường cũng thấy các cột, kèo, cốn chạm khắc đã bị mục, tường xuất hiện các vết nứt. Khuôn mặt trầm tư, ông Đặng Văn Nghiêm cho biết, đình Phú Lương xuống cấp nhiều năm nay, nguy cơ sập đổ có thể đến bất cứ lúc nào. Do đó, người dân địa phương đã dùng cột sắt, gỗ, tre để chống đỡ đình cả 5 năm qua.

dinh-2-(1).jpg
Trong tòa đại bái, người dân đã dùng tới hàng chục cột sắt, tre để chống đỡ đình không hư hại nặng thêm.
Ông Lê Văn Tiến, Chi hội trưởng Người cao tuổi Phú Lương chia sẻ về sự xuống cấp của đình làng thời gian qua, đồng thời mong mỏi các cấp ngành sớm tu bổ, tôn tạo đình Phú Lương để giữ lại Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia. (Clip: Quỳnh Phạm/NHN).

Thông tin thêm tới chúng tôi, ông Nghiêm cho biết, từ năm 2018, người dân trong thôn đã kiến nghị UBND xã Quảng Phú Cầu cùng các cơ quan chức năng của huyện, Thành phố Hà Nội có phương án tu bổ, tôn tạo nhằm “cứu” đình làng. Được sự quan tâm từ Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL), chính quyền cùng các Sở, ban ngành liên quan của Thành phố Hà Nội và huyện Ứng Hòa, năm 2018, dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình làng Phú Lương được thông qua. UBND xã Quảng Phú Cầu làm chủ đầu tư, đơn vị thi công thuộc về Công ty TNHH thương mại và dịch vụ tổng hợp Hoàng Hà và thời gian dự kiến hoàn thành việc tu bổ từ 2018 đến 2019.

Vui mừng vì đình làng được tu bổ, người dân thôn Phú Lương lập tức di chuyển toàn bộ vật dụng, đồ thờ sang Miếu để tạm. Nhưng 5 năm đã qua, dù đơn vị thi công đã dựng nhà tạm trước sân đình, song ngày tu bổ, tôn tạo đình làng trăm năm tuổi đã không diễn ra.

20230907_105811.jpg
Bảng thông tin dự án tu bổ, tôn tạo đình Phú Lương năm 2018 treo trên tường trước cổng đình, qua 5 năm cũng "xuống cấp" với rêu mốc phủ đầy.

Trao đổi với chúng tôi về việc 5 năm qua dự án tu bổ đình làng Phú Lương chưa thể triển khai, ông Nguyễn Lương Hậu, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Phú Cầu cho biết, năm 2018 các văn bản, thủ tục chấp thuận tu bổ đình còn thiếu. Đến cuối năm 2022 các thủ tục mới cơ bản đầy đủ thì hợp đồng với Công ty TNHH thương mại và dịch vụ tổng hợp Hoàng Hà, đã hết hạn.

“Vừa rồi cơ quan có thẩm quyền mới thanh lý hợp đồng hết hạn với đơn vị thi công, thực hiện lại các bước và quy trình mới để triển khai dự án tu bổ đình Phú Lương. UBND xã cũng vừa có tờ trình gửi UBND huyện Ứng Hòa. Hiện đang có hai hướng, một là xin nguồn kinh phí của Thành phố và huyện Ứng Hòa làm chủ đầu tư. Hai, xã làm chủ đầu tư và nguồn vốn của huyện. Chúng tôi vẫn đang chờ văn bản chấp thuận của cấp trên, người dân thôn Phú Lương đã đề nghị nhiều lần với chính quyền xã về việc tu bổ, tôn tạo đình làng. Nhưng việc này xã không đủ thẩm quyền, chúng tôi chỉ biết động viên mọi người bình tĩnh, kiên nhẫn chờ đợi để cùng giải quyết”, ông Nguyễn Lương Hậu, chia sẻ.

dinh-4.jpg
Nhiều cột trụ bị mối mọt, nứt nẻ; các kèo, cốn chạm khắc tại đình Phú Lương đã bị mục đi trông thấy.

Trước đây dự án tu bổ đình Phú Lương chỉ ở khu vực đại bái và hậu, nhưng 5 năm đi qua và đến hiện tại, di tích này phải tu bổ gần như toàn bộ, nguồn kinh phí vì thế cũng đội lên. Theo ông Đặng Văn Nghiêm, dự án tu bổ đình thời điểm năm 2018 khoảng 9 tỷ đồng, song đến nay phải 25 tỷ đồng. Vừa rồi có đoàn công tác của huyện Ứng Hòa về đình tiếp tục kiểm tra nhưng chưa có gì cụ thể, chưa triển khai tu bổ đình làng được.

“Nhân dân trong thôn mỗi ngày chứng kiến ngói sụp xuống, cột kèo bị mối mọt mà xót. Thấy vậy, mọi người lại lấy cột tre, sắt chống tạm vào những chỗ yếu của đình. Bà con nhân dân rất mong cơ quan có thẩm quyền, đơn vị chuyên môn nhanh chóng tìm được giải pháp để tu bổ đình Phú Lương - Di sản lịch sử văn hóa của quốc gia, của Hà Nội ngàn năm văn hiến”, ông Đặng Văn Nghiêm, bày tỏ./.

Bài liên quan
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Hội Báo toàn quốc 2025 là biểu tượng sinh động của tinh thần kế thừa và phát triển, để nhớ lại, tri ân, cùng nhìn về phía trước
    Phát biểu Khai mạc Hội báo toàn quốc năm 2025 diễn ra tại Thủ đô Hà Nội, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, Hội báo năm nay là một sự kiện quan trọng, có ý nghĩa chính trị sâu sắc, đồng thời, là ngày hội văn hóa – nghề nghiệp của những người làm báo và công chúng báo chí cả nước. Hội báo năm 2025 cũng là biểu tượng sinh động của tinh thần kế thừa và phát triển, để nhớ lại, tri ân, để chúng ta cùng nhìn về phía tr
  • Báo chí cách mạng Việt Nam 100 năm đồng hành cùng dân tộc
    Tròn một thế kỷ kể từ ngày báo Thanh Niên ra số đầu tiên (21/6/1925), báo chí cách mạng Việt Nam luôn song hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường lịch sử, từ phong trào giải phóng dân tộc đến công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với sứ mệnh là vũ khí tư tưởng sắc bén, báo chí không chỉ là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân mà còn là diễn đàn dân chủ, nơi lan tỏa những giá trị nhân văn, thúc đẩy đổi mới và phát triển xã hội. Trong kỷ nguyên mới của dân tộc, báo chí cách mạng tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, kiên định bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời thích ứng linh hoạt để truyền tải tinh thần yêu nước, khát vọng vươn lên và bản sắc văn hóa Việt đến với công chúng trong nước và quốc tế.
  • Bác Hồ với báo chí cách mạng Việt Nam
    Trong hành trình 100 năm hình thành và phát triển (1925 - 2025), báo chí cách mạng Việt Nam đã lớn mạnh không ngừng về nội dung, hình thức và đội ngũ làm báo. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là vai trò định hướng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nền báo chí cách mạng Việt Nam từng bước khẳng định vai trò là vũ khí tư tưởng sắc bén phục vụ sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất mà còn là người đặt nền móng xây dựng, phát triển nền báo chí cách mạng Việt Nam. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người đã để lại gần 2.000 bài báo dưới hàng trăm bút danh, thể hiện tư duy sắc sảo, tình cảm thiết tha với dân tộc và trách nhiệm xã hội sâu sắc.
  • Tổng Bí thư Tô Lâm định hướng cho Thủ đô Hà Nội vươn mình trong kỷ nguyên mới
    Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra định hướng để Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Thủ đô Hà Nội thời gian tới thực hiện hiệu quả hơn các nhiệm vụ, yêu cầu của Trung ương về xây dựng và phát triển Hà Nội “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”, xứng đáng là “trái tim của cả nước”, vươn mình trong kỷ nguyên mới.
  • Hà Nội thành lập 6 Tiểu ban phục vụ Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Theo Quyết định, Ủy ban Nhân dân thành phố thành lập 06 Tiểu ban giúp việc Ban tổ chức, gồm: Tiểu ban Diễu binh, diễu hành; Tiểu ban Tuyên truyền, Nội dung và Y tế; Tiểu ban An ninh, trật tự và Giao thông; Tiểu ban Vệ sinh môi trường; Tiểu ban Vật chất, hậu cần và Tiểu ban Lễ tân.
Đừng bỏ lỡ
  • [Podcast] Chùa Kim Lan – Cổ tự linh thiêng bên bờ sông Đuống
    Hà Nội là vùng đất kết tinh của những dòng chảy văn hóa âm thầm, lặng lẽ cùng lịch sử hơn ngàn năm văn hiến. Nằm ở phía Đông Nam Hà Nội, bên dòng sông Đuống đỏ nặng phù sa, có một ngôi làng nhỏ mang tên Kim Lan - một miền đất yên ả, nơi nghề gốm cổ truyền được lưu truyền hàng nghìn năm đến nay vẫn luôn đỏ lửa. Và tại nơi này còn có một mái chùa cổ rêu phong - nơi lưu giữ những âm thanh sâu lắng nhất của văn hóa tín ngưỡng dân gian Hà Nội – Chùa Kim Lan. Chùa đã được UBND Thành phố Hà Nội xếp hạng là Di tích lịch sử – kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố năm 2003.
  • Tuần văn hóa, du lịch Gốm và Làng nghề Bắc Ninh
    Sự kiện quy tụ hơn 100 gian hàng, trong đó có sự hiện diện của các làng nghề gốm nổi tiếng như: Bát Tràng (Hà Nội), Hương Canh (Vĩnh Phúc), Bồ Bát (Ninh Bình), Chu Đậu (Hải Dương) và gốm Phù Lãng, gốm Luy Lâu của Bắc Ninh...
  • “Nhìn lại quá khứ”: Lời tự thú lịch sử và bài học từ một cuộc chiến
    Cuốn sách “Nhìn lại quá khứ: Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam” của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert S. McNamara vừa được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tại Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày ra mắt ấn phẩm đầu tiên tại Hoa Kỳ. Không chỉ là một tài liệu lịch sử quý giá, cuốn sách còn là lời mời đối thoại để cùng thấu hiểu, bao dung và tiến xa hơn trong hành trình hòa giải, hợp tác giữa hai quốc gia.
  • Lan tỏa những điển hình phụ nữ Thủ đô
    Chào mừng 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925–21/6/2025) và hướng tới Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, sáng ngày 18/6, tại trụ sở Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội, Báo Phụ nữ Thủ đô phối hợp với Ban Thi đua – Khen thưởng Thành phố Hà Nội tổ chức chương trình giao lưu gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt năm 2025 với chủ đề “Phụ nữ Thủ đô Tự tin – Hội nhập – Kết nối thành công”.
  • [Video] Hành trình tôn vinh người làm báo qua lăng kính nghệ thuật
    Triển khai kế hoạch của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương và Thành ủy Hà Nội về Kế hoạch Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), Tạp chí Người Hà Nội (Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội) đã xây dựng Kế hoạch tổ chức và phát động “Cuộc vận động sáng tác văn học nghệ thuật về Nghề báo - Người làm báo Thủ đô và cả nước” để tôn vinh nghề báo và những “chiến sĩ thông tin trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa” trên mọi miền Tổ quốc.
  • Chùm thơ của tác giả Quang Hoài
    Tạp chí Người Hà Nội xin trân trọng giới thiệu chùm thơ (hai bài) của tác giả Quang Hoài.
  • Trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí Cách mạng Việt Nam”
    Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Hội Nhà báo Thành phố Huế phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ, Sở Văn hoá Thể thao tổ chức Triển lãm trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí cách mạng Việt Nam”.
  • Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà: Bản sắc riêng là nguồn lực để tạp chí Người Hà Nội phát triển
    “Tạp chí Người Hà Nội có bản sắc riêng và không hòa lẫn với với những tạp chí, cơ quan báo chí khác. Chúng ta phải tìm được lối đi, cách làm riêng chuyên sâu về văn hóa, con người Hà Nội” - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà nhấn mạnh.
  • Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc”
    Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc” tại Thành phố Huế.
  • Hành trình của người họa sĩ từ cao nguyên Mộc Châu đến xưởng họa giữa lòng Thủ đô
    Sinh ra và lớn lên tại thôn Văn Minh, xã Cam Thượng, huyện Ba Vì, Hà Nội, họa sĩ Quách Chiến Thắng (sinh ngày 17/11/1994) đã trải qua một hành trình nghệ thuật đầy biến động nhưng không kém phần đam mê. Từ những ngày đầu chập chững vào nghề cho đến nay, anh đã và đang khẳng định được tên tuổi với những tác phẩm sơn dầu giàu cảm xúc, và gần đây là những thử nghiệm mới mẻ với chất liệu sơn mài truyền thống.
Đình làng Phú Lương: Bài toán khó về bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO