Đổi mã vùng sẽ theo lộ trình tối ưu

Thứ trưởng Bộ TT&TT Lê Nam Thắng. Ảnh: Vũ Nhung

Trong cuộc trao đổi sáng 10/1 với một số cơ quan báo chí, Thứ trưởng đã chính thức giải đáp một số vướng mắc và hiểu nhầm của dư luận xung quanh Quy hoạch kho số mới, cũng như các nội dung quan trọng của Quy hoạch nà y như chuyển đổi mã vùng cố định và rút ngắn thuê bao di động 11 số xuống còn 10 số.

Bộ TT&TT vừa ban hà nh Thông tư số 22/2014 vử Quy hoạch kho số viễn thông. Tại sao cần phải ban hà nh quy hoạch nà y và căn cứ nà o để đưa ra quy hoạch, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Lê Nam Thắng: Như chúng ta đã biết, năm 2009, Quốc hội đã thông qua Luật Viễn thông, có hiệu lực từ 1/6/2010. Sau đó, Chính phủ đã ban hà nh Nghị định số 25 hướng dẫn thi hà nh Luật Viễn thông, trong đó có quy định rõ kho số là tà i nguyên viễn thông quốc gia, giao Bộ TT&TT xây dựng và ban hà nh Quy hoạch kho số viễn thông theo hướng bảo đảm quản lý sử dụng hiệu quả nhất, phục vụ tốt nhất nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, cũng như nhu cầu liên lạc của người dân. Đó là sở cứ quan trọng để Bộ TT&TT nghiên cứu xây dựng và ban hà nh Thông tư vử Quy hoạch kho số .

Trên cơ sở những văn bản pháp luật trên, Bộ TT&TT đã là m việc với các doanh nghiệp viễn thông, khảo sát đánh giá tình hình thực tế phát triển của thị trường, của công nghệ để từ đó đưa ra quy hoạch kho số bảo đảm việc sử dụng tà i nguyên hiệu quả, bảo đảm tính bửn vững của quy hoạch nà y trong một thời gian dà i, tránh việc thường xuyên thay đổi mã số ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Khi xây dựng quy hoạch kho số mới, Bộ đã nghiên cứu rất kử¹ vử thị trường, công nghệ. Nhiửu người thắc mắc tại sao phải ban hà nh quy hoạch nà y, có rất nhiửu lý do cần thiết.

Thứ nhất, quy hoạch kho số viễn thông, đặc biệt là quy hoạch mã vùng, mã mạng đã tồn tại hơn 50 năm nay, từ khi có ngà nh viễn thông Việt Nam. Đến năm 2008, chúng ta có điửu chỉnh một chút là thêm đầu mã mạng có ba chữ số, còn vử cơ bản quy hoạch mã vùng, mã mạng cũ không thay đổi. Trong khi đó, công nghệ, khoa học lại phát triển rất nhanh chóng và thay đổi rất lớn.

Cụ thể, 15 năm trước, dịch vụ thông tin di động còn rất hạn chế, chỉ khoảng và i triệu người sử dụng dịch vụ trong khi lượng người sử dụng dịch vụ cố định lên tới hà ng chục triệu.

Nhưng hiện tại, bức tranh đã thay đổi nhanh chóng với gần 133 triệu thuê bao di động, chỉ còn 7 triệu thuê bao cố định. Rõ rà ng là vử mặt công nghệ, dịch vụ điện thoại cố định ngà y cà ng giảm, dịch vụ di động ngà y cà ng phát triển. Thế nhưng đầu mã dùng cho quy hoạch mã vùng, mã mạng chỉ có 9 đầu mã (từ đầu 1 đến đầu 9). Trong 9 đầu mã nà y, có 2 mã (đầu 9 và đầu 1) sử dụng cho di động, 7 mã còn lại dà nh cho cố định.

Điửu nà y dẫn đến sự bất cập: số mã mạng rất ít, trong khi số thuê bao điện thoại di động rất lớn. Số thuê bao điện thoại cố định rất ít nhưng lại được sử dụng số mã mạng rất nhiửu. Đấy là bất cập cơ bản.

Chính vì vậy, để giải quyết những bất cập nà y, năm 2008 chúng ta đã phải có giải pháp tình thế là bắt buộc thêm một mã mạng có độ dà i ba chữ số, dẫn đến việc hiện nay có thuê bao 10 số, 11 số. Nếu chúng ta để tình trạng nà y tiếp tục diễn ra thì cà ng ngà y cà ng bất cập.Đặc biệt, hiện nay kết nối di động không chỉ giữa người với người mà còn giữa cả người với máy, máy với máy, bởi theo xu hướng nhà thông minh, tất cả thiết bị trong nhà như bếp điện, máy giặt... đửu sẽ kết nối Internet.

Theo dự đoán của các tổ chức thế giới, đến năm 2050, trên thế giới có khoảng 50 tỷ kết nối. Nếu chúng ta không quy hoạch các đầu số di động thì các đầu số hiện nay còn không thể bảo đảm kết nối giữa người với người, chứ chưa nói đến việc kết nối máy với máy trong tương lai. Cho nên, để bảo đảm cho sự phát triển của công nghệ vử lâu dà i, chúng ta phải quy hoạch, tổ chức lại cho hợp lý.

Lý do thứ hai là vì môi trường kinh doanh. Như chúng ta đã biết, 15 năm trước, môi trường viễn thông của Việt Nam là độc quyửn, chỉ có một doanh nghiệp duy nhất là VNPT. Bây giử, chúng ta có hà ng chục doanh nghiệp hạ tầng mạng, hà ng trăm doanh nghiệp cung cấp dịch vụ. Số lượng cần sử dụng mã số tăng lên rất nhiửu.

Trước đây, chúng ta không có khái niệm nhà cung cấp dịch vụ nội dung (CP). Trong những năm gần đây, trước sự phát triển của Internet và smartphone, dịch vụ nội dung phát triển rất mạnh. Trước đây, chúng ta không có đầu số cho CP. Bây giử chính là lúc chúng ta phải quy hoạch lại cho phù hợp với thị trường mang tính cạnh tranh cao, có sự tham gia của nhiửu doanh nghiệp.

Khi đưa ra Quy hoạch mới, Bộ TT&TT đã tính toán, dự liệu ảnh hưởng đến người sử dụng hay chưa, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Lê Nam Thắng: Như chúng ta đã biết, trong quy hoạch kho số mới nà y, cái thay đổi lớn thứ nhất là quy hoạch mã vùng. Mã vùng chỉ phục vụ cho các cuộc gọi cố định, đặc biệt là đường dà i. Theo số liệu thống kê của các nhà mạng thì tổng lưu lượng các cuộc gọi đường dà i, từ di động gọi và o các máy cố định, và từ quốc tế và o máy cố định Việt Nam... (tức là những cuộc gọi có đầu mã vùng) chỉ chiếm 1,6% tổng lưu lượng viễn thông của Việt Nam. Như vậy, tác động thực sự tới các cuộc gọi rất hạn chế, hơn nữa các máy cố định cũng chủ yếu là của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp chứ phạm vi ảnh hưởng tới người dùng cá nhân thì rất ít.

Tất nhiên, khi thay đổi thì phải có ảnh hưởng, nhưng tác động thực tế là không lớn.

Thay đổi thứ hai có thể tác động lớn hơn đến xã hội là sau khi bố trí sắp xếp lại mã vùng, các mã vùng thừa ra (3x, 4x, 5x, 7x, 8x) sẽ được dùng cho mã mạng di động. Đây là cơ hội để chúng ta chuyển tất cả các thuê bao 11 số (1xx) hiện nay thà nh 10 số. Cũng có nghĩa là chỉ những thuê bao 11 số mới chịu ảnh hưởng của Quy hoạch mới.

Cần lưu ý rằng, đối với các thuê bao nà y thì 7 số cuối vẫn giữ nguyên. Ví dụ đang dùng số 11 số với đầu mã 0126, sau đó có 7 số thuê bao thì chỉ thay đổi 3 số đầu thà nh 126. Khi thay đổi mã nà y, Bộ sẽ chuyển mã mạng di động từ 3 số xuống thà nh 2 số.

Đây là một thay đổi nà y theo chiửu hướng tích cực, vì tất cả người sử dụng 11 số đửu muốn được dùng 10 số, ngắn hơn, dễ nhớ hơn.

Một số tử báo phản ánh rằng, Quy hoạch được ban hà nh đúng dịp Tết Dương lịch, nhiửu doanh nghiệp có ý kiến là đã quen số rồi, giử phải thay đổi toà n bộ số điện thoại trên mẫu mã, bao bì... thì gặp nhiửu khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Thứ trưởng đánh giá như thế nà o vử vấn đử nà y?

Thứ trưởng Lê Nam Thắng: Cần là m rõ rằng Thời điểm 1/3/2015 chỉ là thời điểm có hiệu lực của quy hoạch chứ không phải tất cả các nội dung quy hoạch đửu phải thực hiện từ 1/3.

Trong Thông tư đã nêu rõ là để triển khai quy hoạch nà y, Bộ sẽ xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể để triển khai quy hoạch, và kế hoạch nà y có thể diễn ra trong nhiửu năm. Nói cách khác, Quy hoạch là để người dân biết định hướng của Nhà nước, còn sau đó Nhà nước mới xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện quy hoạch.

Việc thay đổi mã vùng dự kiến sẽ được tiến hà nh thà nh nhiửu giai đoạn, theo từng khu vực, có thể hà ng năm sau mới xong phần đổi mã vùng. Sau khi chuyển đổi xong mã vùng mới xây dựng tiếp kế hoạch chuyển đổi thuê bao 11 số sang 10 số. Như vậy, việc thực hiện quy hoạch được thực hiện trong thời gian rất dà i.

Nhóm đối tượng bị ảnh hưởng sẽ được thông báo lộ trình cụ thể để dần thay đổi chứ không phải từ 1/3 tất cả đửu phải thay đổi. Sẽ có lộ trình từng bước, đổi mã vùng khu vực nà o trước, khu vực nà o sau, thời gian bao lâu để đảm bảo tác động ít nhất đến xã hội.

Đồng thời, khi có kế hoạch cụ thể, Bộ cũng sẽ phối hợp với doanh nghiệp viễn thông để có biện pháp, giải pháp cụ thể là m sao ảnh hưởng ít nhất. Doanh nghiệp sẽ thông báo đến đối tượng bị ảnh hưởng trước 60 ngà y để họ kịp chuẩn bị.

Trong thời gian thực hiện thay đổi, nhà mạng sẽ triển khai các biện pháp kử¹ thuật còn người dân, tổ chức, doanh nghiệp không phải là m gì cả. Các hệ thống kử¹ thuật sẽ lập trình song song cả số mới và số cũ. Thời gian đầu, người dân có thể sử dụng cả hai số nà y, chỉ có điửu khi người dân gọi và o số cũ thì sẽ có thông báo cần phải quay số mới. Việc thông báo tự động được thực hiện trong thời gian dà i rồi mới chuyển đổi hoà n toà n.

Bộ TT&TT cũng sẽ có thông báo đến tất cả các cơ quan quản lý viễn thông của các nước, Liên minh viễn thông quốc tế vử sự thay đổi nà y.

Vậy nội dung nà o của Quy hoạch sẽ được thực hiện đầu tiên thưa Thứ trưởng? Hiện tại đã có kế hoạch cụ thể cho nội dung nà y hay chưa?

Thứ trưởng Lê Nam Thắng: Như tôi đã nói ở trên, Bộ TT&TT đang xây dựng kế hoạch để triển khai quy hoạch trong thời gian dà i. Có những nội dung cháº³ng ảnh hưởng đến ai thì có thể thực hiện ngay như quy hoạch cung cấp thêm đầu mã cho các CP.

Còn những vấn đử có ảnh hưởng, tác động xã hội thì cần có thời gian chuẩn bị kử¹ hơn. Trước mắt, trong năm 2015, chúng tôi sẽ tập trung cho việc quy hoạch mã vùng. Tuy nhiên, sẽ không thay ngay một lúc hà ng chục mã vùng mà thực hiện theo từng giai đoạn, vùng trước, vùng sau sẽ có kế hoạch cụ thể.

Có một lợi ích rất lâu dà i của việc quy hoạch mã vùng, đó là để phù hợp với công nghệ. Trước đây, việc chia vùng là để bảo đảm cho người nghèo, người thu nhập thấp có thể gọi nội hạt trong vùng với giá thấp nhất. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ (cháº³ng hạn, môi trường Internet thì cả thế giới là một vùng, hoặc với điện thoại di động thì cả nước là một vùng) và với hiện trạng giá dịch vụ viễn thông ngà y cà ng giảm, thì cần quy hoạch để giảm số vùng.

Hiện cả nước đang có 63 vùng điện thoại cố định. Nhưng với quy hoạch mới, chúng ta sẽ sắp xếp lại số vùng theo địa bà n hà nh chính, ví dụ các tỉnh Tây Bắc đửu bắt đầu bằng mã vùng 20, 21... Trong tương lai gần sẽ chỉ còn khoảng 10 vùng còn lâu dà i hơn nữa thì cả Việt Nam sẽ chỉ còn 1 vùng.

So với những thay đổi năm 2008 thì Quy hoạch mới của năm 2015 có điểm nà o khác biệt thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Lê Nam Thắng: Năm 2008, các mã vùng có độ dà i 1, 2 và 3 số. Năm nay khi quy hoạch lại toà n bộ mã vùng thì tất cả sẽ thống nhất còn lại 3 chữ số và phân theo vùng chạy từ Bắc và o Nam. Cần nói lại rằng khi xây dựng quy hoạch mới, chúng tôi đã bà n rất kử¹ với các doanh nghiệp viễn thông, nhất là VNPT vì Tập đoà n nà y đang có số lượng thuê bao cố định nhiửu nhất, nhưng các doanh nghiệp đửu nhất trí cao, có khả năng thực hiện khi có kế hoạch cụ thể. Trọng tâm của Bộ TT&TT trong năm 2015 nà y, vì vậy, sẽ là chuyển đổi mã vùng cố định.

Xin cám ơn Thứ trưởng!