Thứ ba, 1/4/2025

Cổng làng - nét xưa độc đáo trong dòng chảy hiện đại của Hà Nội

kinhtedothi| 04/09/2022 08:39

Giữa chốn phố phường hối hả, sôi động của Hà Nội, những cổng làng cổ kính với chi tiết chạm trổ tinh vi dù đã loang lổ mảnh vỡ của thời gian nhưng cũng là nét độc đáo để đưa nhiều người về miền ký ức xưa vẫn còn đọng lại nơi chốn thành thị tấp nập.

Cổng làng được coi là một biểu tượng, đánh dấu không gian sống làm nên đặc trưng của xã hội Hà Nội và Việt Nam nói chung. Tại Hà Nội, cổng làng không những là dấu tích mà còn là điểm nhấn của đô thị lâu đời, là nét đẹp để mỗi người nhìn thấy thành phố với kiến trúc đa dạng, phong phú và tầng sâu văn hóa.
Trong cuốn sách "Cổng làng Hà Nội xưa và nay" của tác giả Vũ Kiêm Ninh đã sưu tầm, thống kê ở 12 quận, huyện: Hoàn Kiếm (2 cổng), Ba Đình (4 cổng), Cầu Giấy (9 cổng), Đống Đa (1 cổng), Hoàng Mai (7 cổng), Long Biên (6 cổng), Tây Hồ (10 cổng), Thanh Xuân (2 cổng), huyện Đông Anh (22 cổng), huyện Thanh Trì (17 cổng), huyện Từ Liêm (18 cổng). Đó là con số từ chục năm trước. Còn theo những nhà nghiên cứu, yêu Hà Nội thì chắc chắn thực tế còn phải nhiều hơn thế. 

Trong một thống kê, tính đến cuối năm 2013, không kể các cổng làng do sáp nhập Hà Tây (cũ) vào thì Hà Nội chỉ còn 98 cổng. Trong nội thành, Thụy Khuê là phố có nhiều cổng làng nhất; Hay một đoạn phố chưa đầy 1km tính từ đền Voi Phục đến chợ Bưởi đã có hơn 10 cổng làng.

Trải qua hàng trăm năm, những cổng làng còn lại tại Thủ đô Hà Nội vẫn giữ được nét đẹp riêng, không chỉ kiến trúc mà cổng làng còn là nơi thể hiện niềm tự hào của dân làng. Ngày nay, những chiếc cổng làng dường như đang trái ngược với nhịp sống hối hả của Hà Nội bởi nó luôn chứa đựng vẻ đẹp bình yên của mảnh đất kinh kỳ xưa.
Trải qua hàng trăm năm, những cổng làng còn lại tại Thủ đô Hà Nội vẫn giữ được nét đẹp riêng, không chỉ kiến trúc mà cổng làng còn là nơi thể hiện niềm tự hào của dân làng. Ngày nay, những chiếc cổng làng dường như đang trái ngược với nhịp sống hối hả của Hà Nội bởi nó luôn chứa đựng vẻ đẹp bình yên của mảnh đất kinh kỳ xưa. 
Trên phố Thụy Khuê, mỗi cổng làng chỉ cách nhau vài trăm mét, nằm đan xen giữa những căn nhà hiện đại tạo nên nét đặc trưng riêng mà không nơi nào có của nơi đây.
Trên phố Thụy Khuê, mỗi cổng làng chỉ cách nhau vài trăm mét, nằm đan xen giữa những căn nhà hiện đại tạo nên nét đặc trưng riêng mà không nơi nào có của nơi đây. 
Cổng làng Yên Thái, điểm đầu của ngõ 562 Thuỵ Khuê vốn nổi tiếng với nghề làm giấy dó. Ngày xưa, người làng Yên Thái làm những loại giấy dành để tiến cử triều đình và giấy trắng.Trên cổng còn treo tấm hoành phi khắc 4 chữ vàng “Mỹ tục khả phong” được triều Nguyễn ban cho làng.
Cổng làng Yên Thái, điểm đầu của ngõ 562 Thuỵ Khuê vốn nổi tiếng với nghề làm giấy dó. Ngày xưa, người làng Yên Thái làm những loại giấy dành để tiến cử triều đình và giấy trắng.Trên cổng còn treo tấm hoành phi khắc 4 chữ vàng “Mỹ tục khả phong” được triều Nguyễn ban cho làng.
Bên cạnh đó là bảng tưởng nhớ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm nơi đây vào năm 1946.
Bên cạnh đó là bảng tưởng nhớ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm nơi đây vào năm 1946.
Đây cũng là cổng làng duy nhất ở Hà Nội vẫn còn lại di tích xưa với hai bên cửa là hai
Đây cũng là cổng làng duy nhất ở Hà Nội vẫn còn lại di tích xưa với hai bên cửa là hai "ông sấu đá" ngồi canh.
Cổng Hầu ở ngõ 530 Thụy Khuê là lối dẫn vào làng An Thọ xưa, sở hữu nét đẹp cổ kính.
Cổng Hầu ở ngõ 530 Thụy Khuê là lối dẫn vào làng An Thọ xưa, sở hữu nét đẹp cổ kính.
Cổng được trùng tu vào năm Mậu Dần 1998 song vẫn giữ lại hình dáng cổ với mái ngói xưa.
Cổng được trùng tu vào năm Mậu Dần 1998 song vẫn giữ lại hình dáng cổ với mái ngói xưa.
Phía bên trong cổng phần mái ngói vẫn giữ lại nét cổ kính nguyên trạng.
Phía bên trong cổng phần mái ngói vẫn giữ lại nét cổ kính nguyên trạng.
Cổng làng Đông Xã ở ngõ 444 Thụy Khuê sở hữu kiểu thiết kế vuông vức, trước kia sở hữu 5 bậc lên xuống nhưng do bất tiện người dân đã phá bỏ những bậc thang này.
Cổng làng Đông Xã ở ngõ 444 Thụy Khuê sở hữu kiểu thiết kế vuông vức, trước kia sở hữu 5 bậc lên xuống nhưng do bất tiện người dân đã phá bỏ những bậc thang này.
Cổng làng Đông Xã xưa có 2 cánh cửa gỗ đóng mở vào buổi tối và sáng sớm, sau này, cánh cổng cũng bị loại bỏ vì bất tiện. Theo thời gian, cổng làng Đông Xã đã bong tróc nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc khá nổi bật.
Cổng làng Đông Xã xưa có 2 cánh cửa gỗ đóng mở vào buổi tối và sáng sớm, sau này, cánh cổng cũng bị loại bỏ vì bất tiện. Theo thời gian, cổng làng Đông Xã đã bong tróc nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc khá nổi bật.
Phía trên lợp ngói toát lên vẻ cổ kính, rêu phong và nhuốm màu thời gian.
Phía trên lợp ngói toát lên vẻ cổ kính, rêu phong và nhuốm màu thời gian.
Cổng làng Yên Phụ được tọa lạc trên đường Yên Phụ (quận Tây Hồ). Đây là một ngôi làng cổ ở trên bán đảo nhô ra ở Hồ Tây, trước đây, ngoài nghề trồng hoa, nuôi cá cảnh, làng còn có nghề làm hương đốt với lịch sử rất lâu đời.
Cổng làng Yên Phụ được tọa lạc trên đường Yên Phụ (quận Tây Hồ). Đây là một ngôi làng cổ ở trên bán đảo nhô ra ở Hồ Tây, trước đây, ngoài nghề trồng hoa, nuôi cá cảnh, làng còn có nghề làm hương đốt với lịch sử rất lâu đời.
Phần phía trên cổng làng thường
Phần phía trên cổng làng thường "đắp" một đôi kỳ lân hoặc họa tiết phượng múa.
Ngoài ra, phần phía trên còn được trang trí, thiết kế bằng nhiều chất liệu khác nhau.
Ngoài ra, phần phía trên còn được trang trí, thiết kế bằng nhiều chất liệu khác nhau.
Cổng của làng Tương Mai cổ nằm trên phố Trương Định.
Cổng của làng Tương Mai cổ nằm trên phố Trương Định.
Ngay bên trong cổng làng có hàng nước trà đá vỉa hè, có phiên chợ cóc mở mỗi sáng, có sân đình cho lũ trẻ nhỏ đùa nghịch, có cả các ông cụ cùng nhau chơi cờ. Người ta bảo nhau, dù hàng trăm hàng vạn thứ có thể đổi thay, nhưng riêng nếp sinh hoạt phía sau cổng làng vẫn vẹn nguyên.
Ngay bên trong cổng làng có hàng nước trà đá vỉa hè, có phiên chợ cóc mở mỗi sáng, có sân đình cho lũ trẻ nhỏ đùa nghịch, có cả các ông cụ cùng nhau chơi cờ. Người ta bảo nhau, dù hàng trăm hàng vạn thứ có thể đổi thay, nhưng riêng nếp sinh hoạt phía sau cổng làng vẫn vẹn nguyên.
Trải qua hàng trăm năm thăng trầm của lịch sử, những cổng làng vẫn trầm mặc giữa lòng Thủ đô Hà Nội như một miền ký ức đẹp đẽ của nhiều thế hệ đã và đang sinh sống ở nơi đây. Theo nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng, cổng làng xưa được làm cùng thông số với kiến trúc đình đền chùa, không quá cao to. Hiện tại, việc xây sửa không chú ý đến tính toàn thể này, đâu cũng đua to, đua sặc sỡ và làm mất đi những giá trị văn hoá nội tại.
Trải qua hàng trăm năm thăng trầm của lịch sử, những cổng làng vẫn trầm mặc giữa lòng Thủ đô Hà Nội như một miền ký ức đẹp đẽ của nhiều thế hệ đã và đang sinh sống ở nơi đây. Theo nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng, cổng làng xưa được làm cùng thông số với kiến trúc đình đền chùa, không quá cao to. Hiện tại, việc xây sửa không chú ý đến tính toàn thể này, đâu cũng đua to, đua sặc sỡ và làm mất đi những giá trị văn hoá nội tại.
(0) Bình luận
Đọc thêm Hà Nội xưa - nay
  • Phục dựng nghi lễ tế Đinh tại đền Đức Thánh Cả

    Phục dựng nghi lễ tế Đinh tại đền Đức Thánh Cả

    Ngày 9/3/2025, nghi lễ tế Đinh đã điễn ra tại đền Đức Thánh Cả, thôn Hữu Vĩnh, xã Bình Lưu Quang, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội. Việc phục dựng nghi lễ là một phần trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của địa phương.
  • Tây Hồ – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong bảo tồn văn hóa

    Tây Hồ – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong bảo tồn văn hóa

    Quận Tây Hồ, một trong những quận trung tâm của Thủ đô Hà Nội, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên mà còn là nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Quận Tây Hồ là một khu vực đặc biệt với sự kết hợp hài hòa giữa không gian xanh mát của các hồ, làng nghề truyền thống và các di sản văn hóa phong phú. Những năm qua, Tây Hồ đã và đang thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tạo nên một hình ảnh đầy bản sắc và thu hút du khách.
  • Một thoáng ký ức Hà Nội xưa

    Một thoáng ký ức Hà Nội xưa

    Nếu mang nắng chiều chiếu nghiêng nghiêng vào ngăn ký ức của người Hà Nội, dễ sẽ thấy gói hàng Tết thời xa vắng, thấy chiếc áo chần bông xúng xính chờ cái rét ngọt để diện đi chơi… Thời gian có khả năng diệu kỳ, đôi khi có thể biến những khoảnh khắc tưởng chừng như thiếu thốn, khó khăn nhất trở thành tình cảm nhất, vui vẻ nhất; biến những điều răn dạy khắt khe nay trở thành lời vàng thước ngọc muốn gửi gắm lại cho thế hệ sau…
  • Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống qua chương trình "Tết Việt - Tết Phố 2025"

    Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống qua chương trình "Tết Việt - Tết Phố 2025"

    Hòa chung không khí đón chào Xuân mới, Ban Quản lý Hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội sẽ tổ chức chương trình hoạt động văn hóa với chủ đề “Tết Việt - Tết Phố 2025” nhằm lan tỏa những giá trị văn hóa độc đáo, kết nối cộng đồng và quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
  • Xôi cây làng Tây Mỗ

    Xôi cây làng Tây Mỗ

    Phường Tây Mỗ (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) có ba thôn là Miêu Nha, Phú Thứ và Tây Mỗ. Nhắc đến Mỗ, người ta nhớ câu “Mỗ, La, Canh, Cót tứ danh hương”. Có danh hương từ bốn làng khoa bảng và hương nếp từ ngày hội thi xôi cây. Đình làng thờ Thủy Hải Long vương, Ả Lã nàng Đê - nữ tướng thời Hai Bà Trưng; đền làng thờ Phúc Vương Tranh - người con của vua Lê Thánh Tông.
  • Hà Nội - 36 khúc giao thời: Khám phá sự giao thoa quá khứ và hiện tại của 36 phố phường

    Hà Nội - 36 khúc giao thời: Khám phá sự giao thoa quá khứ và hiện tại của 36 phố phường

    “Hà Nội - 36 khúc giao thời” - chuỗi hoạt động khám phá 36 phố phường Hà Nội và những nét văn hóa đặc sắc từ Hà Nội xưa sẽ diễn ra vào ngày 15/12/2024 tại Cafe Phố Hàng (251 Phố Hồng Hà, Phường Phúc Tân, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Đến với không gian mang đậm dấu ấn đặc trưng của từng góc phố cổ Hà Nội, công chúng, đặc biệt là giới trẻ sẽ có cơ hội khám phá và hiểu hơn những giá trị văn hóa của Thủ đô.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Hồn Việt” và “dặm đời” trong thơ Lê Cảnh Nhạc

    “Hồn Việt” và “dặm đời” trong thơ Lê Cảnh Nhạc

    Nhà báo, nhà thơ Lê Cảnh Nhạc từng đảm nhiệm chức Phó Tổng cục trưởng Tổng cục dân số, Tổng biên tập báo Gia đình và Xã hội, hiện đang là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội. Anh đã in bốn tập truyện và truyện kí cùng nhiều tập thơ như: “Khúc giao mùa” (2005), “Không bao giờ trăng khuyết” (2010), “Khúc thiên thai” (2015), “Non nước đàn trời” (2015). Tập thơ thứ 5 của anh có tên là “Đi về phía mặt trời”, do cơ duyên mà đến tay tôi. Tôi đọc và không khỏi ngạc nhiên, khâm phục trước sức cảm, sức viết của anh. Nhan đề của tập thơ giàu tính biểu tượng, thể hiện khái quát nội hàm hướng về mặt trời, hướng về ánh sáng.
  • Hương hoa mùa xuân tụ trong chén trà

    Hương hoa mùa xuân tụ trong chén trà

    Năm nay mọi thứ dường như trôi qua chậm hơn, Lập Xuân rồi mà vẫn cứ rét ngọt và nắng hanh hao mãi. Phải đến qua Nguyên tiêu mới thấy lác đác mưa phùn cùng gió nồm ẩm thổi vào Giêng hai Bắc bộ. Chiều nay trà thất của tôi đón khách quý từ phương xa ghé thăm.
  • Trao 15 giải thưởng cuộc vận động sáng tác “Bài ca thống nhất”

    Trao 15 giải thưởng cuộc vận động sáng tác “Bài ca thống nhất”

    Chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), Ban Tổ chức Cuộc vận động sáng tác “Bài ca thống nhất” vừa tổ chức trao 15 giải thưởng cho các tác giả – tác phẩm xuất sắc nhất tham gia cuộc vận động.
  • Khởi động Chương trình truyền thông "Những cống hiến thầm lặng" năm 2025

    Khởi động Chương trình truyền thông "Những cống hiến thầm lặng" năm 2025

    Ngày 31/3, Báo Kinh tế và Đô thị phối hợp với Tổ chức ActionAid Quốc tế tại Việt Nam (ActionAid Việt Nam), Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) tổ chức Lễ khởi động chương trình truyền thông “Những cống hiến thầm lặng” năm 2025 và Tọa đàm “Giải pháp đảm bảo sinh kế cho người lao động sau thiên tai”.
  • Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội ra chỉ thị giao các chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, đột phá để Hà Nội tăng trưởng GRDP 8% trở lên

    Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội ra chỉ thị giao các chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, đột phá để Hà Nội tăng trưởng GRDP 8% trở lên

    Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh vừa ký ban hành Chỉ thị số 04/CT-UBND về việc giao các chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, đột phá để quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng GRDP năm 2025 của Thành phố đạt 8% trở lên.
Đừng bỏ lỡ
Đọc nhiều
Hà Nội xưa - nay
Cổng làng - nét xưa độc đáo trong dòng chảy hiện đại của Hà Nội

CƠ QUAN NGÔN LUẬN CỦA HỘI LIÊN HIỆP VĂN HỌC NGHỆ THUẬT HÀ NỘI

© Copyright 1985 - 2022 Tạp chí Người Hà Nội

Tổng Biên tập: VƯƠNG MINH HUỆ

Phó Tổng Biên tập: TẠ THỊ THU HÀ

Chuyên mục
Thông tin liên hệ

Địa chỉ: Số 126 Nam Cao, Ba Đình, Hà Nội

Điện thoại: 024 3846 5176

Hotline: 0988200599

Email: banbientapnguoihanoi@gmail.com

Giấy phép hoạt động báo chí số: 359/ GP - BTTTT ngày 18 tháng 7 năm 2022

Liên hệ quảng cáo
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO