'Cổng chà o Hà Nội không thể nhặt nhạnh từ nơi khác'

à”ng Đà o Ngọc Nghiêm. Ảnh: Đoà n Loan.

- à”ng nghĩ gì vử kế hoạch xây cổng chà o tại đường và o thủ đô trong dịp kỷ niệm 1000 năm?

- Ở các nước trên thế giới, nhân ngà y kỷ niệm, chiến thắng... đửu có công trình kiến trúc ở nơi ra và o đô thị. Ví dụ ở Pháp, à... có Khải Hoà n Môn để kỷ niệm những chiến thắng lấy lừng. Cũng có đô thị là m cửa ô để đánh dấu sự phát triển của đô thị.

Hà Nội đón hòa bình lập lại cũng có cổng chà o, các gia đình tổ chức đám cưới cũng có cổng bằng bóng bay, nên thà nh phố không thể không là m cổng chà o dịp 1000 năm nà y.

Hà Nội từ dịp kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội cũng đã bà n đến vấn đử xây dựng cửa ô để đánh dấu thời kử³ phát triển. Ví dụ, trước đây Hoà ng thà nh đánh dấu cửa ô của Hà Nội cổ, hiện nay chúng ta cần xây dựng cửa ô để đánh dấu sự đô thị hóa đến thời điểm 1000 năm.

- Với số tiửn 50 tỷ đồng xây dựng 5 cổng chà o nhưng chỉ là công trình tạm, hiệu quả của nó nên được nhìn nhận như thế nà o thưa ông?

- Đây là công trình cần là m, không đáng bao nhiêu so với kinh phí phục vụ đại lễ 1000 năm. Điửu tôi e ngại không phải là tốn kém 50 tỷ đồng, mà là hình thức tổ chức không gian cổng chà o, phải gắn công trình với ý nghĩa lịch sử.

Cổng chà o là m không phải bằng vật liệu xây dựng kiên cố, mà cần có thời gian thử nghiệm. Ví dụ trước khi là m lễ đà i Ba Đình chà o đón ngà y giải phóng thủ đô, chúng ta phải xây dựng lễ đà i tạm, sau nà y 2-3 năm, thấy công trình hợp lý mới bắt đầu xây dựng kiên cố.

Hiện nay chỉ còn 100 ngà y là đến đại lễ, thời gian quá ngắn nên chúng ta phải đặt vấn đử chất lượng công trình. Với chất liệu đơn giản có thể là m được. Nhưng cần phải cẩn trọng để đảm bảo độ bửn vững và chất lượng văn hóa của công trình, phải thể hiện bản sắc văn hóa của Hà Nội, chứ không phải nhặt nhạnh các nơi khác và o.

Cổng chà o đặt trên quốc lộ 5 có ý tưởng cọc gỗ ở sông Bạch Đằng. Ảnh: Sở Quy hoạch Kiến trúc HN.

- Theo ông, vị trí đặt các cổng chà o mà UBND thà nh phố vừa đưa ra có điểm gì đáng nói?

- Nếu là cổng chà o phải đặt ở các tuyến đường xuyên tâm. Hà Nội hiện có 7 tuyến xuyên tâm, chưa kể tuyến đường mới trong quy hoạch lần nà y vạch ra. Chọn vị trí nà o phải dựa và o nội dung của cổng chà o, hình thức và địa danh đó có hà nh trình văn hóa đến mức nà o.

Trong nhiửu cuộc họp bà n vử xây dựng cổng chà o, có đặt ra vấn đử đã là cổng chà o ở quốc lộ phải có không gian để khách đến có thể cảm nhận được Hà Nội đang diễn ra đại lễ. Vì vậy, nó phải là công trình chủ thể mang điểm nhấn của kiến trúc, như vậy mới mang tính chất là cổng chà o. Đặt cổng chà o ở khu vực Pháp Vân - Cầu Giẽ là thích hợp, thể hiện mối liên kết Hà Nội với các tỉnh phía nam.

Phía tây Hà Nội có quốc lộ 32 và đường Láng - Hòa Lạc, vì vậy đặt cổng chà o ở Láng - Hòa Lạc cũng hợp lý vì đây có mối liên hệ gắn kết Hà Nội với các tỉnh, đô thị xung quanh, nhiửu khu vực như: là ng văn hóa dân tộc, khu công nghệ cao... Ngoà i ra, đây là khu vực mang diện mạo mới cho Hà Nội.

Quốc lộ 5 là đường hướng ra biển, tuy mất tính chất quốc lộ song vẫn là tuyến lịch sử. Vị trí đặt tại xã Dương Xá là nơi có đửn thử ử¶ Lan là thích hợp. Quốc lộ 1A mới có mối quan hệ với các tỉnh phía bắc cũng nên đặt cổng chà o.

Vì Hà Nội chà o đón nhân dân cả nước và nước ngoà i đến dự lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, theo tôi nên là m cổng chà o tại tất cả 7 tuyến đường xuyên tâm, tức là ngoà i 5 vị trí như đử xuất, còn thêm cả quốc lộ 32 và 6.

- Nếu coi cổng chà o là công trình có ý nghĩa đặc trưng cho Hà Nội, thì theo ông, các ý tưởng kiến trúc vừa đử xuất có thể hiện giá trị riêng của thủ đô?

- Khi khách nước ngoà i hay đồng bà o cả nước đến Hà Nội nhìn cổng chà o có thể thấy được Hà Nội đang diễn ra sự kiện gì. Vì vậy, thiết kế của cổng chà o phải đưa ra những gì mang tính đặc trưng của Hà Nội. Tôi thấy các hình tượng thiết kế chưa hợp lý, chưa gắn giá trị văn hóa và lịch sử của thủ đô Hà Nội, chưa gắn bản sắc văn hóa của thủ đô. Như trống đồng là của cả nước; chim hạc chỉ thể hiện trên trống đồng nên chưa phải đặc trưng; cọc gỗ ở sông Bạch Đằng không gắn với Hà Nội.

Những lần trước đây có đử xuất hình tượng cổng tam quan, logo Hà Nội song lần nà y không có. Hiện nay kiến trúc cổng chà o theo không gian mở là thích hợp, nhưng phải có điểm nhấn mang đặc trưng.