Đời sống văn hóa

Bí ẩn về nơi yên giấc nghìn thu của quan Thái giám triều Nguyễn

Hà Oai 06/12/2024 07:48

Được vua và thái hậu chấp nhận, các quan Thái giám triều Nguyễn quyên góp mở rộng “Thảo Am đường” để làm nơi yên nghỉ sau khi mất.

“Chùa Thái Giám”, điểm du lịch tâm linh xứ Huế

Chùa Từ Hiếu nằm ẩn mình trong một khu rừng thông rộng lớn trên núi Dương Xuân (phường Thuỷ Xuân, TP Huế) là địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng xứ Huế nhưng rất ít người biết đến ngôi cổ tự này còn có tên gọi khác là “Chùa Thái Giám” bởi trong khuôn viên chùa có một khu lăng mộ Thái giám triều Nguyễn.

z6038046109669_c23a3efc17f1ff3b72d4c41645444c93.jpg
Chính điện chùa Từ Hiếu.

Theo tìm hiểu, thái giám có từ thời Tây Chu ở Trung Quốc và trước khi đưa vào hoàng cung để hầu hạ các bậc vua chúa thì các thái giám phải bị loại bỏ phần sinh thực khí của đàn ông để nhà vua yên tâm giao cho phục vụ các phi tần cung nữ. Công việc của các thái giám là hầu hạ vua, hoàng hậu và các cung tần mỹ nữ, tuyển lựa và ghi chép tên của các cung phi được vua “sủng ái hằng đêm” rồi báo với quốc sử quán để theo dõi dòng tộc Hoàng gia về sau, một vài thái giám khác được điều sang phục dịch cho các cung phi góa bụa của các đời vua trước.

Theo sử sách, mỗi triều vua có trung bình khoảng 200 thái giám phục vụ và được tuyển chọn là những người “ái nam ái nữ” bẩm sinh (được gọi là “giám sinh”), thời nhà Nguyễn các “giám sinh” được gọi là “ông bộ” và rất được trọng vọng. Tuy nhiên, “giám sinh” rất ít nên triều đình phải tuyển thêm thái giám đó là những người con trai khỏe mạnh có giới tính bình thường tự nguyện tịnh thân (cắt bỏ sinh thực khí làm thái giám) để vào cung hầu hạ.

z6038046109788_0bff6ef0d8c99ec4fe889963d6c6b5ff.jpg
Chùa Từ Hiếu là địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng xứ Huế.
z6038046105570_ab39d06cee555679463bce87145bb879.jpg
Cổng tam quan và hồ bán nguyêt của chùa Từ Hiếu.

Tuy là quan thái giám được vua tin tưởng và ban cho bổng lộc nhưng thực tế cuộc đời của họ rất bi kịch, cô đơn bởi các thái giám sẽ sống suốt đời trong cung và khi về già sẽ nằm chờ chết tại tòa nhà phía Bắc Hoàng thành gọi là “Cung giám viện” chứ không được chết ở trong cung.

Tìm nơi yên nghỉ về sau

Về cuối đời, các thái giám đã biết được số phận bi đát của mình nên khi còn khỏe mạnh họ cố gắng dành dụm tiền bạc để tìm nơi chôn cất cho cho chính mình và nơi họ chọn để yên nghỉ chính là chùa Từ Hiếu.

Chùa Từ Hiếu vốn là một am tự để tu tại gia có tên là “Thảo Am đường” do hoà thượng Thích Nhất Định lập ra để phụng dưỡng mẹ già, sau đó vào khoảng năm 1848 “Thảo Am đường” được trùng tu và mở rộng nhờ sự giúp đỡ của một thái giám có tên là Châu Phước Năng. Tận mắt chứng kiến cảnh sau khi về già các thái giám bị đuổi ra khỏi cung, không nơi ở, không người thân, không quê hương và chỉ biết sống qua ngày và chờ chết tại “Cung giám viện” và Châu Phước Năng thương xót các khi các thái giám chết không có nơi chôn cất, không nơi thờ tự, không ai hương khói nên đã kêu gọi các hoạn quan trong triều đình quyên góp và ủng hộ để mở rộng “Thảo Am đường” để có nơi yên nghỉ về sau.

z6038046101165_7f5b5f00e0d25d17daeb34c59a589613.jpg
Bia ghi công lao các Thái giám triều Nguyễn.
z6038046133480_4cf84eed733d6fa68f28bb00aee6f21d.jpg
Các ngôi mộ của Thái giám triều Nguyễn trong chùa Từ Hiếu.

Việc mở rộng “Thảo Am đường” để có nơi yên nghỉ cho các thái giám được vua Tự Đức và thái hậu Từ Dũ chấp nhận, đồng thời cũng quyên góp để mở rộng “Thảo Am đường”, tên chùa Từ Hiếu được vua Tự Đức ban tặng có nghĩa là “hiếu thuận” và có sự đóng góp của các thái giám nên còn có tên gọi khác là “Chùa Thái Giám”.

Khu lăng mộ của các thái giám nằm trong khuôn viên của chùa Từ Hiếu rộng khoảng 1.000m2 có tấm bia đá ở chính giữa khắc ghi công lao đóng góp của các thái giám và có 25 ngôi mộ (trong đó có 2 ngôi mộ gió - mộ không có thi hài) được chia làm thành 3 bậc tương ứng với vai trò và sự đóng góp khác nhau của các quan thái giám. Bậc trên cùng là mộ của thái giám Châu Phước Năng (người đóng góp nhiều nhất cho chùa nên ngôi mộ cũng to hơn những ngôi mộ khác), trong số 25 ngôi mộ thì có 21 ngôi mộ có thể đọc được chữ trên bia và đặc biệt là ngôi mộ số 22 ghi “Hoàng triều cung giám viện, quảng vụ Nguyễn Hầu, quên ở thôn Nhi, Hà Nội, mất tháng giêng năm Khải Định thứ V”.

z6038046108825_4e9f8400bd5d8376fff046e449982c98.jpg
Khu vực lăng mộ của các Thái giám triều Nguyễn rộng khoảng 1.000 m2.
z6038046128782_757a0a25e0178ea9bde9a46fc803d9da.jpg
Ngôi mộ to hơn những ngôi mộ khác do có đóng góp nhiều nhất cho chùa.

Thời nhà Nguyễn đã qua đi, du khách đến Cố đô Huế du lịch chỉ hay đi tham quan các lăng tẩm của “9 chúa 13 vua triều Nguyễn” và ít khi nhắc đến thái giám, không nhiều người biết đến. Theo tục lệ, hằng năm cứ đến Rằm tháng 11 chùa Từ Hiếu lại tổ chức ngày giỗ chung để tưởng nhớ những người đã mất và trong đó có Thái giám triều Nguyễn./.

Bài liên quan
  • Lăng mộ Hoàng hậu Từ Dụ được bảo tồn và tôn tạo
    Lăng được xây dựng vào những năm đầu thế kỷ XX, nằm trong tổng thể cảnh quan lăng Vua Thiệu Trị, có bố cục theo hướng “nội quan, ngoại quách”. Đây cũng là hình thức kiến trúc điển hình từ thời các vị chúa Nguyễn.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Tiến tới Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Quốc khánh: Hà Nội đẹp hơn
    Phố phường Thủ đô Hà Nội đã sạch đẹp hơn, không còn tình trạng chen lấn trước, trong và sau buổi sơ duyệt cấp Nhà nước diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (tối 27/8), cho thấy sự khác biệt với hai buổi tổng hợp luyện trước đó. Điều này có sự góp sức không nhỏ của lực lượng an ninh, thanh niên tình nguyện, công nhân vệ sinh môi trường – những người làm nhiệm vụ để Thành phố hoàn thành tốt công tác tổ chức các hoạt động dịp Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.
  • Lực lượng vũ trang Thủ đô – Dấu ấn từ mùa thu lịch sử
    Sáng 28/8, tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật – 22 Hàng Buồm, UBND phường Hoàn Kiếm, Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội phối hợp với Bảo tàng Chiến thắng B52, Cục Chính trị Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội tổ chức khai mạc triển lãm chuyên đề “Lực lượng vũ trang Thủ đô - Dấu ấn từ mùa thu lịch sử”.
  • Nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung sắp ra mắt trường ca âm nhạc “Đất nước hôm nay” mừng Đại lễ
    Hòa chung không khí cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và các ngày lễ lớn trong năm, nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung cùng ê kíp công bố dự án âm nhạc “Đất nước hôm nay”. Đây là một trường ca được xây dựng công phu, nhằm tôn vinh những giá trị hy sinh, cống hiến vì độc lập, tự do và hạnh phúc của các thế hệ người dân Việt Nam. Tác phẩm cũng gửi gắm khát vọng về một Tổ quốc giàu mạnh, hòa bình, thịnh vượng và không ngừng vươn lên trong tương lai.
  • 50 bộ phim Việt Nam được chiếu miễn phí tại Triển lãm Thành tựu kinh tế - xã hội
    Những bộ phim mang dấu ấn sâu đậm như: Đào, Phở và Piano; Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối; Mắt biếc; Em chưa 18; Mùi cỏ cháy; Lật mặt 7, 8… sẽ được giới thiệu tới công chúng.
  • Phường Sơn Tây trao tặng, truy tặng 123 Huy hiệu Đảng dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh
    Chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), chiều 27/8, Đảng ủy phường Sơn Tây (TP. Hà Nội) long trọng tổ chức Lễ trao tặng, truy tặng Huy hiệu Đảng cho 123 Đảng viên. Đồng chí Nguyễn Lan Hương - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội dự buổi lễ.
  • 8.800 thanh niên tình nguyện Thủ đô sẵn sàng phục vụ A80
    Trong khí thế rộn ràng chờ đến giờ diễn ra sơ duyệt diễu binh diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, các tuyến phố trung tâm rực rỡ màu cờ Tổ quốc trên áo, khuôn mặt của người dân, cùng màu xanh thanh niên tình nguyện.
  • 9 Bảo vật quốc gia hòa quyện cùng giai điệu thiêng liêng trong MV Tiến quân ca
    Vào 8h sáng ngày 28/8/2025, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sẽ công bố MV Tiến quân ca trên các nền tảng số của mình. Tác phẩm là lời tri ân lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước của dân tộc, đồng thời mở ra cách tiếp cận mới, đưa mỹ thuật đến gần hơn với công chúng.
  • “Vui Tết độc lập” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam
    Từ ngày 30/8 đến 30/9/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, TP. Hà Nội) diễn ra chuỗi hoạt động với chủ đề “Vui Tết độc lập”. Sự kiện được tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025) nhằm quảng bá, lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của các cộng đồng dân tộc, tăng cường giao lưu văn hóa...
  • Xã Hồng Vân rực rỡ sắc màu làng quê mừng 80 năm Quốc khánh 2/9
    Những ngày cuối tháng Tám lịch sử, trên khắp các tuyến đường của xã Hồng Vân (TP Hà Nội), không khí rộn ràng, tươi mới hiện hữu qua hình ảnh cờ Đảng, quốc kỳ rực rỡ sắc đỏ. Người dân đi qua ai nấy đều ngỡ ngàng, xúc động và mừng vui khi thấy làng quê thân thuộc được khoác lên tấm áo mới giàu sức sống.
  • Ứng dụng “A80 - Tự hào Việt Nam”: Hỗ trợ tra cứu chuỗi hoạt động dịp Quốc khánh 2/9
    Ứng dụng “A80 - Tự hào Việt Nam” cập nhật chi tiết thông tin về chương trình triển lãm, nghệ thuật, diễu binh kèm theo hướng dẫn tham gia và các lưu ý cần thiết.
Bí ẩn về nơi yên giấc nghìn thu của quan Thái giám triều Nguyễn
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO