Bảo tàng Di sản văn hóa Mường: Nơi lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Mường
Bảo tàng Di sản văn hóa Mường nằm tại tổ 6, phường Thái Bình, thành phố Hòa Bình, đây là bảo tàng tư nhân thuộc chủ sở hữu của Nghệ nhân ưu tú Bùi Thanh Bình xây dựng với mục đích lưu giữ, bảo tồn những nét văn hóa truyền thống của dân tộc Mường.
Được thành lập và mở cửa phục vụ du khách từ năm 2014. Đây là bảo tàng ngoài công lập thứ hai ở tỉnh miền núi Hòa Bình và là bảo tàng tư nhân thứ 24 ở Việt Nam. Mặc dù không sử dụng ngân sách Nhà nước, nhưng bảo tàng di sản văn hóa Mường chứa đựng những bộ sưu tập lớn, lưu giữ tất cả những giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Mường, là điểm tham quan hấp dẫn cho du khách khi đến Hòa Bình.
Bảo tàng Di sản văn hóa Mường được xây dựng với 6 ngôi nhà chính, ở vị trí cao ráo, tầm nhìn thoáng đãng, mỗi ngôi nhà sàn có công năng khác nhau, đáp ứng được đầy đủ các hoạt động trưng bày hiện vật, diễn xướng Mo Mường hay trình diễn chiêng Mường.
Từ khi thành lập đến nay, bảo tàng đã không ngừng được mở rộng, phát triển với tổng diện tích hơn 4.000 m². Mỗi nhà sàn trưng bày những bộ sưu tập hiện vật khác nhau và hiện nay có hơn 6.000 hiện vật các loại, được bố trí, sắp xếp trưng bày một cách khoa học, gắn với từng giai đoạn lịch sử của văn hóa Mường.
Bảo tàng là nơi sưu tầm, trưng bày các hiện vật cũng như tái hiện không gian văn hóa phản ánh rõ nét đời sống tinh thần, phong tục tập quán của người Mường với 4 khu nhà sàn đại diện cho 4 tầng lớp trong xã hội Mường xưa.
Ngoài việc trưng bày các hiện vật phản ánh nếp sống sinh hoạt đặc trưng của dân tộc Mường như dụng cụ sản xuất, dụng cụ đánh bắt cá, trang phục truyền thống, các loại nhạc cụ… Bảo tàng còn sở hữu những cổ vật quý hiếm như trống đồng, chiêng, đồ gốm cổ có niên đại cách đây hàng ngàn năm. Đáng chú ý là bộ sưu tập chuyên đề về chiêng Mường gồm các loại cồng chiêng, dòng chiêng Mường với tổng số trên 100 chiếc, trong đó có chiêng cổ đường kính 70cm, đồng thời trưng bày hàng ngàn cổ vật của Lang Mường xưa.
Nghệ nhân ưu tú Bùi Thanh Bình - Giám đốc Bảo tàng Di sản văn hóa Mường cho biết: Bảo tàng ngoài mục đích thu hút khách thăm quan, nhà nghiên cứu, nhà khoa học, đặc biệt là khách quốc tế người ta rất thích đến bảo tàng. Vì đây nó là lịch sử, tiếng nói của lịch sử, tiếng nói các từ hơ, từ xưa các thế hệ. Đây là nhân chứng sống khi người ta muốn tìm hiểu thì người ta đến với bảo tàng, tìm hiểu về người Mường, về nguồn gốc, lịch sử, văn hóa đều đến bảo tàng thăm quan, xem, nghiên cứu tìm hiều…
Không gian bảo tàng mang đến cho du khách có thêm những cảm nhận sâu sắc về đời sống tinh thần, phong tục tập quán, kinh tế - xã hội, văn hóa đặc trưng của người Mường qua nhiều thế kỷ. Du khách đến đây không chỉ tham quan không gian văn hóa mà còn được cảm nhận, được hòa mình vào cuộc sống của người Mường…