Văn hóa – Di sản

“Văn miếu Sơn Tây phải là điểm sáng của văn hóa giáo dục xứ Đoài”

Quỳnh Chi 28/07/2024 06:03

Đó là ý kiến của TS. Đinh Công Vỹ - nguyên cán bộ Viện Nghiên cứu Hán Nôm tại Hội thảo khoa học “Các nhà khoa bảng Sơn Tây và Văn miếu Sơn Tây” do UBND Thị xã Sơn Tây (TP. Hà Nội) tổ chức ngày 24/7.

hoi-thao-van-mieu-2-.jpg
Toàn cảnh Hội thảo khoa học “Các nhà khoa bảng Sơn Tây và Văn miếu Sơn Tây”.

Hội thảo kể trên có sự tham dự của TS. Đoàn Kim Đồng, Viện trưởng Viện Khoa học xã hội và Đổi mới sáng tạo; GS.TS Nguyễn Chí Bền - nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam; Phó Bí thư Thường trực Thị ủy, Chủ tịch HĐND thị xã Sơn Tây Nguyễn Quang Hán; Phó Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây Lê Đại Thăng cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học, sử học và các cán bộ, thầy, cô giáo và học sinh trên địa bàn thị xã. Trước khi diễn ra Hội thảo, các đại biểu đã dành một phút mặc niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (1944 – 2024).

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Thị ủy Nguyễn Quang Hán, cho biết, cùng với một số Văn Miếu hàng tỉnh tiêu biểu như: Văn Miếu Xích Đằng ở tỉnh Hưng Yên, Văn Miếu Mao Điền ở Hải Dương hay Văn Miếu Bắc Ninh ở tỉnh Bắc Ninh, Văn miếu Sơn Tây là nơi tôn thờ, tri ân công đức to lớn của Đức Thánh Khổng Tử và các vị hiền triết, cùng hàng trăm danh nhân khoa bảng của vùng xứ Đoài xưa.

hoi-thao-van-mieu-1-.jpg
Phó Bí thư Thường trực Thị ủy Nguyễn Quang Hán phát biểu tại Hội thảo.

“Văn Miếu Sơn Tây hiện hữu nhiều công trình tín ngưỡng tôn nghiêm, bề thế, luôn được chính quyền phong kiến và nhân dân sở tại trân trọng, gìn giữ, quản lý. Ngoài việc khẳng định là nơi tôn thờ các bậc thánh hiền, khoa bảng, tôn vinh truyền thống hiếu học của vùng, Văn Miếu Sơn Tây còn thể hiện sự lao động, sáng tạo, ý thức giữ gìn của các nghệ nhân và nhân dân đương thời” – đồng chí Nguyễn Quang Hán, cho biết.

Thời gian qua, di tích Văn Miếu Sơn Tây đang là điểm đến tham quan tìm hiểu của nhiều du khách, các em học sinh các cấp trên địa bàn thành phố Hà Nội và các tỉnh thành khác. Văn Miếu cũng được thành phố, thị xã chọn là địa điểm để tổ chức nhiều hoạt động, sự kiện quan trọng như: Lễ Dâng hương, phát động Tết trồng cây, Khai bút đầu xuân, các hoạt động khuyến học, khuyến tài…

Hội thảo được tổ chức nhằm làm rõ một số vấn đề: xác định rõ sự thay đổi địa giới và tổ chức chức hành chính của tỉnh Sơn Tây qua các thời kỳ lịch sử; các nhà khoa bảng Sơn Tây qua các giai đoạn; thời điểm khởi công xây dựng Văn miếu Sơn Tây; nhận xét, đánh giá, ghi nhớ và tri ân những đóng góp to lớn của các nhà khoa bảng Sơn Tây đối với lịch sử dân tộc và khẳng định vị trí, vai trò, giá trị lịch sử văn hóa của Di tích Văn miếu Sơn Tây.

anh-thang-3.jpg
Đồng chí Lê Đại Thăng tham luận tại Hội thảo.

Tham luận tại Hội thảo, đồng chí Lê Đại Thăng, cho biết, Văn miếu Sơn Tây được khởi công vào năm Tân Mão 1891, đời Vua Thành Thái và đến tháng 3 năm Nhâm Thìn 1892 thì hoàn thành. Cũng như các Văn miếu đã tồn tại ở các tỉnh thành khác, Văn miếu Sơn Tây được Triều đình cho xây dựng để thờ Đức thánh Khổng Tử và các vị tứ phối gồm Tăng Tử, Mạnh Tử, Nhan Tử và Tử Tư cùng 72 vị hiền triết và 288 vị khoa bảng danh nhân xứ Đoài. Ngoài ra còn có đền Khải Thành - nơi thờ cha mẹ Đức Thánh.

Trong khi đó, GS.TS. Đinh Khắc Thuận (Viện Trần Nhân Tông, Đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ, Văn miếu Sơn Tây ban đầu được dựng ở làng Cam Giá, huyện Phúc Thọ. Đến năm Thiệu Trị thứ 7 (1846) thì được quan Thự Tổng đốc Sơn Hưng Tuyên (Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang) Nguyễn Đăng Giai chuyển về làng Mông Phụ. Đến năm Thành Thái thứ 3 (1891) quan Tổng đốc Sơn Tây là Long Cương Cao Xuân Dục cho sửa sang trùng tu lại và cho soạn họ tên các vị khoa bảng khắc lên bia đá. Đến năm 1947 tiêu thổ kháng chiến, Văn miếu Sơn Tây bị dỡ bỏ, chỉ còn chiếc khánh đá để ở đình Mông Phụ. Năm 2012 Văn miếu Sơn Tây được xây dựng lại trên cơ sở quy mô được xây dựng từ Thành Thái thứ 3 (1891).

bac-dinh.jpg
PGS.TS Bùi Xuân Đính phát biểu tại Hội thảo.

Về nội dung các nhà khoa bảng của Thị xã Sơn Tây, PGS. TS Bùi Xuân Đính (Hội Văn nghệ dân gian Hà Nội) cho biết, thị xã Sơn Tây là vùng đất giàu truyền thống văn hóa và hiếu học. Trong 68 vị đại khoa, chỉ có 1 người thuộc hàng “Tam khôi” là Thám hoa Giang Văn Minh (xã Đường Lâm), số còn lại chủ yếu là các đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân và hoàng giáp. Các tiến sĩ người Sơn Tây đã đảm nhận các chức vị khác nhau trong bộ máy hành chính các cấp, trong đó có 4 người làm tể tướng và phó tể tướng, 12 người làm thượng thư. Một số người nổi tiếng trên diện trường chính trị, như Trần Văn Huy, Trần Cận, Phùng Khắc Khoan, Lê Anh Tuấn, Phan Huy Ích…

TS. Phan Đăng Thuận (Viện Sử học) trao đổi về các nhà khoa bảng Sơn Tây nhưng đi sâu vào thời nhà Mạc. Cụ thể, trong suốt 65 năm (từ 1527 đến năm 1592), Sơn Tây có 43 vị đỗ đại khoa. “Các vị đại khoa này, nhanh chóng được bổ dụng vào bộ máy chính quyền và có những đóng góp nhất định đối với sự phát triển của lịch sử dân tộc cũng như làm rạng danh cho truyền thống hiếu học của Sơn Tây”, TS. Phan Đăng Thuận, cho biết.

Với 32 đại khoa được khắc tên họ trên bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Sơn Tây là vùng địa linh nhân kiệt, góp phần làm giàu truyền thống giáo dục, khoa bảng Việt Nam.

TS. Nguyễn Văn Tú - Phó Giám đốc Trung tâm hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám,

van-mieu-sontay.jpg
Văn miếu Sơn Tây.

TS. Đinh Công Vỹ - nguyên cán bộ Viện Nghiên cứu Hán Nôm đánh giá, Văn miếu Sơn Tây có đầy chất văn, chất khoa bảng. TS. Đinh Công Vỹ nêu ý kiến, nên chăng chúng ta cần đưa thêm các nhà văn hóa, giáo dục xứ Đoài thuộc hàng khoa bảng vào phối thờ ở Văn miếu, như Giang Văn Minh, Kiều Phúc, Hoàng Bồi, Kiều Oánh Mậu, Phan Phu Tiên, Phùng Khắc Khoan, Lê Anh Tuấn, Nguyễn Quý Đức, Nguyễn Bá Lân... Kèm theo đó là các tấm văn bia giới thiệu tiểu sử, công đức của từng vị bằng cổ văn tiếng Hán hay tiếng Việt (như văn biền ngẫu, thơ luật Đường) để tạo không khí cổ kính trang trọng. Việc này phải kén người khảo cứu, sáng tác.

“Các cháu học sinh phổ thông cấp III, sinh viên đại học ở thị xã Sơn Tây và các vùng miền khác có thể đến đây học tập nghiên cứu các nhà khoa bảng, báo công với các Ngài. Các trường lớp ở quanh thị xã có thể tiến hành các lễ dâng hương cấp bằng tốt nghiệp ở đây. Đây cũng là nơi trao đổi, học thuật giữa các nhà tri thức Sơn Tây với trí thức các nước “thư đồng văn, xã đồng quỹ” đều có Văn miếu như: Trung Hoa, Hàn Quốc, Nhật Bản” – TS. Đinh Công Vỹ, chia sẻ.

TS. Đinh Công Vỹ nhấn mạnh: “Văn miếu Sơn Tây phải là điểm sáng của văn hóa giáo dục xứ Đoài, nói như bác học Quốc Tử Giám Phan Phu Tiên trong bài thơ “Vịnh Văn miếu” với các câu: Giáo là đàn hạnh còn vang tạc, Phép để kinh luân hãy sáng gương”./.

Hội thảo khoa học “Các nhà khoa bảng Sơn Tây và Văn miếu Sơn Tây” là một trong những hoạt động chào mừng Kỷ niệm 100 năm thành lập thị xã Sơn Tây, 70 năm Ngày Giải phóng Sơn Tây (3/8/1954 - 3/8/2024), 555 năm danh xưng Sơn Tây (1469-2024) và 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Giang Văn Minh và những giai thoại rạng danh xứ Đoài
    Nằm dưới chân núi Tổ, vùng đất cổ Đường Lâm, xứ Đoài không chỉ nổi tiếng là nơi sinh ra vua Phùng Hưng (cuối thế kỷ thứ VIII) và vua Ngô Quyền (thế kỷ thứ X) mà còn được biết đến là quê hương của Thám hoa Giang Văn Minh - một nhân vật lỗi lạc trong lịch sử ngoại giao của nước nhà, hồi cuối thế kỷ XVI - đầu thế kỷ XVII.
  • Tiếp thêm sức sống cho nghề truyền thống Thủ đô
    Là địa phương đứng đầu cả nước về số lượng các làng nghề truyền thống, các nghệ nhân và người làm nghề truyền thống Hà Nội đang không ngừng sáng tạo trong công tác gìn giữ, bảo tồn các làng nghề. Sự sáng tạo không chỉ mang lại một diện mạo mới, một sức sống mới cho các làng nghề mà còn gợi mở những không gian trải nghiệm văn hóa mới cho người dân Thủ đô và du khách.
  • Khởi công xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền
    Sáng 26/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ khởi công dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Cổ Loa (xã Cổ Loa, huyện Đông Anh).
  • Trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí Cách mạng Việt Nam”
    Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Hội Nhà báo Thành phố Huế phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ, Sở Văn hoá Thể thao tổ chức Triển lãm trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí cách mạng Việt Nam”.
  • Hà Nội: Thêm 9 di tích được xếp hạng cấp thành phố
    Ngày 10/6, UBND Thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 2859/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích lịch sử-văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Công nhận hội Lim ở Bắc Ninh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Hội Lim là nơi các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và đặc biệt là Dân ca Quan họ Bắc Ninh được thực hành, bảo tồn và lan tỏa, thể hiện tính gắn kết bền chặt và tinh tế giữa các làng Quan họ.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
  • Nhìn lại nửa thế kỷ văn học nghệ thuật Việt Nam
    Ngày 27/6/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức hội thảo khoa học “Nhìn lại sự vận động, phát triển của VHNT Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 – 30/4/2025)”. Với 33 tham luận cùng nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi, hội thảo là dịp tổng kết quá trình phát triển của VHNT Việt Nam trong bối cảnh đất nước thống nhất, đổi mới và hội nhập, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm phát triển VHNT trở thành thành tố quan trọng của nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
  • Hà Nội: Đẩy mạnh xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai
    UBND Thành phố ban hành Công văn số 3715/UBND-NNMT ngày 25/6 về việc triển khai thực hiện Dự án xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai Thành phố và việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai trên địa bàn Thành phố.
  • Huyện Thường Tín đón nhận danh hiệu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
    Sáng 28/6, huyện Thường Tín (Hà Nội) tổ chức Lễ công bố và đón nhận danh hiệu huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2024. Sau 4 năm nỗ lực, huyện đã đạt nhiều kết quả nổi bật, kinh tế-xã hội chuyển biến tích cực, hạ tầng ngày càng khang trang, đời sống người dân được nâng cao.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
  • [Podcast] Đình Mễ Trì Thượng – Nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa Hà Nội
    Trong hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến, thì đình Mễ Trì Thượng là ngôi đình cổ kính bậc nhất. Ngôi đình này nằm trên gò Quy Sơn (núi Rùa), thuộc làng Mễ Trì Thượng (tên Nôm là Kẻ Mẩy). Mễ Trì Thượng không chỉ mang dáng dấp kiến trúc cổ đặc trưng Bắc Bộ, mà ngôi đình này còn là nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa của một Hà Nội đang chuyển mình theo vòng quay thời gian.
“Văn miếu Sơn Tây phải là điểm sáng của văn hóa giáo dục xứ Đoài”
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO