Triển lãm 3D "Thưởng - phạt: Chuyện xưa chưa cũ"

Phương Anh| 12/01/2023 13:15

Nhằm giúp công chúng hiểu hơn về bài học dùng người và thuật trị quốc của tiền nhân, ngày 11/1, Trung tâm Lưu trữ quốc gia 1 ra mắt Triển lãm 3D với chủ đề “Thưởng - Phạt: Chuyện xưa chưa cũ”.

Triển lãm được đăng tại website và fanpage Trung tâm Lưu trữ quốc gia I - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước: http://archives.org.vn, https://facebook.com/luutruquocgia1.

Hơn 80 văn bản, khai thác từ khối Châu bản triều Nguyễn về chủ đề thưởng - phạt dưới triều Nguyễn (1802-1945) đã được giới thiệu tại triển lãm. Đây là những văn bản lần đầu tiên được công bố, giới thiệu rộng rãi đến công chúng. Bên cạnh đó là nhiều hình ảnh tư liệu, hiện vật sinh động góp phần làm phong phú cho triển lãm.

hinh-anh-mo-ta-viec-xet-thuong-phat-cua-nguoi-xua.jpg
Hình ảnh Lễ Phục mạng (báo công) trước điện Cẩn Chánh được giới thiệu tại triển lãm. 

Các văn bản được chia theo 4 phần nội dung, với các chủ đề khác nhau, nhằm làm rõ vai trò, ý nghĩa của việc thưởng - phạt trong xã hội xưa. Cụ thể:

Phần I với nội dung "Thưởng để khuyến khích - Phạt để răn đe", Triển lãm cho thấy các hoàng đế triều Nguyễn thể hiện rõ tư tưởng về việc thưởng - phạt, để từ đó, “người có công phấn khởi mà người có tội biết răn chừa” (Hoàng đế Minh Mạng). Việc thưởng phạt hợp lý cũng thể hiện đất nước có công bằng, có kỷ cương.

Phần II, "Thưởng - phạt công minh, nhưng đủ lý tình", triển lãm giới thiệu một số trường hợp thưởng phạt cụ thể được tường thuật lại trong Châu bản triều Nguyễn để thấy, bên cạnh việc áp dụng luật pháp và các quy định, hoàng đế triều Nguyễn cũng như các quan xét án không ít lần trăn trở, cân nhắc việc thưởng thế nào cho xứng, đặc biệt, phạt thế nào cho đúng tội mà vẫn mở ra con đường sống hoặc cơ hội chuộc tội cho con người, nhất là đối với người từng có công lao, người già cả, bệnh tật.

Phần III, “Thưởng nhiều phương diện, nhưng không tùy tiện” thể hiện rõ việc thưởng - phạt dành cho từng nhóm đối tượng, như đối với quan lại, việc ban thưởng thường được thực hiện bằng các hình thức: Thăng chức, thưởng vật chất (tiền bạc, mũ áo,…), cấp kỷ, quân công, trác dị... Triều Nguyễn cho phép các quan được sử dụng văn bằng để khấu trừ khi vi phạm. Đối với người dân, việc ban thưởng dành cho những người đạt tiêu chuẩn về phẩm giá đạo đức như trung, trinh, hiếu, tiết, nghĩa... Bên cạnh đó, những người sống thọ cũng được triều đình đề cao và được gia ân ban thưởng.

Phần IV, "Xử phạt đúng tội, mở ra cơ hội" quy định rõ về những hình phạt tương ứng với từng loại tội. Trong đó, nhiều văn bản trong Châu bản triều Nguyễn đề cập hình thức xử phạt cách chức, giáng cấp, phạt tiền. Hình thức phạt tiền đối với quan lại thường dựa trên lương bổng. Số tiền phạt sẽ đem sung công. Hình phạt ngũ hình (xuy hình, trượng hình, đồ hình, lưu hình, tử hình) mang tính chất cảnh cáo, răn đe. Đặc biệt, với tội tham nhũng, các hoàng đế triều Nguyễn kiên quyết trừng trị nặng.

chau-ban.jpg
Châu bản triều Nguyễn.

Theo bà Trần Thị Mai Hương, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia I: “Thời đại quân chủ đã lùi xa nhưng tính nghiêm minh trong cách thưởng - phạt; cách trọng dụng người tài, người có công; tư tưởng nhân văn khi mở ra con đường sống, cơ hội lập công chuộc tội cho không ít trường hợp; quan điểm đề cao chuẩn mực đạo đức trung, hiếu, tiết, nghĩa… vẫn là những giá trị có sức sống bền vững lâu dài, cần được chắt lọc và bảo tồn trong cuộc sống hôm nay. Ban tổ chức hy vọng, đây sẽ là nguồn tài liệu, tư liệu quý đối với các nhà nghiên cứu và công chúng, bởi việc tìm hiểu cách làm của người xưa cũng là dịp để chúng ta đúc rút những giá trị tham khảo cho cuộc sống đương đại”

Bài liên quan
  • Triển lãm "Sắc Xuân" qua sưu tập tranh dân gian Tứ bình
    Sáng ngày 06/01, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam khai mạc triển lãm “Sắc xuân” qua sưu tập tranh dân gian Tứ bình của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nhằm giới thiệu những tác phẩm đặc sắc đến người yêu nghệ thuật phương Nam.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Hội Điện ảnh Hà Nội: Nhiều dấu ấn chuyên môn nổi bật trong năm 2025
    Sáng 16/12, tại hội trường Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội, Hội Điện ảnh Hà Nội đã tổ chức Lễ tổng kết hoạt động năm 2025 và phương hướng hoạt động năm 2026. Đây là dịp để đội ngũ hội viên nhìn lại một năm hoạt động đồng thời xác định những nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tiếp theo.
  • Kể chuyện âm nhạc bằng điện ảnh
    Ánh đèn rạp chiếu thay thế ánh sáng sân khấu, từng khung hình tái hiện những khoảnh khắc thăng hoa của các ca sĩ, phim hòa nhạc không chỉ lưu giữ ký ức, mà còn kiến tạo một không gian thưởng thức âm nhạc hoàn toàn mới. Đây cũng là minh chứng cho sự chuyển dịch từ thưởng thức biểu diễn truyền thống sang trải nghiệm điện ảnh cộng hưởng âm nhạc.
  • Hội Nhà văn Hà Nội tổng kết năm 2025: Ghi nhận sáng tạo, tôn vinh cống hiến
    Sáng ngày 15/12/2025, tại Nhà Văn hóa Đống Đa (số 22 phố Đặng Tiến Đông, Hà Nội), Hội Nhà văn Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025; trao giải thưởng, tặng thưởng văn học và trao quyết định kết nạp hội viên mới. Tham dự hội nghị tổng kết có đại diện lãnh đạo Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội, lãnh đạo các hội chuyên ngành, lãnh đạo Tạp chí Người Hà Nội, lãnh đạo các sở, ban, ngành cùng đông đảo các văn nghệ sĩ hội viên.
  • Giải Tiền Phong Half Marathon 2025: Lan tỏa thông điệp sống xanh
    Giải “Tiền Phong Half Marathon 2025” vừa diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh (từ ngày 12 đến 14/12/2025). Đây là giải chạy bán marathon đầu tiên do Báo Tiền Phong tổ chức tại TP.Hồ Chí Minh, đánh dấu bước phát triển mới trong hành trình mở rộng thương hiệu thể thao Tiền Phong tại địa bàn có phong trào chạy bộ sôi động bậc nhất cả nước.
  • Hà Nội kết nối doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng công nghiệp hàng không
    Ngày 15/12, Sở Công Thương Hà Nội phối hợp với Công ty Advanced Business Events tổ chức hội thảo kết nối chuỗi cung ứng hàng không bền vững, nâng vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Đừng bỏ lỡ
  • Xây dựng cầu Trần Hưng Đạo: Từ biểu tượng đến “đường băng” cho Hà Nội tăng trưởng 2 con số
    Dự án đầu tư xây dựng cầu Trần Hưng Đạo đã được UBND Thành phố Hà Nội khởi công dịp kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô. Theo phương án kiến trúc công trình cầu Trần Hưng Đạo được trao Giải Nhất, cầu Trần Hưng Đạo sẽ mang biểu tượng bất tận về không gian và thời gian của Hà Nội. Với Thủ đô, cầu Trần Hưng Đạo sẽ tạo động lực phát triển trong kỷ nguyên mới với mục tiêu tăng trưởng 2 con số từ năm 2026.
  • Hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô, tạo nên “Kỳ tích sông Hồng”
    Để hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô “quay mặt ra sông” và tạo nên “Kỳ tích sông Hồng”, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI vừa thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Đêm hòa nhạc đặc biệt kết nối hai nền văn hóa Việt Nam và Armenia
    Đêm nhạc Rezonans, tại Phòng hòa nhạc lớn, Học Viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam (77 Hào Nam, Đống Đa, Hà Nội‪), có sự tham gia của nghệ sĩ piano hàng đầu thế giới Armen Babakhanian và nghệ sĩ piano hàng đầu Việt Nam hiện nay Lưu Đức Anh.
  • Điểm hẹn văn hóa mới bên Hồ Gươm
    Chiều nay (14/12), chương trình "Âm nhạc cuối tuần" tiếp tục được tổ chức tại Nhà Bát Giác - Vườn hoa Lý Thái Tổ. Đây không chỉ là một sân khấu biểu diễn đơn thuần, mà được kỳ vọng là bước đi chiến lược nhằm đưa nghệ thuật chất lượng cao "chạm" vào đời sống đại chúng, góp phần định vị thương hiệu "Thành phố sáng tạo".
  • Lễ Mừng cơm mới của người Si La được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
    Người Si La tổ chức Lễ mừng cơm mới khi những hạt thóc đầu mùa chín rộ và đến kỳ thu hoạch. Đây là nghi thức nông nghiệp chứa đựng nhiều nét văn hóa truyền thống được người dân gìn giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ.
  • Khai mạc Liên hoan Ẩm thực và Du lịch làng nghề, phố nghề Hà Nội 2025
    Tối ngày 12/12, tại Không gian Văn hoá sáng tạo Tây Hồ (phố đi bộ Trịnh Công Sơn), Sở Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ khai mạc Liên hoan Ẩm thực và Du lịch làng nghề, phố nghề Hà Nội năm 2025.
  • Chiếu phim chào mừng Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam
    Nhân dịp kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025), Viện Phim Việt Nam tổ chức chiếu phim, ba tác phẩm được lựa chọn chiếu trong dịp này là "Bản nhạc người tù", "Phía sau cuộc chiến" và "Đứa con và người lính".
  • Tiếp tục đưa dự án “Âm nhạc cuối tuần” thành điểm hẹn văn hóa quen thuộc của người dân Thủ đô
    Vào lúc 15h30 chiều mai (14/12), chương trình "Âm nhạc cuối tuần" sẽ tiếp tục được tổ chức tại Nhà Bát Giác - Vườn hoa Lý Thái Tổ. Đây sẽ là hoạt động thường niên vào dịp cuối tuần tại không gian phố đi bộ Hồ Gươm với nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật đặc sắc.
  • Phát triển sân khấu Việt Nam từ góc nhìn lực lượng sáng tạo trẻ
    Trong bối cảnh sân khấu Việt Nam đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ để thích ứng với đời sống nghệ thuật đương đại, lực lượng trẻ đóng vai trò quan trọng, góp phần định hình diện mạo sân khấu hôm nay và tương lai. Tại tọa đàm “Lực lượng trẻ trong sự phát triển sân khấu hiện nay” do Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức sáng 10/12/2025, các ý kiến tham luận không chỉ làm sáng tỏ thực trạng “khủng hoảng” thiếu nghệ sĩ trẻ mà còn gợi mở nhiều giải pháp thiết thực nhằm phát huy công tác đào tạo và sử dụng nguồn lực tài năng trẻ sân khấu trong thời kỳ mới.
  • Đô thị Huế trong dòng chảy lịch sử
    Các nhà khoa học, chuyên gia thảo luận và chia sẻ về “Đô thị Huế trong dòng chảy lịch sử” tại hội thảo khoa học do Hội Khoa học Lịch sử TP Huế tổ chức.
Triển lãm 3D "Thưởng - phạt: Chuyện xưa chưa cũ"
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO