Tháp Bà Pô Nagar nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt
Di tích Tháp Bà Ponagar có niên đại xây dựng từ khoảng thế kỷ 8 đến thế kỷ 13, hiện còn bảo lưu 14 đạo sắc phong và 28 đơn vị minh văn trên các bia ký cùng nhiều hiện vật quý hiếm. Đặc biệt, tượng nữ thần Ponagar/Thiên Y A Na được đánh giá là đỉnh cao nghệ thuật tạo hình điêu khắc, phản ánh bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc Chăm.
Tối 10/7, UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar và Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa.
Trước đó, ngày 17/1/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 152/QĐ-TTg về việc xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật Tháp Bà Pô Nagar là Di tích quốc gia đặc biệt.
Tiếp đó, ngày 3/6/2025, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL đã ký Quyết định số 1651/QĐ-BVHTTDL công bố đưa “Tri thức khai thác và chế biến trầm hương Khánh Hòa” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình Tri thức dân gian.
Tháp Bà Ponagar có niên đại xây dựng từ khoảng thế kỷ thứ VIII đến thế kỷ XIII, là một quần thể kiến trúc Chăm cổ đặc sắc gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu Thiên Y A Na; được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia năm 1979. Nơi đây không chỉ bảo tồn nhiều giá trị lịch sử, nghệ thuật điêu khắc đặc sắc, mà còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh của cộng đồng Chăm - Việt. Năm 2012, Lễ hội Tháp Bà Ponagar được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Trải qua thăng trầm lịch sử, di tích Tháp Bà Ponagar ngày càng được quan tâm đầu tư, bảo tồn bài bản, phát huy rõ nét vai trò là trung tâm tín ngưỡng thờ Mẫu tiêu biểu không chỉ của Khánh Hòa mà còn của cả khu vực Nam Trung Bộ. Tháp Bà còn diễn ra các chương trình biểu diễn định kỳ như "Linh thiêng xứ Trầm", "Trăng soi dáng Tháp", góp phần làm phong phú đời sống văn hóa tại di tích, mang đến cho người dân và du khách những trải nghiệm giàu bản sắc truyền thống.
Bên cạnh đó, Thánh Mẫu Thiên Y A Na, vị thần được thờ phụng tại Tháp Bà Ponagar, còn là thủy tổ nghề Trầm, được những người làm Trầm hương tôn kính và tri ân qua nhiều thế hệ. Gắn với tín ngưỡng này, nghề Trầm hương ở Khánh Hòa phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều sản phẩm OCOP đa dạng, đặc trưng, góp phần tạo nên bản sắc độc đáo của "Xứ Trầm hương".
Với những giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt, Tháp Bà Ponagar chính thức được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 152/QĐ-TTg ngày 17-1-2025 của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, “Tri thức khai thác và chế biến Trầm hương Khánh Hòa” cũng được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1651/QĐ-BVHTTDL ngày 3-6-2025 của Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL.
Tại buổi lễ, cùng với phần nghi thức công bố và đón nhận bằng xếp hạng, bằng chứng nhận, buổi lễ còn có phần biểu diễn nghệ thuật đặc sắc với đại hợp cảnh “Huyền thoại Mẹ xứ sở” và chương trình ca múa nhạc “Tự hào di sản văn hóa nghìn năm”, do 170 nghệ sĩ, ca sĩ, diễn viên, nhạc công thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Khánh Hòa và các nghệ nhân dân gian biểu diễn./.
