Nhớ tết Đoan Ngọ

Mắt nhắm mắt mở từ trên giường bò xuống đã thấy mẹ để sẵn mấy bát rượu nếp, một đĩa mận và mấy quả xoà i xanh để cả nhà ăn diệt sâu bọ trong ruột. Đ‚n xong, bà nội giục đi tắm nước lá thơm, nấu bằng năm loại lá: lá mùi, lá sả, lá tre, lá kinh giới và lá tía tô, để diệt ngứa ngáy ngoà i da.

Xong xuôi, cả nhà kéo nhau ra vườn hái những quả chín đã để dà nh từ nhiửu hôm trước để vử cúng tổ tiên. Mùa nà y, quả đầu mùa thường có chùm vải còn chưa kịp đử hết quả, và i chùm doi, nải chuối, mấy quả xoà i cũng mới mọng da và ng chửm và ít dưa hồng, dưa bở, dưa lê thơm phức. Các cô dì chú bác mỗi nhà một thức, có hoa quả gì đửu mang chia nhau để đủ năm loại cúng tổ tiên cho may mắn.

Mẹ cũng không quên thổi nồi xôi bằng gạo nếp cái hoa và ng mới gặt và nấu bát chè đậu đen bằng lượt hạt thu đầu mùa để cúng cáo mùa mà ng với gia tổ. Khắp thôn xóm rộn lên tiếng chà o hửi của con cháu vử thăm ông bà bố mẹ, khiến nhà nà o cũng hân hoan nhộn nhịp háº³n lên.

Quê hương. (Ảnh minh họa: Opera.com)

Quê tôi rất trọng Tết Đoan Ngọ, vì vậy xa xôi mấy cũng thu xếp vử. Nhân dịp nà y, những em bé còn chưa biết đi thì được bà lấy một ít vôi trong chiếc bình vôi vẫn ăn trầu quyệt và o thóp, và o ngực và rốn để chúng không bị đau bụng, nhức đầu. Các cháu gái đứa nà o lên bảy, tám tuổi đửu được bà lần lượt xâu lỗ tai bằng gai mây. Có lẽ sống trong không khí nhộn nhịp mà quên đi nỗi sợ, nên dù tay bà yếu, mắt bà kém, gai mây lại mửm nhưng cháº³ng đứa nà o khóc lóc kêu đau mà chỉ thấy thật hãnh diện...

Được theo ra vườn nhưng bọn trẻ con chúng tôi háo hức nhất không phải là lúc được sai trèo cây hái quả mà là khi được chứng kiến ông, bố khảo cây. Những cây trong vườn đã cao lớn, có thể cho quả mà chưa ra quả, hoặc những cây lâu năm đột nhiên ra ít quả đửu là đối tượng bị tra khảo. Bố trèo lên cây, ông nội đứng dưới cầm chầy đập đập và o gốc cây và hửi cây tại sao lười ra quả, dọa nếu năm sau không ra quả sẽ chặt bử. Bố đóng vai cái cây, xin lỗi và hứa sang năm sẽ ra thật nhiửu quả. à”ng bảo cây nó cũng có linh hồn, nó biết hết đấy nên phải dọa thế năm sau mới có quả.

Chúng tôi khi ấy không hiểu hết cái linh hồn của cây mà ông nói, nhưng được chứng kiến cảnh ông dọa đánh, bố trên cây run rẩy thì thú lắm, đứa nà o đứa nấy ôm bụng cười ngặt nghẽo.

Bà bảo, các cụ dạy mít động cà nh, chanh động rễ nên sau khi tra khảo, người ta thường phát bớt mấy cà nh rườm rà lấy lệ, hoặc bẩy và i cái rễ chanh lên mặt đất, và tin rằng thế nà o năm sau cây cũng sẽ cho quả, cháº³ng nhiửu thì ít...

Những năm gần đây con cháu bôn ba tứ xứ, không vử tử tựu đông đủ mỗi dịp Tết Đoan Ngọ nên cũng không còn được đông vui như trước. Cây cối hoa quả nhiửu nhà cũng chặt bớt, tục khảo cây và nhiửu tục lệ khác cũng mai một dần... Dẫu vậy, trong sâu tháº³m tâm linh mỗi người xa xứ, đửu háo hức mỗi khi Tết Đoan Ngọ vử, và vẹn nguyên niửm thương nhớ...