Người thầy giản dị của GS Ngô Bảo Châu

Không thể để học trò coi thường mình

Thầy Tôn Thân là  giáo viên dạy toán cấp II của nhiửu nhân vật nổi tiếng: GS Ngô Bảo Châu, GS Vũ Hà  Văn, GS Lê Hồng Vân, GS Vũ Аình Hòa, GS Аặng Vũ Minh, nhà  báo Thu Uyên...

15 năm dạy các lớp chuyên toán của Hà  Nội đặt tại Trường THCS Trưng Vương, bắt đầu từ năm 1969, thầy đã phát hiện và  đà o tạo nhiửu HS, để rồi sau nà y, từ những viên gạch đầu tiên mà  thầy đặt nửn móng, từ sự yêu thương và  công bằng của thầy đối với tất cả học trò, họ đã gặt hái nhiửu thà nh công trên đường đời và  luôn khắc ghi hình ảnh thân thương vử thầy.

Thầy Tôn Thân, trong căn nhà  mới chuyển đến gần chục năm nay, mới được sử­a sang lại từ năm ngoái, đã trà n ngập những bông hoa chúc mừng của học trò cũ đến trước ngà y 20/11.

Có ai đó đã nói rằng, muốn biết được tình cảm thực của trò, phải biết đợi! Аợi khi nà o các em không còn học mình ở trường nữa, thầy Thân đùa là  "khi nà o các em hết là  con tin của mình", đã ra trường, đã lặn lội ở phương trời nà o mà  vử thăm mình mới là  đáng quý, là  thực.

Thầy Tôn Thân kể, từ ngà y vẫn còn ở trong căn nhà  rộng 22 mét vuông ở 16 Hà ng Da, nơi gần chục người trong gia đình nhà  thầy sinh sống, khi mà  lương của thầy chỉ có 53 đồng/tháng, thầy đã không nhận bất cứ quà  cáp biếu xén nà o của phụ huynh.

Khi được hửi vử thời bao cấp, có hiện tượng phụ huynh biếu xén quà  cáp không, thầy Tôn Thân nói, hiện tượng giáo viên lợi dụng phụ huynh vẫn có. Người thì nhử suất tem phiếu mua cái nà y cái kia, người thì nhận lương thực, thực phẩm...

Cái thời khó khăn ấy, đúng là  ai cũng nghèo, cũng khổ, nhưng không có nghĩa là  phụ huynh không quan tâm đến các thầy cô và  thực lòng muốn tặng cái nà y, cái nọ. Thầy có học trò có bố là m giám đốc Sở Thương nghiệp, nhưng thầy không bao giử nhử cậy mối quan hệ đó để có suất mua ưu tiên cái gì, cà ng không nhận những quà  biếu từ họ.

Thầy Thân nhớ, có một phụ huynh rút thăm được suất mua cái quạt máy vì liên tục là  lao động giửi nhiửu năm liửn (ngà y đó quạt máy cực hiếm và  không phải ai cũng được quyửn mua), cứ nằng nặc biếu thầy suất mua đó, nhưng thầy không dám nhận, vì cái tình ấy, món quà  ấy lớn quá.

Thầy Tôn Thân không nhận bất cứ quà  cáp gì, mặc dù cả hai vợ chồng đửu là  giáo viên, lương tháng đửu thấp, con ốm đau không đủ tiửn mua thuốc, không tiửn mua sữa. Nhà  thầy ở căn gác 2 phố Hà ng Da, ngà y ngà y phải xuống xách nước sạch từ tầng một lên (thường 10h khuya mới xuống xách nước vì lúc đó vắng người), xách nước bẩn từ trên xuống đem đi đổ. Năm 1982, thầy được giải nhất Cuộc thi sáng kiến kinh nghiệm toà n quốc, được thưởng chiếc xe đạp Thống Nhất, nhưng hôm lĩnh thưởng phải dắt bộ vử, vì sau đó phải sử­a xe mới đi được.

Thầy bảo, "sở dĩ ngà y đó, dù nghèo đến mấy, tôi không nhận quà  biếu từ phụ huynh vì không muốn học trò coi thường mình. Trẻ con rất nhạy cảm, nếu mình là m không đúng là  các em biết. Nếu để các em coi thường thì mình không dạy các em được".

Thầy Tôn Thân, sau nhiửu lần phụ huynh tha thiết đử nghị, đã phải chấp nhận một loại quà , đó là  sách. Những phụ huynh có điửu kiện đi nước ngoà i, thường mua tặng thầy sách dạy Toán bằng nhiửu thứ tiếng.

Thầy Tôn Thân cho biết, nhử hà ng chục cuốn sách Toán mà  phụ huynh và  học trò tặng, bằng đủ mọi thứ tiếng Anh, Nga, Pháp, Аức, vử sau thầy đã áp dụng dạy cho học trò rất hiệu quả và  trau dồi khả năng viết sách Toán từ lớp 6 đến lớp 9 của mình một cách xuất sắc.

Thầy cảm động mãi một chuyện đã qua nhiửu năm, học trò Аặng Hoà ng Trung (khóa học 1976 - 1977), một trong ba học sinh đầu tiên của thầy được huy chương Toán quốc tế (kử³ thi lần thứ 16), sau khi được đi học ở nước ngoà i đã gử­i vử một kiện hà ng toà n sách Toán, nặng 20kg, nhử mẹ phải đưa tận tay thầy trước ngà y 20/11.

Ngà y 19/11, trời mưa tầm tã, thế mà  vị phụ huynh ấy, ướt lướt thướt, đi bộ ôm bọc sách Toán bọc ni lông con gử­i đến tặng thầy. Khi bóng người mẹ ấy đã khuất sau góc phố, thầy mới giật mình nhớ ra nhà  của em Trung cách nhà  thầy 2 cây số.

Người thầy của những nhà  khoa học lớn

15 năm dạy chuyên toán ở Trường THCS Trưng Vương, thầy Tôn Thân đã dạy 7 khóa học trò với 215 HS giửi toán, đạt 42 giải toà n quốc. Năm 1974, đội tuyển Việt Nam lần đầu tiên dự thi toán quốc tế ở Аức, có 5 HS thì có tới 4 em là  HS cũ của thầy Tôn Thân.

Аó là  Hoà ng Lê Minh (Huy chương Và ng), Vũ Аình Hòa (Huy chương Bạc), Аặng Hoà ng Trung (Huy chương Аồng). Thầy mỉm cười nhớ lại khóa đầu tiên có Hoà ng Lê Minh đạt HCV, và  kết thúc khóa thứ 7 cũng có học trò cũ Ngô Bảo Châu đạt HCV.

Mặc dù rất tự hà o vử những học trò thà nh danh trong khoa học hay trở thà nh nhà  doanh nghiệp lớn, thầy vẫn thương và  quan tâm nhiửu đến những học trò chẳng may thất bại, nghèo khó.

Thầy cảm động khi nhớ lại, có một học trò sau nhiửu năm ra trường vẫn lận đận nên nhất quyết không vử thăm thầy theo lớp cũ, không phải trò không nhớ thầy, mà  anh quyết tâm phải thà nh công mới dám vử thăm thầy. Nhưng thầy Thân bảo, với thầy, học trò nà o cũng như nhau, ai cũng có điểm mạnh, điểm yếu, không chỉ học trò giửi thầy mới yêu quý.

GS Vũ Аình Hòa, Trường АH Sư phạm Hà  Nội, người nhiửu lần dẫn đoà n HS Việt Nam đi thi Olympic Toán quốc tế, đã từng có hồi ức vử người thầy mà  ông kính trọng thực sự:

"Khi cũng là  người thầy trên bục giảng, tôi thấy đây là  điửu cốt yếu nhất của ngà nh sư phạm. Không có một phương pháp giảng dạy nà o là  tốt nếu người thầy không có tình yêu đằm thắm dà nh cho học trò...Thầy đã gợi cho HS của mình những ước mơ thật lớn, những đích thật cao xa. Với thầy Thân, chúng tôi đã được học bằng hình thức dạy học tiên tiến nhất. Có lẽ, thầy là  người thứ hai sau bố mẹ luôn lo lắng thật sự cho chúng tôi. Những điửu đó thầy là m bằng trái tim và  và  bằng cái tâm của một con người vì tương lai, chứ không phải vì thà nh tích cá nhân trước mắt. Tôi biết rất rõ điửu đó, vì khi đó chúng tôi là  những đứa trẻ ngây thơ nhưng nhạy cảm".