Linh Trang và cát thiền dấu chân

TSKH. Nguyễn Thành Hưởng| 11/05/2022 15:12

Linh Trang và cát thiền dấu chân
Nhà thơ Hoàng Vũ Thuật vừa có bài thơ hay, nhiều cảm xúc:
LINH TRANG TRẮNG

Bông linh trang bên triền cát
duỗi dài vô tận
thảng thốt & bần thần
bỏ mặc cuộc người hun hút sau lưng
anh đếm

một hai ba
cánh linh trang thanh mảnh
viền môi trắng ngỏ cùng anh về miền đất huyền bí
cơn bão thổi khô mùa hè
dự cảm mạch ngầm
khát bỏng

hãy nở hết hoa ơi
bím tóc mảnh dẻ
nở đến kiệt cùng dòng máu thiên di
anh rong ruổi trên đường chật hẹp
người hành khách muộn trễ

một hai ba
ôi linh trang linh trang linh trang
loài hoa siêu thực
anh phác thảo từng giây
từng giây ngắn ngủi
nén lại giờ khắc gặp gỡ
tháo sợi dây buộc chặt cõi đời

linh trang
cát thiền dấu chân.
            (thơ Hoàng Vũ Thuật)

Bài thơ vừa đủ, cảm tả thọ tưởng bông hoa nơi triền cát được kết thức bằng câu thơ “cát thiền dấu chân”! Là nghệ thuật thể nhập hay chỉ dấu cho con đường của tỉnh thức? Một kết thúc cho những khởi đầu: từ thi cảm đến thi tưởng, từ thi hành đến thi thức, để rồi “bông linh trang nơi triền cát” như một hạnh ngộ “tháo sợi dây buộc chặt cõi đời”. Con đường nào rồi cũng đến thành Rome. Giọt nước nào cũng về với đại dương. Con chữ nào cũng là hiện tướng của tâm thức. Và thân phận nào chẳng thuộc về pháp giới.

Thế gian thành hình cùng muôn lối thiên di. Từng tích tắc làm trôi dạt "cuộc người", hiện tại thường bị bức tử trong kiếm tìm, nhiều khi là vô vọng, cho đến kiệt cùng. Hóa ra khi dừng lại, cái cần tìm lại ngay trước mắt ta. Kẻ cùng bần tha hương đã thấy “ngọc báu nơi chéo áo của chính mình” (Kinh Pháp Hoa). Cái hiện tại thâm diệu không dễ nắm bắt, không thể đo đếm. Tri giác được hiển bày là một phép lạ tháo bỏ vô thường mà ta vẫn nghe, vẫn đọc.  

Cuộc lữ thiên di đã được cát nhận biết. Cái lặng yên đã thấy cái chuyển dịch. Cái nhỏ bé đã chứa đựng cái vô cùng. Ngay khi nhận biết “cái như là”, sự thật đã hiển lộ. Bông trang từ rày là linh trang, bông hoa từ nay là diệu hoa, là liên hoa diệu bảo bung nở. Thiền ngộ chói ngời lúc kiệt cùng của nỗ lực tinh tấn trong niềm tin của tín căn. Và hoa kia, cũng như người, tánh linh vẫn tồn hiện trong vạn vật là vậy. Dấu chân có dịu nhẹ trên cát, đi trên cát, hay dẫm lên cát, đạp trên cát, cũng có sao. Tất cả đều không sai biệt, không hề chi khi cát đã nhận ra. Cát cũng như đất, bình đẵng trong pháp, "tâm sa như địa" (tâm của cát như đất): nhẫn nại, vô ngôn, bao dung và tận hiến.

Nơi triền cát phận người, khổ đau đã nuôi dưỡng hạnh phúc, phiền não đã dung chứa hạt bồ đề để nhân loại trân quý giá trị “cuộc người”. Vì thế, khi chợt thấy “bông linh trang bên triền cát”, người đã “thảng thốt & bần thần” với chính mình trong phút giây thực tại, để rồi “bỏ mặc cuộc người hun hút sau lưng”. Người “bỏ mặc” chứ không phải “quên” – diệu dụng là từ nhận biết và hóa nhập của tri kiến. Người vẫn đây nhưng người đã khác. Cái hoát nhiên trực ngộ đã hiển bày.

Khi vườn tâm đã rạng thì hoa tâm theo nhau khai nụ. Sau cái “thảng thốt & bần thần”, thi nhân đếm. Trong từng cái đếm, những huyền bí đã được tỏ ngỏ:

“một hai ba/ cánh linh trang thanh mảnh/ viền môi trắng ngỏ cùng anh về miền đất huyền bí”.
Đem tâm về với thân, đem cái ta về thực tại, “một hai ba”, “một hai ba”, những câu thơ đậm vị thiền hay chính là thiền trong phép quán tức hơi thở làm ta nhớ đến những câu thơ của bậc Thi tiên Bùi Giáng:

“Hỏi tên: Rằng biển xanh dâu/
Hỏi quê: Rằng mộng ban đầu đã xa/
Gọi tên là một hai ba/
Đếm là diệu tưởng, đo là nghi tâm”.

Từ phép đếm “một hai ba” chỉ cho vạn vật danh sắc vô thường sinh diệt, đến phép đếm sổ tức, là phép thiền quán hơi thở giúp một hành giả có thể quay về với bản thể chân như để nhận biết thực tại, liễu ngộ “miền đất huyền bí”, đạt đến an lạc và giải thoát.

Đây, thi nhân reo gọi, thi nhân đặt tên, thi nhân đếm, thi nhân tưởng,…và “linh trang” trở thành siêu thực. Khi “bỏ mặc cuộc người” không một phép đo, một so bì nặng nhẹ, dài ngắn, được mất, có không,…thì triền cát quê hương đã là tịnh độ. Cõi tâm tràn đầy tình thương và ngạt ngào hương nhụy. Thi nhân reo hay bạch tịnh thức reo "ôi, linh trang, linh trang, linh trang". Thực tại đã được nhận biết, không chút “nghi tâm”, không thể nghĩ bàn.

Nhưng thi nhân vẫn biết người vẫn còn nơi triền cát với “dự cảm mạch ngầm nóng bỏng”. Có lẽ thế nên thi nhân thôi thúc “hãy nở hết hoa ơi/ …nở đến kiệt cùng dòng máu thiên di”. Rồi thi nhân vội vã: “anh phác thảo từng giây/ từng giây ngắn ngủi”. Trong trường cuộc thiên di mà “anh rong ruổi trên đường chật hẹp/ người hành khách muộn trễ” đã có được nhân duyên để thấy bông linh trang nơi triền cát và thọ cảm hạnh phúc chưa từng. Thực tại trong thời khắc được tâm thức ghi nhận và phác thảo, liên tục, liên tục, “từng giây/ từng giây ngắn ngủi”. Sự tinh tấn chú tâm không ngơi nghỉ ấy là gì ngoài thiền? và ngoài thiền, làm sao “nén lại giờ khắc gặp gỡ” kia đây!

Nhưng làm sao nắm giữ được thời gian. Hiện tại nào trong dòng chảy vô tận của thời gian: Thiên niên kỷ hiện tại; thế kỷ hiện tại; thập kỷ hiên tại; kim niên hiện tại; rồi  tháng, tuần, ngày hiện tại cho dến giờ khắc hiện tại. Thảy đều chẳng còn là hiện tại. Chúng sinh mống nghĩ đã là qua. Hiện tại nào đây? một giây, một ngày hay trăm năm, ngàn năm? Sẽ chẳng có hiện tại nào trong hệ quy chiếu thời gian. Nhưng trong kiệt tận bế tắc vô vọng đó, nơi câu hỏi chính là câu trả lời, là hiện tại ôm chứa, hiện tại tỉnh thức, hiện tại của cái thấy biết như là, hiện tại của "cát thiền dấu chân". Cái giờ khắc ngàn năm, trăm năm hoặc lâu hơn thế nếu ta biết vũ trụ thành hình chỉ trong tích tắc của vụ nổ lớn (big bang) với thời gian nhỏ hơn hàng triệu l
ần một giây với kích cỡ nhỏ hơn hàng triệu lần một hạt cát được đo bằng đơn vị planck.

Phút giây đó, từ cảm thọ đến tri kiến chân thật đã “tháo sợi dây buộc chặt cõi đời” và “cuộc người” đã giải thoát.
Ngay lúc này, bông linh trang đã nở.
linh trang,
cát,
người,
đã là một.
Tất cả đã nhận ra nhau, khi “cát thiền dấu chân"!
(0) Bình luận
  • “Con đường tương lai ” – Hành trình trí tuệ nối dài khát vọng Việt
    Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, ngày 19/6, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hội Nhà văn Hà Nội, Viện Nhân học Văn hóa, Viện Khoa học Giáo dục và Môi trường kết hợp với Sàn văn hóa Học và Đọc Việt Nam, Nhà xuất bản Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo khoa học đánh giá tập 1 và định hướng tập tiếp theo của dự án sách “Con đường tương lai”.
  • Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc”
    Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc” tại Thành phố Huế.
  • Thơ Lữ Hồng - vị buồn dưới một đồng cỏ thơm
    Tình yêu trong thơ Lữ Hồng không ồn ào hay cháy lửa. Nó là thứ tình thì thầm, âm ỉ từ bên trong, càng đọc càng cảm nhận được sự đằm sâu, nồng nàn và chân thật. Đó không chỉ là cảm xúc của một cô gái trẻ lần đầu biết yêu mà là tâm hồn của người phụ nữ đã trải qua những mất mát thấu hiểu lặng im và khát vọng được yêu trọn vẹn.
  • Nguyễn Chính và những trăn trở “nắng đã qua thu”
    “Nắng đã qua thu” là tập thơ thứ 10 của nhà thơ Nguyễn Chính - hội viên Hội Nhà văn Hà Nội, được Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành đầu năm 2025, với lời giới thiệu trang trọng, hấp dẫn của nhà thơ Đặng Huy Giang.
  • Tình đất đai xứ sở ngả bóng trong văn chương
    Ngày 20/7/1954, Hiệp định Genève được ký kết, nước ta tạm thời chia cắt làm hai miền và 21 năm sau (năm 1975) mới tái thống nhất. Tình cảm ấy ngả bóng vào văn chương tạo nên một không gian cảm xúc trùng điệp nỗi nhớ thương đất đai sông núi, chưa từng có trong tiến trình văn chương nước nhà, cả văn xuôi lẫn thơ.
  • Thế hệ nhà văn 1975 trong không gian văn học đương đại
    Lớp nhà văn sinh từ 1975, chúng tôi gọi là “Thế hệ 1975”, một lực lượng đông đảo (sinh ra trong vòng 20 năm, sau giải phóng miền Nam), các tác giả là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hoặc những cây bút nhiều triển vọng.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Chuyện người phụ nữ họ Trần cứu chúa Nguyễn trên phá Tam Giang
    Người phụ nữ họ Trần được dân gian kể là người có công cứu chúa Nguyễn Hoàng trên phá Tam Giang và đang được thờ tự ở xã Đan Điền (TP Huế) với tên gọi miếu Bà Tơ.
  • Ra mắt hai ấn phẩm pháp lý phục vụ triển khai sắp xếp đơn vị hành chính
    Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa phát hành hai ấn phẩm: “Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (sửa đổi, bổ sung năm 2025)” và “Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025”. Đây là những tài liệu có tính thời sự, cung cấp cơ sở pháp lý đầy đủ, chính thống, hỗ trợ cán bộ, đảng viên và nhân dân trong quá trình triển khai sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố theo định hướng cải cách bộ máy nhà nước.
  • Chuyện khuyến học ở một dòng họ khoa bảng xứ Đoài
    Làng Sơn Đồng (huyện Hoài Đức, Hà Nội) nổi tiếng khắp vùng xứ Đoài xưa và nay, không chỉ bởi nghề đục tượng, làm hoành phi, câu đối cho các di tích mà còn là làng khoa bảng với 8 tiến sĩ, một Sĩ vọng, từ thời Trần đến cuối thời Nguyễn.
  • Hội nghị lần thứ Nhất Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Nội Bài thông qua nhiều nội dung quan trọng
    Trong không khí phấn khởi trước thành công của việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết của Quốc hội và chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, thực hiện Nghị quyết của Đảng ủy xã và chương trình công tác tháng 7 của Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Nội Bài (Thành phố Hà Nội), chiều ngày 4/7 Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Nội Bài tổ chức Hội nghị công bố các Quyết định của Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Hà Nội.
  • Cấp tỉnh, cấp xã (mới) theo thẩm quyền không để chậm trễ, bỏ sót công việc
    Ngày 4/7/2025, đồng chí Trần Cẩm Tú - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Kết luận số 174-KL/TW về một số nhiệm vụ tiếp tục xây dựng tổ chức, hoạt động của đơn vị hành chính 2 cấp bảo đảm thông suốt, hiệu quả.
Đừng bỏ lỡ
Linh Trang và cát thiền dấu chân
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO