Lễ hội ánh sáng Diwali và sự tiếp biến văn hóa

Phương Anh| 22/12/2022 10:11

Trong quá trình giao lưu, hội nhập của hầu hết các quốc gia, sự tiếp biến văn hóa là kết quả tất yếu. Trong đó sự hình thành và phát triển Lễ hội ánh sáng Diwali tại Trinidad và Tobago là ví dụ điển hình cho sự bổ khuyết, thay đổi do ảnh hưởng từ các nền văn hóa khác.

Diwali là một trong những lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Ấn Độ, được tổ chức vào tháng Ashwin (tháng 10) hoặc tháng Kartika (tháng 11) theo lịch của người Hindu.

Diwali ra đời với ý nghĩa tượng trưng cho những khởi đầu mới và chiến thắng của cái tốt trước cái xấu, của ánh sáng trước bóng tối. Đây còn là dịp để người dân Ấn Độ cùng hòa vào niềm vui và cầu nguyện thần linh ban phát những điều tốt đẹp. Đối với người Ấn Độ, khi thắp sáng đèn nến bên ngoài cũng là lúc ý thức được thứ “ánh sáng bên trong” chính là bản tính chân thật, trường tồn... của mỗi cá nhân góp phần chiếu sáng, xua tan chướng ngại, mang lại an vui, hòa bình. Trong dịp lễ, các gia đình thường tụ họp, trang hoàng nhà cửa với nhiều loại đèn chiếu sáng được trang trí trước nhà.

Lễ hội Diwali kéo dài trong 5 ngày, mỗi ngày sẽ có một tên gọi và ý nghĩa khác nhau với nhiều sự kiện:

Ngày thứ nhất có tên gọi Dhanatrayodashi (hoặc ngày Dhan Tearas) được xem là ngày của sự thịnh vượng và giàu có.

Ngày thứ hai - Naraka Chaturdashi hay Choti Diwali là thời điểm con quỷ Narakasura bị giết chết với ý nghĩa cái tốt chiến thắng cái xấu và ánh sáng chiến thắng bóng tối.

Ngày thứ ba - Diwal, ngày của nữ thần Lakshmi Puja - vị thần của những khởi đầu tốt lành. Đây là ngày quan trọng và may mắn nhất trong dịp lễ hội.

Ngày thứ 4 - Govardhan Puja (còn gọi là Annakut) - là lúc Krishna đánh bại Indra.

Ngày cuối cùng - Bhaiya Duj hoặc Bhau Bee - là dịp gặp gỡ của các anh chị em trong gia đình.

Diwali được đưa đến Trinidad và Tobago bởi những người lao động theo đạo Hindu từ năm 1845. Ban đầu, lễ hội được tổ chức tương tự như những gì diễn ra tại Ấn Độ. Người dân sẽ làm sáng nơi mình sống bằng những chiếc đèn đất nung có tên Diya. Ngọn lửa được duy trì bằng dầu thực vật. Phố phường được rửa sạch và trang hoàng bởi các thảm hình vẽ nghệ thuật rangoli, sử dụng các vật liệu bột gạo hoặc cát nhuộm màu cùng với bột mỳ và cánh hoa để dâng lên thần thánh với mong ước được hạnh phúc và may mắn. Vào buổi tối, người dân rước hình nộm các vị thần, làm bằng khung tre, bọc giấy màu sặc sỡ đặt lên những chiếc xe do gia súc kéo, được hộ tống bởi nhiều thanh niên trai tráng trong trang phục cổ xưa, tay lăm lăm cung tên nhảy múa, diễn lại tích thần Rama chiến thắng quỷ dữ Ravana.

Tuy nhiên, càng ngày lễ hội Diwali tại Trinidad và Tobago lại xuất hiện thêm những yếu tố mới. Bởi Diwali là lễ hội duy nhất của người Hindu tại quốc gia này, nên theo thời gian, Diwali khó tránh khỏi ảnh hưởng của các lễ hội văn hóa khác. Những năm gần đây, Diwali tại quốc gia này đang có xu hướng trở thành một lễ hội đường phố với nhiều hình thái sôi động. Hình nộm các vị thần được thay thế bởi các diễn viên trong trang phục sinh động. Lễ rước cũng được làm quy mô hơn với nhiều loại nhạc cụ và âm nhạc địa phương.

Diwali tại Trinidad và Tobago cũng được xem như một lễ hội hóa trang khi thu hút nhiều người dân thuộc tín ngưỡng khác và khách du lịch cùng tham gia. Nhìn chung, nhiều tập quán cổ xưa đã được thay thế bởi các yếu tố hiện đại.

Theo giới nghiên cứu văn hóa, sự đa dạng tín ngưỡng và chủng tộc tại Trinidad và Tobago khiến cho Lễ hội ánh sáng bớt đi nét truyền thống. Tuy nhiên, xu hướng này khó có thể đảo ngược bởi sự va chạm văn hóa. Trong trường hợp Trinidad và Tobago, Diwali đã thành công khi trở thành một lễ hội được công nhận và nhiều người biết đến. Điều đó sẽ giúp giảm bớt những nguy cơ khiến một lễ hội quan trọng của người Hindu tại khu vực Caribe bị mai một.

Bài liên quan
  • Tục tìm khởi chỉ trong lễ hội làng Mọc - Quan Nhân
    Ở làng quê miền Bắc nước Việt ta, đâu có Thành hoàng, có đức Thánh đều có đền đình thờ phụng. Thường các làng thờ một, hai, có khi tới ba vị Thánh, nhưng chưa nơi nào có cả đức Thánh Ông và đức Thánh Bà lại cùng được thờ phụng tại một đình như ở làng Mọc - Quan Nhân (nay thuộc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội)
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Hội Điện ảnh Hà Nội: 3 thập kỷ sáng tạo và cống hiến
    Sáng 12/11, tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương (465 Hoàng Hoa Thám, Hà Nội), Hội Điện ảnh Hà Nội tổ chức lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập (12/11/1995 – 12/11/2025). Lễ kỷ niệm là dịp để Hội Điện ảnh Hà Nội cùng nhau nhìn lại hành trình đã qua, để tri ân những người đi trước và để thắp lên ngọn lửa cho sự tiếp nối mạnh mẽ hơn.
  • Ra mắt sách của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng lực lượng Công an nhân dân
    Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa ra mắt bạn đọc cuốn sách “Xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
  • Phát huy vai trò của văn nghệ sĩ Thủ đô trong phát triển công nghiệp văn hóa
    Hà Nội - Thủ đô tự nhiên của lưu vực sông Hồng, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước từ ngàn xưa đã là nơi hội tụ và đào luyện nhân tài. Phần lớn danh nhân Việt Nam từng sống, làm việc, sáng tạo ở Thăng Long - Hà Nội, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc. Ở mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa bốn phương ấy, con người Thăng Long mang trong mình nét tài hoa, đa tài, đa nghệ, thấm đẫm bản sắc trí tuệ và tinh thần sáng tạo. Trong đó, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ - những người sinh ra, lớn lên hoặc gắn bó với Hà Nội đã góp phần tạo nên diện mạo văn hóa, nghệ thuật Thủ đô bằng nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, khẳng định sức sống trường tồn của văn hóa nghìn năm. Họ chính là nguồn lực đặc biệt không thể thiếu trong hành trình phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội hôm nay.
  • Nhiều ý kiến tâm huyết đóng góp vào Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng
    Ngày 12/11, Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị lấy ý kiến góp ý vào Dự thảo các văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Hội nghị thu hút rất nhiều sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ Mặt trận...
  • Khai mạc Tuần lễ Công nghiệp và Công nghệ Việt Nam 2025
    Tuần lễ Công nghiệp và Công nghệ Việt Nam 2025 diễn ra từ ngày 12/11 đến ngày 15/11/2025 do Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC) tổ chức. Với chủ đề “Công nghiệp hội tụ - Công nghệ kết nối – Tương lai vươn tầm”, triển lãm diễn ra trên quy mô gần 80.000 m2 tại Nhà triển lãm Kim Quy, thu hút gần 750 gian hàng đến từ hàng trăm doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam.
Đừng bỏ lỡ
  • Trưng bày “Dương Văn Học – Người kể chuyện bằng rối": Cơ hội khám phá nghệ thuật rối độc diễn
    Nằm trong chuỗi hoạt động hưởng ứng Festival Thăng Long - Hà Nội 2025, Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội (Bảo tàng Hà Nội) tổ chức trưng bày chuyên đề “Dương Văn Học - Người kể chuyện bằng rối”. Trưng bày như một lời tri ân với người nghệ sĩ đã dành trọn cuộc đời để thổi hồn cho những con rối, đưa loại hình sân khấu dân gian vươn tới chiều sâu triết lý và thi vị.
  • Ra mắt sách “65 năm vun đắp tình hữu nghị thủy chung, mẫu mực Việt Nam - Cuba”
    Sáng 12/11/2025, tại Hà Nội, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam tổ chức Lễ ra mắt cuốn sách “65 năm vun đắp tình hữu nghị thủy chung, mẫu mực Việt Nam - Cuba”. Sự kiện là hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba (02/12/1960 - 02/12/2025) và hưởng ứng “Năm Hữu nghị Việt Nam - Cuba 2025”.
  • Tái hiện hình tượng vị Hoàng đế đầu tiên của nước Việt qua điện ảnh
    Dự án do BHD sản xuất, đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình dàn dựng, dự kiến thời gian thực hiện từ tháng 11/2025 đến tháng 1/2026, lấy bối cảnh sau 12 năm Đại Cồ Việt giành lại độc lập, xoay quanh hình tượng Đinh Bộ Lĩnh – vị Hoàng đế đầu tiên của nước Việt.
  • "Hà Nội 1987" - Ký ức bằng hình ảnh về một Hà Nội một thời
    Sáng 11/11, tại Chung Workspace (344 Phố Huế, Hà Nội), Viện Pháp tại Việt Nam phối hợp với Công ty Văn hóa Truyền thông Nhã Nam và Nhà xuất bản Thông tấn tổ chức tọa đàm ra mắt sách ảnh “Hà Nội 1987” của nhiếp ảnh gia, họa sĩ người Pháp Jean-Charles Sarrazin.
  • Hà Nội kỷ niệm 10 năm Nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh
    Trong khuôn khổ Festival Thăng Long - Hà Nội 2025 diễn ra từ ngày 1 đến 16/11, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với phường Long Biên và Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tổ chức sự kiện kỷ niệm 10 năm Nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
  • Xã Thượng Phúc đẩy mạnh kiểm tra hoạt động dịch vụ văn hóa, du lịch
    Nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động dịch vụ văn hóa, du lịch, thể thao, thông tin và tuyên truyền trên địa bàn, UBND xã Thượng Phúc (TP. Hà Nội) sẽ đẩy mạnh công tác kiểm tra về các nội dung này trong quý IV năm 2025.
  • “Giải cứu” di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia tháp Chăm bị ngâm nước
    Sau mưa lớn kéo dài ở TP Huế đã khiến di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia tháp Chăm Phú Diên bị ngâm sâu trong nước và đơn vị quản lý đang sử dụng máy bơm nước ra ngoài.
  • Cơ hội khám phá “Những phát hiện khảo cổ từ Vườn Chuối” tại Bảo tàng Hà Nội
    Ngày 9/11/2025, tại Bảo tàng Hà Nội (đường Phạm Hùng, phường Từ Liêm), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Những khám phá khảo cổ từ Vườn Chuối” và công bố kết quả nghiên cứu khoa học di tích khảo cổ học Vườn Chuối năm 2025.
  • "Mỗi người dân Hà Nội là một kênh gìn giữ - kết nối di sản"
    Với Festival Thăng Long - Hà Nội lần đầu tiên tổ chức, Ban tổ chức mong muốn: Mỗi người dân sẽ tự mang trong mình hồn cốt của lịch sử, văn hóa Thủ đô ngàn năm văn hiến, mỗi người dân là một “di sản” hiện hữu trong cuộc sống hằng ngày, vừa là quá khứ, vừa là hiện tại và vừa kết nối tương lai. Phóng viên đã cuộc trò chuyện với bà Bạch Liên Hương, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội xung quanh Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025.
  • Phát động cuộc thi “Kính Vạn Hoa mở ra thế giới…”
    Nhân dịp kỷ niệm 30 năm ra mắt bộ truyện “Kính Vạn Hoa” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi Việt Nam, Nhà xuất bản Kim Đồng vừa phát động cuộc thi Viết & Vlog “Kính Vạn Hoa mở ra thế giới…”.
Lễ hội ánh sáng Diwali và sự tiếp biến văn hóa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO