Hội làng Phú Mỹ - Kiều Mai

Văn Hậu| 18/08/2017 17:02

Phú Mỹ (xã Mỹ Đình) xưa có tên làng Quả Hối thuộc tổng Phương Canh (Từ Liêm). Đầu thế kỷ XV, Lê Nhị khởi nghĩa từ Thanh Oai tạt qua đây để chống quân xâm lược Minh. Nhân dân dâng gạo, lớn, rượu để nuôi quân nên được tướng quân đổi Quả Hối thành Phú Mỹ trang. Năm 1956, Phú Mỹ thuộc xã Hòa Bình, năm 1965 thuộc xã Mỹ Đình.

Cụm di tích Phú Mỹ có “cổ miếu linh từ”, bên cạnh chùa Đại An, tương truyền miếu có từ thời Lý. Chính nhà vua qua đây đã hạ chiếu phong thần, ban tiền, đặt địa điểm và cắm hương. Miếu vốn thờ 3 vị thần, sau này bài vị rước về đình, thời làm Thành hoàng. Miếu xưa rộng rãi, đằng trước có tiền tế nhưng nay đã bị phá, chỉ còn cung thờ phía sau được sửa lại năm 1989.

Hội làng Phú Mỹ - Kiều Mai
Người dân làng Phú Mỹ rước kiệu sang làng Kiều Mai trong hội kết chạ hai làng.
Di tích chính là đình Phú Mỹ, một kiến trúc khang trang có đủ hợp thể tiền tế - đại đình – hậu cung, đình được làm vào ngày tốt mùa hạ năm Ất Sửu, đời vua Khải Định (1925). Song thực ra đấy là lần làm lại, từ nhiều thế kỷ trước ở đây đã có đình, bằng chứng còn cả loạt sắc phong và nhiều hình chạm trang trí. Hiện đình còn giữ được 12 đạo sắc, sớm nhất là 2 đạo sắc năm Cảnh Hưng nguyên niên (1740); còn lại là thời Nguyễn các đời Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh, Duy Tân, Khải Định.

Từ làng Phú Mỹ ta rẽ đường Xuân Thủy qua Cầu Diễn là tới Kiều Mai (xã Phú Diễn), một làng nằm ven sông Nhuệ xưa tên là Mai Trang trại, làng cũ ở giáp Cầu Diễn. Làng gần khu rừng Mai nên gọi là Kiều Mai. Trước năm 1945, Kiều Mai cùng với 6 làng khác (Phương Canh) thuộc tổng Cổ Nhuế phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông, sau đó lại thuộc xã Từ Liêm; 1978 thuộc xã Phú Minh và năm 1982 đến nay thuộc xã Phú Diễn.

Đình Kiều Mai thờ dọc như đình Yên Phụ (quận Ba Đình) rất hiếm thấy ở Hà Nội. Tòa đại đình trên cao 2m. Từ sân đi lên ta gặp những tảng đá liền khối tam cấp, 2 đầu chạm hổ phù miệng ngậm, mắt lồi, đỉnh đầu chạm 4 đường vân xoáy, 7 túm tóc, đuôi xoắn tít. Bậc đá cổ có niên đại thế kỷ XVIII. Bên trong đình năm gian 2 chái, cột gỗ đặt trên những tảng đá xanh mịn. Trang trí đầu hồi là hình mặt nguyệt hổ phù, nghê múa và rồng ổ. Bức cốn có tứ linh, rồng cuốn thủy, long mã chở tiên. Cung có khám thờ, bài vị Thành hoàng và 10 đạo sắc phong từ Quang Trung 1972 đến Cảnh Thịnh 1802. Sắc phong tặng cho vị thần: “Hộ quốc tý dân anh minh hiên tước thượng đẳng phúc thần”. Truyền rằng, đời vua Hùng thứ 18 ở Kinh Môn, Hải Dương có Đào Bột, một con người chí khí. Ông về Kinh đô thi tuyển sau được cất nhắc làm huyện phó Hoan Châu rồi bộ trưởng bộ Hải Dương. Ông lấy bà Nguyễn Thị Hương sinh năm người con đặt tên là Đào Cư, Đào Hồng, Đào Trường, Đào Khanh, Đào Lân. Lúc họ 16 - 20 tuổi, bố mẹ qua đời. Đất nước có giặc, năm anh em theo Hùng Duệ vương xung binh. Riêng Đào Trường được làm Thổ Lệnh cai quản trấn Sơn Nam. Vài năm sau ba người mất chỉ còn Đào Trường, Đào Khanh. Hai võ tướng lập nhiều chiến công bảo vệ nước Văn Lang. Sau khi dẹp loạn ở Hồng Chân, Đào Trường trở về quê hương trao binh quyền cho em rồi hóa ở Tôn Thất trang.

Hội làng Phú Mỹ, Kiều Mai:
Tháng Giêng em đến, tháng Hai chị về.
(Ca dao)

Chùa Lưu Bái (Kiều Mai) có bản giao ước Duy Tân thứ 5 (1911) quy định ngày 7 tháng Giêng làng Kiều Mai rước xuống Phú Mỹ; còn 20 tháng Hai làng Phú Mỹ rước xuống Kiều Mai. Thần tích kể ông Nguyễn Viên, Châu Ái (Thanh Hóa) đi ra Cổ Châu, Quốc Oai, Hà Đông làm chức quan nhỏ thời Hán. Ông liên kết các lực lượng tù trưởng chống lại Tô Định. Khi qua đời, ông để lại vợ và hai con là Ả Lã nàng Đê và Quốc Công. Bà mẹ tần tảo nuôi hai con khôn lớn, Ả Lã đẹp người đẹp nết, võ nghệ cao cường. Khi Hai Bà Trưng truyền hịch khởi nghĩa, hai chị em chiêu mộ dân binh dọc sông Nhuệ kéo về cửa sông Hát. Ả Lã được phong làm Phương Anh phu nhân còn em trai được phong làm Quốc Công. Hai người có công trong việc giải phóng đất nước Văn Lang. Hai Bà Trưng ban thưởng bổng lộc cho về lập ấp ở Yên Lộ. Khi Mã Viện kéo quân sang, Hai Bà Trưng thất trận, Ả Lã và Quốc Công cũng hy sinh. Ven bờ sông Đáy, sông Nhuệ có gần 10 làng lập miếu thờ hai chị em. Lễ hội Phú Mỹ, Kiều Mai có những trò chơi dân gian, cờ bỏi, bắt vịt. 

Tuy nhiên hội kết chạ vùng này cũng có những phong tục khá độc đáo. Thôn Phú Mỹ có nhà thờ “Ca Công Sứ” với sắc phong của nhà vua: “Nam quốc danh ca Đào Thị Mẫu – Đông phương hài hước Tế Tinh quân”. Từ thế kỷ XVI, những cô gái đẹp hát giỏi ca trù của họ Vũ được nhà vua tuyển vào cung ca hát. Có cô đã trở thành hoàng hậu, khi về già được hưởng lộc, được lập đền thờ. Văn bia ở đình Phú Mỹ quy định: hội có mười ván xôi, mười con gà thì những người này nhận một ván xôi, một con gà. Hội có một bò thì được một cổ bò, hội có một lợn thì được cổ lợn (nọng). Họ Vũ thường chọn cô bé 10 tuổi có sắc, có thanh giọng tròn vành, rõ tiếng để học nghệ nhân già. Thường là năm năm hát ở hội làng sau đó thi tuyển để đi hát ở các hội khác trong vùng Từ Liêm. Dự một buổi hát ca trù trước cửa đình Phú Mỹ, ta thấy xúc động bởi hồi trống, hồi chiêng, tiếng đàn đáy, tiếng phách. Mở đầu một tốp ca sau người quản giáp cầm trống chầu giơ ngang mặt gõ, gằn giọng hát giáo trống:

Gió thuận mưa hòa
Biển lặng sông trong
Đã dẹp xong
Lũ kiến đàn ong
Nay vỗ cử tôi xin giáo trống!

Quản giáp hát bài “Giáo hương”, còn các cô đào ca múa dâng hoa lên Thành hoàng. Tinh thần dân tộc, ý chí chống xâm lăng dồn dập thôi thúc trong nhịp trống, nhịp sênh, nhịp phách làm không khí làng thêm náo nức.

Kiều Mai có tục thi xôi cây của giáp Đông giáp Đoài. Năm 1932 là hội cuối cùng. Vào tháng Chín, làng cử sáu gia đình sinh con trai nhận khu ruộng Dân (ruộng xôi mới để cấy nếp vàng). Từng gia đình thổi xôi trắng dâng lễ vào đình dự thi. Từng gia đình đội mâm xôi ra đình. Ván ép xôi thành cây. Mâm có 4 vì chân đỡ ở dưới xôi cây cao dần lên, gia đình nào cao trước thì được điểm. Làng cho phần thưởng một bánh phá hoặc một vuông vải điều làm khước. Giải tuy nhỏ nhưng giáo nào thắng cuộc cũng trống chiêng dồn dập. Hội xong các cụ già thụ lộc trong đình với xôi trăng thịt thủ và đĩa muối. Còn chia toàn bộ cho dân làng từ trẻ ẵm ngửa trở lên mỗi xuất một nắm xôi, một miếng thịt lợn bộc trong lá chuối.

Hội kết chạ Phú Mỹ - Kiều Mai là nét đẹp văn hóa Thăng Long bên bờ sông Nhuệ. Các làng chung cánh đồng qua hội càng thêm thương yêu đùm bọc nuôi dưỡng tâm thức về tình nghĩa anh em thiêng liêng cao quý.
(0) Bình luận
  • Xã Đoài Phương tiếp tục phát động ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do mưa lũ năm 2025
    Thực hiện văn bản số 6277/UBND-KGVX ngày 26/11/2025 của UBND Thành phố Hà Nội về việc vận động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tích cực tham gia ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do mưa lũ gây ra, sáng 1/12, UBND xã Đoài Phương (TP. Hà Nội) tiếp tục tổ chức Hội nghị phát động ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do mưa lũ năm 2025.
  • Hà Nội - “dòng sông nghĩa tình” cuộn chảy
    Hà Nội - trái tim của đất nước, đã và đang lan tỏa thông điệp “vì cả nước, cùng cả nước” bởi Thủ đô sẵn sàng chia sẻ, hỗ trợ đồng bào lũ lụt miền Trung, Tây Nguyên với tất cả khả năng. Hành trình hỗ trợ đồng bào vùng lũ của Hà Nội không chỉ là sự chi viện vật chất đơn thuần, mà còn là bản giao hưởng xúc động về tình người, về trách nhiệm của Thủ đô đối với đồng bào trên mọi miền Tổ quốc.
  • Hà Nội tiếp tục hỗ trợ tỉnh Gia Lai 200 tỷ đồng khắc phục hậu quả mưa lũ
    Sau khi chi viện khẩn cấp 50 tỷ đồng cho tỉnh Gia Lai, Hà Nội tiếp tục hỗ trợ 200 tỷ đồng nhằm giúp người dân địa phương nhanh chóng ổn định cuộc sống.
  • MTTQ Việt Nam xã Thanh Oai kêu gọi nhân dân ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt
    Ngày 24/11, Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Thanh Oai (TP. Hà Nội) đã có Thư ngỏ kêu gọi toàn thể nhân dân, cán bộ, công chức, viên chức, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, các tổ chức chính trị – xã hội và các nhà hảo tâm trên địa bàn xã Thanh Oai tham gia ủng hộ đồng bào chịu ảnh hưởng nặng nề do bão lũ gây ra.
  • Festival Thu Hà Nội 2025 thu hút hơn 5 vạn du khách, lan tỏa tinh thần tương thân tương ái với đồng bào vùng lũ
    Sau 3 ngày với không gian trải nghiệm đặc sắc, Festival Thu Hà Nội lần thứ 3 năm 2025 với chủ đề “Thu Hà Nội - Mùa thu ký ức” đã bế mạc tối 23/11. Sự kiện năm nay thu hút hơn 50.000 lượt du khách và đặc biệt, tại Lễ bế mạc, Ban tổ chức và các đơn vị đồng hành đã quyên góp ủng hộ đồng bào các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên bị ảnh hưởng bởi lũ lụt hơn 81 triệu đồng.
  • Bản lĩnh "người chỉ huy hình sự" nơi tuyến đầu giữ bình yên Thủ đô
    Đại tá Đặng Việt Quảng, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội là một trong những chỉ huy chủ chốt của lực lượng Công an Thủ đô, với gần 30 năm gắn bó tuyến đầu đấu tranh phòng chống tội phạm. Đại tá Đặng Việt Quảng đã chỉ đạo phá hàng loạt vụ án đặc biệt nghiêm trọng, được đánh giá là người chỉ huy bản lĩnh, trách nhiệm và giàu nhân văn. Vừa qua, Đại tá Đặng Việt Quảng vinh dự được trao danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú”, ghi nhận những đóng góp xuất sắc cho sự bình yên và an ninh của Thủ đô.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Việt Nam lọt top 5 quốc gia lý tưởng nhất cho du lịch một mình
    Đứng ở vị trí thứ 5, Việt Nam được đánh giá là điểm đến giàu tính phiêu lưu, đa dạng trải nghiệm nhờ sự kết hợp giữa cảnh quan kỳ vĩ, văn hóa bản địa cuốn hút và mức độ an toàn cao cho người thích đi một mình.
  • “Âm hưởng Slavic” - đêm nhạc của những tâm hồn đồng điệu
    Buổi hòa nhạc “Âm hưởng Slavic - Giao cảm những tâm hồn” diễn ra tối 28/11 tại không gian phòng hòa nhạc lớn, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đánh dấu bước khởi đầu cho sự ra đời của Hội Nhạc cổ điển Việt Nam - mở ra một sân chơi mới cho các nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế cùng hội tụ, lan tỏa, đồng thời giúp khán giả trong nước tiếp cận sâu hơn với âm nhạc cổ điển thế giới.
  • Nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi’25: Thu hút đông đảo giới trẻ Thủ đô yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh
    Sau một tháng tổ chức từ 1/11, Liên hoan nhiếp ảnh Photo Hanoi ‘25 đã chính thức khép lại vào ngày 30/11. Sự kiện đã thu hút hơn 200.000 lượt người quan tâm và tham gia, cả trực tiếp và trực tuyến, trong đó đặc biệt là đông đảo giới trẻ Thủ đô yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh...
  • Hà Nội ban hành Quy chế xét tặng “Công dân Thủ đô ưu tú” 2025
    UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 71/QĐ-UBND ngày 26/11/2025 về việc ban hành Quy chế xét tặng danh hiệu năm 2025 “Công dân Thủ đô ưu tú”.
  • Khẩn trương phục hồi di sản bị hư hại sau mưa lũ
    Để khẩn trương khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ di sản văn hoá trên địa bàn 04 tỉnh, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hoà, Lâm Đồng tổ chức kiểm tra, rà soát hiện trạng kỹ thuật, đánh giá mức độ hư hại của các công trình di tích, bảo tàng trên địa bàn tỉnh.
  • Khai mạc Festival quốc tế Âm nhạc mới năm 2025 tại Hà Nội
    Diễn ra từ ngày 27/11 đến 1/12/2025 tại Hà Nội, Festival Quốc tế Âm nhạc mới lần thứ IV quy tụ sự tham gia của gần 30 nhạc sĩ, nghệ sĩ quốc tế đến từ: Liên bang Nga, Tatarstan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Cộng hòa Adygea, Đan Mạch, Bỉ, Đức, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Nhật Bản, Trung Quốc, Australia, Lào.
  • “Lửa cháy Phiên Ngung” và “Chìm trong vòng xoáy” đoạt Huy chương vàng tại Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025
    Ban tổ chức trao 2 huy chương vàng cho vở diễn "Lửa cháy Phiên Ngung" của Nhà hát Sân khấu truyền thống Quốc gia Việt Nam và kịch hát dân ca "Chìm trong vòng xoáy" của Trung tâm Nghệ thuật truyền thống Nghệ An.
  • Nhà thơ Hữu Loan và nhà văn Tô Hoài qua bút ký của Lê Xuân Sơn
    Ngày 9/10/2025, nhà báo Lê Xuân Sơn (từng là biên tập viên Báo Người Hà Nội, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong) ra mắt ba tập sách mới, gồm hai tập bút ký và một tập thơ. Đọc tập bút ký “Mây trắng còn bay” (Nxb Hội Nhà văn, 2025), có thể nhận ra ở anh tình yêu văn chương mê đắm, phong cách riêng và bản lĩnh của một cây bút ký giàu trải nghiệm. Là một nhà báo kỳ cựu, chăm đi, chăm viết, đồng thời cũng là người có nền tảng văn chương vững vàng, Lê Xuân Sơn đã có điều kiện tiếp xúc với nhiều văn nghệ sĩ đương đại.
  • Càng sống đời càng đầy đặn yêu thương
    “Trước hoàng hôn” (Nxb Hội Nhà văn, 2025) là tập thơ thứ 19 của Quang Hoài. Tập thơ ra đời vào thời điểm đặc biệt: nhà thơ - đại tá của chúng ta vừa bước sang tuổi 80 và đang chiến đấu với trọng bệnh. Nhưng như chưa hề biết đến tuổi già và như để quên đi sự thách đố nghiệt ngã của số phận, nhà thơ Quang Hoài vẫn bình thản yêu và sống, bình thản yêu và làm thơ một cách bản lĩnh, đầy nhân bản.
  • Triển lãm “Con đường Cách mạng - Đồng chí Hồ Chí Minh tại Trung Quốc”
    Tiếp nhận tư liệu, hiện vật và triển lãm “Con đường Cách mạng - Đồng chí Hồ Chí Minh tại Trung Quốc” nhân kỷ niệm 45 năm thành lập Bảo tàng Hồ Chí Minh Thành phố Huế.
Hội làng Phú Mỹ - Kiều Mai
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO