Đời sống văn hóa

“Đệ nhất cổ tự” Cố đô Huế: Bài 1- Kiến trúc nghệ thuật độc đáo với tháp 7 tầng hình bát giác

Hà Oai 26/12/2024 07:18

“Đệ nhất cổ tự” được tạo nên từ sự hòa quyện giữa giá trị lịch sử, tâm linh và giá trị văn hóa nghệ thuật độc đáo được vua Thiệu Trị xếp vào diện “Thần Kinh Nhị Thập Cảnh” - Hai mươi thắng cảnh đất Thần Kinh với sáng tác bài thơ “Thiên Mụ chung thanh” ghi vào bia đá dựng trong chùa Thiên Mụ.

Chùa Thiên Mụ hay còn gọi là chùa Linh Mụ được chúa Nguyễn Hoàng cho xây dựng vào năm 1601 trên đồi Hà Khê thuộc phường Kim Long (TP Huế) và nằm sát bờ Bắc sông Hương thơ mộng. Đây là một đại danh lam được mệnh danh “Đệ nhất cổ tự” của xứ Huế không chỉ đẹp về mặt cảnh quan, kiến trúc mà còn có ý nghĩa trong tiến trình lịch sử hình thành Kinh đô Huế.

z5921956919633_a80d938cbd4ee33883b6ade39327cf69.jpg
"Đệ nhất cổ tự" Cố đô Huế - Chùa Thiên Mụ.

Chuyện kể rằng, năm 1600 khi mới vào làm trấn thủ xứ Thuận Hóa, chúa Nguyễn Hoàng (chúa Nguyễn đầu tiên ở Đàng Trong) đích thân đi xem xét địa thế để mở mang bờ cõi để xây dựng cơ đồ. Trong một lần lên vùng mạn ngược của sông Hương thì chúa Nguyễn Hoàng thấy có một ngọn đồi nhỏ tên là Hà Khê nhô lên bên một khúc quanh của phía bờ Bắc sông Hương tạo nên thế đất như con rồng đang ngoái đầu nhìn lại.

Cũng trong thời điểm đó, người dân trong vùng lúc ấy kể cho nhau rằng, hằng đêm thường có một bà tiên mặc quần xanh áo đỏ xuất hiện trên đồi và hay nói với mọi người rằng sẽ có một vị minh chúa đến đây lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch cho nước Nam hùng mạnh. Nghe câu chuyện của người dân kể, chúa Nguyễn Hoàng mừng nên năm 1601 đã cho xây dựng một ngôi chùa ở trên đồi Hà Khê và đặt tên là “Thiên Mụ” (có nghĩa là “Bà mụ nhà trời”), năm 1862 do sợ chữ “Thiên” phạm húy” đến “Trời” nên vua Tự Đức (1847 – 1883) cho đổi “Thiên Mụ” thành “Linh Mụ” (nghĩa là “Bà mụ linh thiêng”).

Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu thì việc chúa Nguyễn Hoàng cho xây dựng hai ngôi quốc tự là chùa Thiên Mụ (năm 1601) ở thượng nguồn sông Hương và chùa Sùng Hóa (năm 1602) ở phía hạ lưu sông Hương chính là việc “đánh dấu” vùng đất xây dựng cơ đồ của dòng họ Nguyễn (gồm 9 chúa và 13 vua) ở xứ Đàng Trong mà khởi đầu là việc lập phủ ở Kim Long (gần chùa Thiên Mụ) của các chúa Nguyễn, tiếp đến là xây dựng kinh đô Phú Xuân (Trung tâm TP Huế) của các vua chúa nhà Nguyễn sau này.

z5921956919884_0e01c029a868db8e3446ee1212a0b424.jpg
Phía sau bia là cổng Tam Quan.

Hai công trình kiến trúc chính thường được du khách ghé thăm nhiều trong chùa Thiên Mụ là tháp Phước Duyên và điện Đại Hùng. Cụ thể, tháp Phước Duyên nằm gần cổng vào chùa có hình bát giác cao 7 tầng (21m) và mỗi tầng cao khoảng 2m, mỗi tầng thờ một đức Như Lai, tầng cao nhất thờ Đức Thế Tôn với thân tháp xây bằng gạch mộc và phía bó vỉa xây từ đá thanh. Điện Đại Hùng là ngôi điện chính có kiến trúc nguy nga đồ sộ, ngoài bức tượng phật bằng đồng còn có vô số tượng và một khánh đồng đúc năm 1677, một bức hoành phi bằng gỗ được sơn son thếp vàng do tự tay chúa Nguyễn Phúc Chu đề tặng năm 1714.

z5921965121675_152d76a0e25f004e2cd87a8d36a971eb.jpg
Tháp Phước Duyên cao 7 tầng.
z5921956948038_4cfca8a424476d6da56608e730494eaf.jpg
Du khách vào tham quan điện Đại Hùng.

Bên cạnh đó, khu vực trước cửa Nghi Môn gồm có các công trình kiến trúc như bến thuyền có 24 bậc tam cấp lên xuống, cổng tam quan là bốn trụ biểu xây sát đường, hai bên đình Hương Nguyện có hai lầu bia hình tứ giác (dựng thời Thiệu Trị), phía trong có hai lầu hình lục giác một lầu để bia và một lầu để chuông (dựng thời Nguyễn Phúc Chu) và khu vực phía trong cửa Nghi Môn gồm các điện Đại Hùng, điện Địa Tạng, điện Quan âm, nhà Trai, nhà Khách, vườn hoa, khu mộ tháp cố hòa thượng Thích Đôn Hậu, phía sau cùng là vườn thông tĩnh mịch. Đến nay, chùa Thiên Mụ đã được trùng tu 8 lần (1665, 1714, 1815, 1831, 1844, 1899, 1907, 1957) nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp uy nghiêm, huy hoàng, tráng lệ và đã được công nhận là Di tích cấp quốc gia (Kiến trúc nghệ thuật) ngày 27/8/1996 của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch.

Chùa Thiên Mụ không chỉ là một ngôi chùa đẹp mắt và trọng điểm tôn giáo tại Huế mà còn là một biểu tượng văn hóa và lịch sử của Việt Nam. Với kiến trúc độc đáo và vị trí tuyệt đẹp bên bờ sông Hương, chùa Thiên Mụ thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm, không chỉ là những người trong đạo phật mà còn là những người yêu thích nghệ thuật kiến trúc và tìm hiểu văn hóa Việt.

(Còn nữa)...

Bài liên quan
  • [Podcast] Chùa Trấn Quốc – Cổ tự ngàn năm tuổi bên Hồ Tây
    Chùa Trấn Quốc - danh thắng nổi tiếng, gắn liền với lịch sử, văn hóa của Thăng Long – Hà Nội. Từng là trung tâm Phật giáo của kinh thành Thăng Long thời Lý và thời Trần với những giá trị về lịch sử và kiến trúc, chùa Trấn Quốc nổi tiếng là chốn cửa Phật linh thiêng, một điểm đến thu hút rất nhiều tín đồ Phật tử, khách tham quan trong và ngoài nước.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • "Trịnh cuối" - đêm nhạc kể chuyện nhạc sĩ Trịnh Công Sơn
    Sau 6 năm kể từ đêm nhạc "Nguyệt hạ 2" trên sân khấu L’Espace, nghệ sĩ Giang Trang cùng các nghệ sĩ trẻ trở lại với dự án âm nhạc Trịnh Công Sơn theo một sắc thái mới mang tên "Trịnh cuối".
  • Vân vi
    Tạp chí Người Hà Nội trân trọng giới thiệu tới quý độc giả bài thơ Vân vi của tác giả Khúc Hồng Thiện.
  • Triển lãm gốm “Dáng xuân 2025 – Bắc Nam hội tụ”
    Triển lãm "Dáng xuân 2025 - Bắc Nam hội tụ" đang diễn ra tại Nhà Triển lãm Mỹ thuật (số 16 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm, Hà Nội), thu hút số đông du khách cùng các nghệ sĩ và công chúng Thủ đô tới tham quan, khám phá nét đẹp của gốm Việt. Triển lãm mở cửa đến hết ngày 22/2.
  • Mô hình “trường học điện tử” góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành giáo dục Long Biên
    Để góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số ngành giáo dục, nhiều năm qua được sự lãnh đạo, chỉ đạo của UBND quận, ngành Giáo dục quận Long Biên đã đi đầu trong triển khai thực hiện mô hình “Trường học điện tử"; nay là “Trường học chuyển đổi số” nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý và dạy học trong toàn ngành GD&ĐT quận Long Biên.
  • Quận Ba Đình triển khai tập huấn cho gần 3000 cán bộ, giáo viên, nhân viên
    Khảo sát thực hiện trên 2.100 cán bộ, giáo viên, nhân viên hiện đang công tác tại các phòng ban, điểm trường Mầm non, Tiểu học và THCS trên địa bàn quận Ba Đình, Hà Nội cho thấy: 78,3% giáo viên và cán bộ sử dụng công nghệ hàng ngày trong công việc, nhưng chỉ 62,3% từng ứng dụng AI vào giảng dạy.
Đừng bỏ lỡ
“Đệ nhất cổ tự” Cố đô Huế: Bài 1- Kiến trúc nghệ thuật độc đáo với tháp 7 tầng hình bát giác
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO