Dân ngà y cà ng tin tưởng báo chí

Đây là khảo sát trong khuôn khổ dự án do Chương trình phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tà i trợ. Công ty NHQuang và cộng sự đã khảo sát nhiửu đối tượng dân cư khác nhau thuộc nhiửu địa bà n trong Nam, ngoà i Bắc để tìm hiểu vử khả năng tiếp cận công lý cũng như mức độ được pháp luật bảo vệ khi xảy ra tranh chấp.

Chỉ 8,5% người được hửi tìm đến luật sư

Có tới 88,6% người được hửi nhận xét rằng báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng đã thay đổi rất tích cực trong 5 năm qua. Đây là tỷ lệ đánh giá tích cực cao nhất so với các thiết chế khác.

Báo chí ngà y cà ng được người dân tin tưởng trong bảo vệ công lý. Ảnh minh họa: Lê Nhung

82,9% người được hửi kháº³ng định báo chí và truyửn thông có khả năng tác động và o các việc giải quyết khiếu nại, tranh chấp. Năm 2003, tỷ lệ nà y là 64%.

Hơn 90% cho rằng báo chí và truyửn thông có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ quyửn lợi người dân.

Theo nhận xét của trưởng nhóm nghiên cứu Nguyễn Tiến Lập, sở dĩ báo chí và truyửn thông được coi là phương tiện hỗ trợ bảo vệ quyửn của dân là bởi báo chí có thể tác động đến thái độ ứng xử của các cơ quan chính quyửn một khi các vụ khiếu nại của dân được phổ biến công khai.

Trong trường hợp đó, uy tín chính trị của cá nhân lãnh đạo hoặc cơ quan chính quyửn có thể bị ảnh hưởng. Thêm và o đó, các tổ chức chính trị - xã hội khác cũng có thể và o cuộc nhằm gây sức ép để vụ việc được giải quyết nhanh chóng và đúng pháp luật.

Từ thái độ tin tưởng trên, đa số người dân đửu ủng hộ xu thế ủng hộ báo chí và truyửn thông tiếp tục sát cánh bên họ.

Nhưng, ý kiến từ nhiửu đại diện phía các cơ quan pháp luật lại không đồng tình với xu thế nà y vì cho rằng, trong nhiửu trường hợp, các phóng viên do thiếu thông tin nên thường phản ánh không trung thực, không khách quan. Hoặc lạm dụng nghiệp vụ báo chí để tạo sự giật gân, gây sức ép không tích cực đến quá trình giải quyết vụ việc theo pháp luật của cơ quan chính quyửn.

Ngoà i vai trò của báo chí, người dân mỗi khi vướng tranh chấp còn tìm đến cơ quan công quyửn, hội đoà n hoặc tổ chức xã hội dân sự, nhưng với thái độ không mấy tin tưởng.

Cháº³ng hạn, chỉ có 8,5% người được hửi tìm đến luật sư. Hơn 2% chia sẻ rằng họ tìm đến các hội đoà n như Mặt trận Tổ quốc, hội phụ nữ... để giải quyết tranh chấp. 5,6% nói họ nhử đến trung tâm trợ giúp pháp lý.

61% sẵn sà ng kiện

Ngoà i việc tìm hiểu các thiết chế nà o có thể bảo vệ người dân, nhóm nghiên cứu còn đưa ra những câu hửi liên quan đến khả năng khiếu kiện chính quyửn, khả năng theo đuổi các vụ tranh chấp.

Theo đó, có 61% cho rằng họ rất sẵn sà ng khiếu nại hay kiện viên chức, hoặc cơ quan nhà nước đó ra tòa. Năm 2003, cũng trong khảo sát tương tự, chỉ 45% tin rằng mình sẽ là m như vậy.

Trong số những người trả lời sẵn sà ng khiếu kiện, 44,7% cho rằng họ chắc chắn sẽ thắng kiện (tỷ lệ nà y năm 2003 là 27%). Thống kê cho thấy, những người cà ng nhiửu tuổi thì cà ng sẵn sà ng đi kiện hơn.

Khảo sát của nhóm nghiên cứu cũng cho hay, vẫn còn rất nhiửu người cho rằng họ sẽ không khiếu kiện lên chính quyửn trong trường hợp quyửn của mình bị xâm phạm. Rất nhiửu lý do được đưa ra, cháº³ng hạn, dân không tin là vụ việc được xét xử công bằng, hoặc cho rằng quá mất thời gian, hoặc quá tốn kém và không biết các thủ tục khiếu kiện...

Rất nhiửu người, trong đó có các luật sư, đã chia sẻ với nhóm nghiên cứu rằng, chính vấn đử thủ tục khiếu nại và khởi kiện không rõ rà ng là rà o cản chính cho giải quyết các vụ việc. Người dân đa phần đửu muốn tiến hà nh khởi kiện viên chức nhà nước ra tòa án thay vì khiếu nại lên cấp trên của họ.

Nhưng, theo ý kiến một số luật sư, bản thân tòa án hà nh chính cũng ít khi sẵn sà ng tiếp nhận các vụ kiện chính quyửn như vậy. Tới nay, hầu như không có vụ án hà nh chính nà o được công bố rộng rãi trên báo chí để người dân có thể tham khảo.

Một luật sư ở Hòa Bình còn nói với nhóm nghiên cứu rằng các thẩm phán thường quen biết lãnh đạo chính quyửn địa phương. Do đó, họ rất ngại "va chạm".