(Bồi đắp không gian văn hóa ven sông Hồng) Bài 2:Đánh thức nguồn lực, lợi thế

kinhtedothi| 29/09/2022 09:28

Với sự ủng hộ của Nhân dân, sự hỗ trợ từ các nguồn lực quốc tế và nhất là nỗ lực mạnh mẽ của Đảng bộ, chính quyền TP, Hà Nội đang quyết tâm hiện thực hóa quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng.

Một trong những mục tiêu của quy hoạch là hình thành một không gian văn hóa lịch sử, với chức năng chính là công trình công cộng, các công viên cây xanh, văn hóa dịch vụ du lịch giải trí biểu tượng của Thủ đô, phục vụ các hoạt động lễ hội, du lịch.

Điều này cho thấy, quy hoạch không chỉ là cách thức để hiện thực hóa giá trị của sông Hồng mà còn bồi đắp mạnh mẽ hơn nữa cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội cho Thủ đô.

Bài 1: Tạo dựng không gian văn hóa

Trong tâm thức người Hà Nội, sông Hồng không chỉ là dòng sông mẹ nuôi dưỡng con người, mà theo dòng chảy thời gian, sông Hồng đã tạo ra cả không gian văn hóa, bề dày lịch sử của đất nước, sự phồn thịnh của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Trong những năm qua, khu vực hai bên sông Hồng đã có nhiều thay đổi mới về diện mạo, trở thành không gian nghệ thuật, công cộng đa chức năng.

Tiếp nối dòng chảy ngàn năm

Đắp bồi những bờ bãi ven sông, tạo dựng những làng xóm, để rồi tạo dựng văn hóa, đó là vai trò của sông Hồng. Theo các chuyên gia, sông Hồng là nơi tiếp nhận những giao lưu văn hóa đến từ bên ngoài, chuyển tải những giá trị văn hóa đến với con người nơi châu thổ Bắc Bộ.

Con đường nghệ thuật cộng đồng Phúc Tân. Ảnh: Lại Tấn
Con đường nghệ thuật cộng đồng Phúc Tân. Ảnh: Lại Tấn

Theo GS Nguyễn Chí Bền: “Trong lịch sử, luồng văn hóa ngoại sinh du nhập vào Bắc Bộ đều qua cửa sông Hồng. Dòng sông Hồng là nơi chuyển tải những giá trị văn hóa đến với cư dân châu thổ Bắc Bộ từ bên ngoài. Bản thân cư dân hai bên bờ sông Hồng cũng coi dòng sông như một phương tiện chuyển tải các giá trị văn hóa.

Trải qua thời gian, dù mưa lũ hay mùa cạn, cư dân ven sông Hồng đều có một cách ứng xử phù hợp mà có thể dùng ý tưởng của GS Cao Xuân Huy khi nói về con người Việt Nam là đặc tính mềm mại, uyển chuyển, linh hoạt, lưu động như nước”.

Ngày nay, dòng sông Hồng không chỉ lắng đọng phù sa, tạo thành miền đất trù phú, mà còn khiến nơi đây trở thành vùng đất địa có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển. Chính vì vậy, quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng mở ra cơ hội lớn để phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch.

Là quận trung tâm của nội đô, Hoàn Kiếm đang lập đề án nghiên cứu phát triển bãi giữa, bãi bồi ven sông Hồng thành công viên văn hóa, du lịch nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất, lợi thế tiềm năng, vẻ đẹp tự nhiên của sông Hồng.

Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long cho hay, hiện nay, tại khu vực trung tâm rất thiếu không gian công cộng, nhất là các không gian văn hóa đáp ứng nhu cầu vui chơi và thể thao, triển lãm nghệ thuật của người dân. Với lợi thế về giao thông đường sông, cảnh quan mặt nước và cây xanh, khu vực bãi giữa, bãi bồi sông Hồng là điều kiện tốt để phát triển các không gian nhằm phục vụ nhu cầu cộng đồng.

Khu vực bãi giữa, bãi bồi ven sông Hồng trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thuộc địa bàn phường Chương Dương và Phúc Tân, với diện tích khoảng 23ha nằm chủ yếu trên địa bàn phường Phúc Tân một phần (khoảng 1ha) thuộc địa phận quận Long Biên.

Thời gian qua, cùng với việc khảo sát để tiếp tục mở rộng các dự án làm sạch sông Hồng trên địa bàn nhiều dự án đã được triển khai. Nhờ đó, những khu đất bỏ hoang bị ô nhiễm bởi rác thải, nước thải ven bờ sông Hồng tưởng chừng không thể cải tạo, bỗng nhiên được hồi sinh và trở thành các không gian nghệ thuật, không gian công cộng đa chức năng.

Cách đây 2 năm, một bãi rác dài khoảng 500m nằm cạnh bờ sông Hồng, đoạn từ cầu Long Biên đến cầu Chương Dương, nằm giữa khu phố 1 và 2 thuộc phường Phúc Tân, vốn là nỗi ám ảnh của người dân nơi này, không ai muốn đặt chân tới. Nhưng tới một ngày, khu vực này bỗng trở thành không gian sáng tạo mang tên “Con đường nghệ thuật cộng đồng Phúc Tân” do các họa sĩ, nhà thiết kế biến hóa, sáng tạo nên.

Trên nền bức tường được xây dựng ngăn cách giữa nhà dân và hành lang ven sông, 16 tác phẩm nghệ thuật được thiết kế với nhiều chất liệu khác nhau, kể những câu chuyện về lịch sử sông Hồng, về cuộc sống người dân vùng ven sông và về văn hóa Hà Nội. Đáng nói, hầu hết các tác phẩm đã sử dụng vật liệu tái chế, thân thiện với môi trường, tạo nên những tác phẩm độc đáo, sống động.

Gần đây, một bãi đất bỏ hoang chứa đầy rác thải, nước thải ven sông Hồng thuộc phường Chương Dương, gây ô nhiễm môi trường nặng nề cho khu dân cư tổ 5, 6 cũng được cải tạo thành không gian công cộng đa chức năng phục vụ Nhân dân. Đó là thành quả sau hơn hai tháng Mạng lưới Vì một Hà Nội đáng sống cùng bốn tổ chức khác triển khai thực hiện.

Dự án còn huy động được đông đảo các hội viên Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên phường Chương Dương triển khai. Hơn 200 tấn rác đã được dọn sạch, nước thải được xử lý trước khi đổ ra sông Hồng.

Khu vực này sau đó biến thành một không gian công cộng rộng 1.500m2 với khu vui chơi của trẻ em, vườn rừng cộng đồng, đường kết nối cộng đồng với không gian xanh. Điều quan trọng, ý thức về gìn giữ môi trường của người dân được nâng lên thông qua các buổi tập huấn về quản lý và giảm thải rác, xử lý nước thải.

Gợi mở không gian sáng tạo ven sông

Trước kia, có nhiều lý do khiến Hà Nội chưa khai thác được nhiều giá trị sông Hồng, nhưng thời điểm này (từ khi Hà Nội tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo và có quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng) cũng là lúc TP quan tâm nhiều hơn đến dòng sông. Nhiều DN, tổ chức, cá nhân ấp ủ những kế hoạch để đánh thức tiềm năng sông Hồng, trong đó có các không gian văn hóa sáng tạo.

Trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị, KTS Đoàn Kỳ Thanh chia sẻ: “Quận nghệ thuật sông Hồng” do ông ấp ủ và thiết kế ra hình hài từ nhiều năm qua, được giới kiến trúc sư, các nhà quản lý văn hóa đánh giá cao. Với diện tích 5ha, nằm ngay khu vực bãi bồi, dưới chân cầu Chương Dương, “Quận nghệ thuật sông Hồng” có thể kết nối được dễ dàng với các điểm du lịch nổi tiếng của Hà Nội như: Hồ Hoàn Kiếm, phố cổ Hà Nội, Hồ Tây, làng nghề Bát Tràng.

Không gian này tựa một chiếc “tổ” lớn, quy tụ những người yêu mến, gắn bó và hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo, nghệ thuật. Đây cũng là nơi hội tụ, giao thoa, sản sinh ra những ý tưởng sáng tạo và cũng là không gian thưởng lãm nghệ thuật, vui chơi giải trí dành cho tất cả mọi người” - KTS Đoàn Kỳ Thanh cho hay.

Đề án “Quận nghệ thuật sông Hồng” đã đạt giải Nhất, tại hạng mục Bảo tồn và phát huy giá trị không gian kiến trúc, quy hoạch truyền thống, Cuộc thi thiết kế không gian sáng tạo Hà Nội hồi tháng 9/2021.
Trước đó, kiến trúc sư Việt kiều Nguyễn Nga từng đề xuất ý tưởng tôn tạo cầu Long Biên và phát triển khu vực quanh cầu tạo ra một không gian văn hóa, nghệ thuật đặc sắc của Thủ đô.

Đầu những năm 2000, một DN Mỹ đề xuất TP xây dựng đô thị khoa học, tập trung sáng tạo tại khu vực bãi Tàm Xá (huyện Đông Anh), gần với khu vực chân cầu Thăng Long.

Bởi vậy, khu vực sông Hồng có thể tạo ra những không gian văn hóa sáng tạo, góp phần tạo ra nét đặc trưng riêng cho sông Hồng cũng như cho Hà Nội nói chung.

Có thể thấy, sự phát triển của các không gian sáng tạo ở khu vực sông Hồng sẽ có những đóng góp quan trọng đối với Thủ đô, làm nên diện mạo mới về văn hóa Hà Nội, để nơi đây thực sự xứng đáng với vị trí trung tâm văn hóa lớn nhất của cả nước, biểu tượng cho những giá trị cao đẹp của con người và đất nước Việt Nam.

Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng là một đột phá có tính lịch sử của Thủ đô. Trong đó, ý tưởng phát triển bãi giữa, bãi bồi sông Hồng thành công viên văn hóa, du lịch rất đáng chú ý. Bãi giữa sông Hồng như “viên ngọc” của Thủ đô, có hình thái như một con thuyền lớn, mang ý nghĩa đặc biệt về văn hóa, lịch sử của mảnh đất ngàn năm văn hiến." - TS Nguyễn Viết Chức - Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa Thăng Long

---

"Những dự án mang yếu tố cảnh quan và cộng đồng như vậy đã làm cho không gian vốn chật hẹp, ngổn ngang của khu vực trung tâm TP được cân bằng trở lại và tìm được sức sống mới ngay trên chính những di sản không gian, di sản kiến trúc đậm tính lịch sử”." - Họa sĩ Nguyễn Thế Sơn -
Giám tuyển dự án Con đường nghệ thuật cộng đồng Phúc Tân

(Còn nữa)

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Bảo tồn, phát huy giá trị di sản nghệ thuật của nhạc sĩ Văn Cao
    Ngày 15-11, tại Hà Nội, Trung tâm UNESCO mỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam) phối hợp với các đơn vị tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày sinh danh nhân văn hóa Văn Cao (15/11/1923 - 15/11/2023) và hội thảo về thân thế, sự nghiệp Văn Cao.
  • Cô giáo ươm mầm văn học thiếu nhi
    Trong tháng kỷ niệm tri ân các nhà giáo Việt Nam, tôi muốn nói về một cô giáo đã theo đuổi văn chương từ tấm bé. Đó là TS. Nguyễn Thanh Tâm, sinh năm 1982, quê gốc Quảng Bình. Chị là tác giả của hai cuốn sách: “Bí mật tuổi trăng non” (2018) và “Dòng chảy lấp lánh” (2023) với bút danh Thanh Tâm Nguyễn đang được giới chuyên môn quan tâm.
  • Nhà văn với các xu hướng phát triển của văn học mạng
    Sáng ngày 10/11, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Hà Nội và CLB Văn học trẻ Hà Nội đã phối hợp tổ chức buổi tọa đàm “Nhà văn với các xu hướng phát triển của văn học mạng”. Tới dự có đại diện Ban Chấp hành Hội cùng đông đảo hội viên và các cây viết trẻ tại Thủ đô.
  • Trái đất ngủ mơ mùa thu thay áo
    Bài thơ “Thu cảm” của nhà thơ Trương Anh Tú không có từ nào chỉ sắc màu của lá mà sao tràn ngập thu vàng và thật Thu đến thế. Đi tìm và lý giải cho cảm nhận này, ta bước theo từng nhịp bước mùa thu - nhịp bước thời gian và thấy chủ thể con người - thi nhân với tâm tư, nhân sinh hiển lộ trong bài thơ.
  • Trò chuyện với nhà nghiên cứu Nhật Chiêu về thơ haiku
    Tối ngày 21/10/2023, những người yêu thơ haiku tại Hà Nội đã có cuộc giao lưu, trò chuyện với nhà nghiên cứu Nhật Chiêu với chủ đề “Haiku tương thoại”. Cuộc trò chuyện do nhóm Ô Thước/ Authors tổ chức tại không gian cà phê sách Tổ Chim Xanh, Hà Nội.
  • Yêu thương và khát vọng của một đời thơ
    Trong lịch sử văn chương, nghệ thuật nước nhà, nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ đã để lại cho đời một di sản nghệ thuật lớn, với những tác phẩm in dấu trong lòng công chúng như: “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”; “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”; “Ông không phải bố tôi”…
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Cầu Long Biên cần được coi là Di sản đô thị của Thủ đô Hà Nội
    Theo TS.KTS Nguyễn Hoàng Minh, Phó Trưởng khoa Sau Đại học - Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, cầu Long Biên và Công viên Văn hóa Bãi Giữa sông Hồng cần được nhìn nhận là Di sản đô thị của Thủ đô Hà Nội.
  • Hà Nội trong mắt tôi
    Tôi sinh ra và lớn lên nơi mảnh đất phương Nam đầy nắng gió. Mỗi lần nhắc đến Hà Nội trái tim tôi lại xuyến xao. Tôi luôn ao ước được chiêm ngưỡng vẻ rêu phong cổ kính. Được đắm mình trong tiết thu se sắt hay cái giá rét của ngày đông phố cổ. Được ngắm nhìn những phụ nữ Hà Thành, với nét duyên dáng đặc trưng của mình.
  • Trao giải Cuộc thi sáng tác truyện đồng thoại ENEOS & MOGU “Đóa hoa đồng thoại” lần thứ 6
    Đóa hoa đồng thoại” là cuộc thi sáng tác truyện ngắn dành cho thiếu nhi, đây là cơ hội để các em học sinh và những người yêu sáng tác có những tác phẩm cho chính mình.
  • 4 nhiệm vụ và giải pháp của Hà Nội về công tác thi đua, khen thưởng năm 2024
    UBND Thành phố Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch triển khai “Công tác thi đua, khen thưởng năm 2024”, trong đó nhấn mạnh 4 nội dung và giải pháp của Thành phố trong năm tới.
  • Việt Nam được vinh danh là “Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới”
    Việt Nam vượt qua 6 quốc gia khác gồm Armenia, Brazil, Ai Cập, Hy Lạp, Nhật Bản và Ả Rập Saudi để thắng giải “Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới 2023” tại lễ trao giải chung cuộc World Travel Awards.
  • Diễn viên Minh Tiệp được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Trường quay Cổ Loa
    Minh Tiệp sinh năm 1977, tốt nghiệp ĐH Ngoại ngữ và cử nhân chính trị Học viện Báo chí tuyên truyền. Nam diễn viên lấy bằng thạc sĩ quản lý văn hóa của Đại học Văn hóa năm 2017. Anh sớm nổi tiếng qua các phim: Ban mai xanh, Cuộc gọi lúc 0 giờ, Tiếng dương cầm trên biển, Lập trình cho trái tim...
  • Chuyện tình công chúa Ngọc Hoa với thương nhân Nhật Bản hơn 400 năm trước được tái hiện
    Câu chuyện Công chúa Ngọc Hoa được Chúa Nguyễn Phúc Nguyên gả cho thương nhân Nhật Bản Araki Sotaro vào thế kỷ 17 được tái hiện trong đêm diễn “Hương sắc Việt Nam” trong khuôn khổ chương trình “Ngày Việt Nam tại Nhật Bản năm 2023” diễn ra tại Fukuoka (Nhật Bản).
  • Nói chệch, viết trật
    Chữ viết sai chính tả do một số nguyên nhân, mà nguyên nhân chính là phát âm không chuẩn (có nơi không sửa được tật nói ngọng). Bài viết này chỉ nêu một số trường hợp dễ thấy nhất.
  • “HỘP NGHỆ THUẬT” - Số 30: Từ xưởng tranh "Dũng Dị Art Studio" đến mô hình du lịch trải nghiệm độc đáo
    Từ chất liệu trang trí cổ truyền, qua bàn tay điêu luyện và yêu nghề của các nghệ sĩ tài hoa đã làm phong phú thêm ngôn ngữ và vẻ đẹp nghệ thuật sơn mài Việt Nam hiện đại. Tìm về làng nghề sơn mài Hạ Thái, huyện Thường Tín, podcast “Hộp nghệ thuật” tuần này đã có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với họa sĩ Trần Công Dũng, nhà sáng lập xưởng tranh Dũng Dị Art Studio, một trong những cá nhân đi đầu trong việc thực hiện mô hình du lịch trải nghiệm làm tranh sơn mài độc đáo giữa lòng Hà Nội.
  • Nhà thờ Lớn Hà Nội - điểm đến dịp Lễ Giáng sinh
    Dù không phải người Hà Nội nào cũng theo đạo nhưng khi nhắc đến Nhà thờ Lớn Hà Nội (nhà thờ chính tòa Hà Nội) thì hầu như ai ai cũng biết. Là một công trình do người Pháp xây dựng, mô phỏng theo kiến trúc của nhà thờ Đức bà Paris. Đây không chỉ là nơi hành hương của tín đồ Công giáo, mà còn là địa điểm du lịch nổi tiếng của Thủ đô.
(Bồi đắp không gian văn hóa ven sông Hồng) Bài 2:Đánh thức nguồn lực, lợi thế
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO