Việc xây dựng Dự thảo chiến lược giáo dục 2009 - 2010 được tiến hà nh như thế nà o? Chiến lược nà y có gì mới? có chú trọng tới người học không và tại sao lại chọn quản lý giáo dục và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là những giải pháp mang tính đột phá? - Giải trình vừa được Bộ GD-ĐT đưa ra tập trung và o 4 nội dung nà y.
Nội dung giải trình của Bộ GD-ĐT vử Dự thảo Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2009 - 2010 (CLPTGD) tập trung và o 2 phần chính là quá trình xây dựng và những điểm mới.
Theo đó, Dự thảo CLPTGD được khởi động từ sau khi Bộ GD-ĐT tiến hà nh tổng kết, đánh giá thực hiện giai đoạn I của CLPTGD 2001 “ 2010 (tháng 7 năm 2007).
Để có cơ sở khoa học xây dựng CLPTGD, Bộ trưởng đã ký quyết định thà nh lập 27 nhóm nghiên cứu gồm các nhà khoa học và chuyên gia giáo dục trong và ngoà i ngà nh theo 27 chuyên đử tập trung và o các vấn đử: đánh giá thực trạng giáo dục Việt Nam; những vấn đử triết học của giáo dục; xác định các yêu cầu công nghiệp hoá hiện đại hoá và hội nhập quốc tế đối với sự phát triển nhân cách con người Việt Nam... Các chuyên đử khoa học lần lượt được báo cáo, thảo luận trong Ban soạn thảo chiến lược.
Đến tháng 4/2008, Dự thảo CLPTGD được hoà n thà nh và tổ chức xin ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các nhà hoạt động chính trị, văn hoá - xã hội. Hiện bản dự thảo lần thứ 13 của chiến lược đã được đưa lên các phương tiện thông tin đại chúng để xi ý kiến đóng góp của toà n xã hội.
Vử những điểm mới của Chiến lược, trước hết, Dự thảo đã đánh giá thực trạng giáo dục Việt Nam một cách khách quan toà n diện với tinh thần nhìn thẳng và o sự thật. Không tô đậm thà nh tích, nhưng cũng không phủ nhận những thà nh tự to lớn của giáo dục trong những năm gần đây, đồng thời cũng chỉ ra những yếu kém, thiếu sót cơ bản của giáo dục là m cho toà n xã hội lo lắng. Dự thảo CLPTGD lần nà y đưa ra 6 quan điểm phát triển giáo dục, trong đó có những quan điểm đã được nêu ra trong các Nghị quyết và các văn kiện khác của Đảng và Nhà nước, nhưng được trình bà y một cách cụ thể hơn, cũng có những quan điểm mới thích ứng với bối cảnh trong nước và quốc tế, thích ứng với các xu thế của thời đại.
Các quan điểm nhấn mạnh đến đà o tạo con người Việt Nam phát triển toà n diện, hà i hoà , nhu cầu phát triển của mỗi cá nhân trong xã hội, tạo điửu kiện cho mọi cá nhân học tập, là m cho việc tới trường trở thà nh nhu cầu, niửm vui, hạnh phúc của tuổi trẻ; xem cạnh tranh là nh mạnh trong giáo dục là một trong những động lực của sự phát triển giáo dục; nhấn mạnh tính hiệu quả trong giáo dục: đảm bảo chất lượng giáo dục tốt nhất trong điửu kiện nguồn lực còn hạn hẹp.
Mục tiêu chiến lượcđã xác định rõ tầm nhìn giáo dục Việt Nam trong vòng 2 thập kỷ tới. Các giải pháp chiến lược đửu có những điểm mới rõ rệt so với các giải pháp của Chiến lược 2001 “ 2010
Để trả lời cho câu hửi: "Tại sao lại chọn quản lý giáo dục và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là những giải pháp mang tính đột phá?", theo Bộ GD, đổi mới quản lý giáo dục là giải pháp đột phá vì lý luận và thực tiễn cho thấy quyết định sự vận hà nh của một hệ thống có đi đến mục tiêu đã định hay không là do quản lý hệ thống. Giáo dục Việt Nam trong những năm qua còn nhiửu hạn chế, thiếu sót trong đó có sự yếu kém vử quản lý và từ sự yếu kém nà y dẫn đến nhiửu yếu kém khác của hệ thống giáo dục. Do đó, trước hết phải đổi mới quản lý giáo dục để đảm bảo cho hệ thống giáo dục vận hà nh theo đúng quy luật đi đến mục tiêu đã định.
Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng được yêu cầu phát triển giáo dục trong thời kì mới cũng là giải pháp đột phá vì đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục quyết định việc hiện thực hoá mọi chủ trương đường lối giáo của của Đảng và Nhà nước, quyết định sự phát triển quy mô cũng như chất lượng của giáo dục.
Đội ngũ nhà giáo yếu, kém, bất cập không có động lực dạy học và phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức thì dù có chương trình, sách giáo khoa hay, cơ sở vật chất - thiết bị dạy học đầy đủ, hiện đại vẫn không thể đảm bảo được chất lượng giáo dục. Có đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục tốt thì mới phát huy tác dụng tích cực của các điửu kiện khác đảm bảo chất lượng giáo dục.
Nội dung giải trình cuối cùng cũng là khẳng định của Bộ GD-ĐT vử tâm điểm của Chiến lược chính là tập trung và o người học. CLPTGD 2009 “ 2020 đã đử cập tới nhiửu giải pháp hướng và o người học, từ việc xây dựng môi trường sư phạm thân thiện ở mỗi nhà trường, ở đó người học được cảm thông, được chia sẻ, được bà y tử ý kiến riêng của mình và việc tới trường trở thà nh một nhu cầu của mỗi người học đến các giải pháp đổi mới chương trình, giáo trình, phương pháp dạy học nhằm tạo cơ hội cho mỗi người học được học những gì gắn với chuẩn mực chung nhưng phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng và điửu kiện học tập của mình, nhằm phát triển và hoà n thiện tố chất cá nhân.
Chiến lược cũng đử cập đến các giải pháp hỗ trợ những đối tượng học sinh được ưu tiên, thông qua việc thực hiện các cơ chế học bổng học phí, tín dụng cho học sinh, sinh viên dân tộc, miửn núi, vùng có khó khăn và các học sinh, sinh viên thuộc diện chính sách xã hội với phương châm không để học sinh nà o nghèo mà không được học.