Xe đạp ơi!

Hanoimoi| 06/08/2022 08:28

Thế kỷ XXI với đủ loại hình xe đạp, mấy ai còn nhớ xe đạp xuất hiện ở Hà Nội khi nào? Nghe chuyện cũ, tra tư liệu lưu trữ, mới biết hãng Berset (Béc-xê) của người Pháp có trụ sở ở số 10 Tràng Thi, đã đến Hà Nội từ những năm 20 của thế kỷ trước, chuyên nhập khẩu kiêm cả sửa chữa xe đạp do Pháp và một số nước châu Âu sản xuất.

Do vậy, những nhà khá giả ở Hà Nội thường sắm cho con chiếc xe đạp đi học. Sau ngày Thủ đô giải phóng, tôi vẫn thấy dáng các nữ sinh mặc áo dài trắng giờ tan trường đạp xe trên phố, thật đẹp và thơ mộng...
Xe đạp ơi!
Xe đạp trên phố Hàng Khay thời bao cấp.

Từ năm 1965, Hà Nội cũng như các tỉnh, thành miền Bắc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của Mỹ, xe đạp trở thành phương tiện hữu ích để bố mẹ đèo con, thồ đồ gia dụng đi sơ tán. Biết bao hình ảnh xúc động trong những năm tháng cả Hà Nội chống Mỹ; bức ảnh em bé với đôi mắt tròn xoe ngây thơ sau lưng người mẹ đang đạp xe mải miết đến nay vẫn lay động trái tim biết bao người.

Nhưng cũng từ khi thực hiện chế độ phân phối lương thực, thực phẩm, chất đốt theo sổ và tem phiếu thì xe đạp cũng phải phân phối theo tiêu chuẩn khi được bình bầu là “lao động tiên tiến”. Cả gia đình chỉ có một cái xe là oách lắm rồi. Mẹ tôi vẫn giữ được giấy đăng ký xe đạp ngày ấy. Bà bảo: “Khung xe có số khắc chìm để chống trộm cắp, vì xe đạp là cả gia tài. Cũng chỉ công nhân viên chức, cán bộ mới được phân phối xe”.

Trong ký ức tuổi thơ tôi, chiếc xe đạp Thống Nhất nam (có gióng ngang nối từ cổ phốt đến cọc yên, xe nữ không có gióng này) của cha tôi quả là tuyệt diệu. Chủ nhật, cha đèo hai mẹ con đi Bờ Hồ “bát phố”. Tháng tháng, cha chở mẹ về thăm các cụ ở quê. Cha tôi đi bộ đội, mẹ dùng cái xe đạp ấy tranh thủ đi thăm con lớn ở quê ngoại, con bé ở quê nội; thồ gạo, mỳ sợi, đường, mỡ... là những thứ ở quê rất hiếm, tiếp tế cho chị em tôi. Tôi lên lớp 7, mẹ cho dùng cái xe đạp ấy. Nhớ mãi trận Mỹ đánh phá Hà Nội mùa đông 1972, tôi nóng lòng khi nghe tin bom rơi trúng nhà A5 của khu tập thể Nhà máy dệt 8-3, vội đạp xe từ quê ra. Đến dốc đê Khuyến Lương, yên trí bóp phanh sau, tôi cho xe lao xuống dốc. Đứt phanh! Tôi cuống lên, bóp cả phanh trước. Xe quay lơ ở vệ cỏ giáp ruộng. May mà tôi không bị gãy chân, tay. Lóp ngóp lôi được xe lên thì ôi thôi, ghi đông đã bẹp một bên. Lẽo đẽo đi bộ đến gần bến đò mới có hàng sửa xe. Bác chủ hàng chỉnh lại cổ phốt, còn bên ghi đông xe đã bẹp thì chịu. Tôi mắm môi đạp xe, lựa tay lái theo cái ghi đông bẹp ấy, rồi cũng qua đò, về đến nhà gặp được mẹ, mừng ứa nước mắt. Kỷ niệm nhớ đời năm 13 tuổi.

Bên cạnh xe đạp Thống Nhất, Hà Nội thời ấy có khá nhiều xe đạp ngoại do cán bộ, sinh viên đi học ở Liên Xô và các nước Đông Âu mang về. Chúng tôi nhìn xe đạp Favorit của chị Thu học ở Tiệp Khắc mang về, đẹp như nữ hoàng, mê lắm. Bác Bích, cán bộ đi học ở Nam Ninh, Trung Quốc mang về chiếc xe Phượng Hoàng màu rêu. Chúng tôi nhìn bác đạp đi làm mà thèm. Sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất, Hà Nội có thêm nhiều loại xe đạp khác nữa. Ai vào Nam, chỉ cần vác khung ra, phụ tùng có sẵn ở chợ Giời, thế là “lên” được chiếc xe mới toanh. 

Rồi đến hợp tác xã cơ khí cao cấp cũng sản xuất được khung xe nhái theo mẫu mã của miền Nam. Tôi thật sự ngạc nhiên khi nhìn thấy cô bạn tôi vác cái khung xe nữ ở chợ Giời về, mặt mũi nở nang tưng bừng: “Đi lắp xe thôi”. Nói là làm, cô ấy vay tiền đi mua phụ tùng, lắp cái xe ra dáng phết. Khi phụ tùng bung ra ở chợ Giời thì ở cửa hàng mậu dịch quốc doanh, cảnh dòng người rồng rắn xếp hàng mua phân phối vòng bi, nan hoa, săm, lốp... vẫn diễn ra ở ngay Bách hóa Tổng hợp. Sau gần một tiếng đứng mướt mồ hôi, tôi thoát ra khỏi dòng người, tay cầm hơn chục chiếc nan hoa, 20 viên bi của ổ giữa. Anh Quế cùng cơ quan vớ được chiếc săm vì phiếu phân phối chỉ cho phép mua săm thì thôi lốp. Tình cảnh đi xe đạp với cái lốp “cố vấn” bằng săm hỏng cắt ra buộc quanh một đoạn lốp để đỡ cho “tanh” đã rão, lốp đã mòn thật là dở khóc dở cười...

Đường phố lúc ấy có nhiều người chuyên vá xe ngồi vỉa hè, góc phố. Nỗi khó khăn của ai cũng như ai với câu đồng dao: "Một yêu anh có may ô, hai yêu anh có cá khô ăn dần", nên những gia đình cho vợ đi lao động xuất khẩu còn được người ta hài hước ví như “xe đạp Peugeot để ở Bờ Hồ không khóa”.

Tôi gắn bó với cái xe đạp nữ Hà Nội, mẹ cho tôi từ năm 1978. Đi học trong Mễ Trì, đi thực tập ở Cổ Loa, Hải Dương, Thái Bình... tôi đều mang xe theo để tiện đạp xe xuống làng xã. Năm 1996, em gái "sang tên" cho cái xe Nhật mi ni. Đến nay đã gần 30 năm, tôi vẫn đạp chiếc xe ấy đi tập thể dục, đi chợ... như một thói quen, dù bây giờ có rất nhiều loại xe đạp thể thao thời thượng.

(0) Bình luận
  • Nữ liệt sĩ, chiến sĩ biệt động người làng Đông Ngạc
    Sinh ra trong gia đình giàu truyền thống yêu nước tại làng Đông Ngạc (nay thuộc quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội), bà Phạm Thị Chinh (tức Phạm Thị Phan Chính) là một trong những nữ chiến sĩ biệt động đầu tiên hoạt động trong nội thành Sài Gòn. Cuộc đời bà là hành trình cống hiến âm thầm nhưng vô cùng quả cảm cho cách mạng, kết tinh những phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến.
  • Phố Hàng Buồm - Không gian di sản giữa lòng thành phố sáng tạo
    Nằm trong lòng khu phố cổ Hà Nội, phố Hàng Buồm không chỉ là nơi lưu giữ những di sản quý giá của Thăng Long xưa mà còn là minh chứng sinh động cho sự hòa quyện giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch trong bối cảnh thành phố đang vươn mình trở thành đô thị sáng tạo. Giữa dòng chảy hiện đại hóa và đô thị hóa nhanh chóng, Hàng Buồm trở thành một mô hình điển hình cho việc phát huy giá trị di sản để hướng tới phát triển bền vững, vừa gìn giữ cốt cách văn hóa, vừa mở ra những trải nghiệm độc đáo cho khách du lịch.
  • Chuyện khuyến học ở một dòng họ khoa bảng xứ Đoài
    Làng Sơn Đồng (huyện Hoài Đức, Hà Nội) nổi tiếng khắp vùng xứ Đoài xưa và nay, không chỉ bởi nghề đục tượng, làm hoành phi, câu đối cho các di tích mà còn là làng khoa bảng với 8 tiến sĩ, một Sĩ vọng, từ thời Trần đến cuối thời Nguyễn.
  • Tự hào Hoàn Kiếm - Nối mạch nguồn xưa, tri ân và tiếp bước
    Tối 13/6/2025, UBND quận Hoàn Kiếm tổ chức chương trình “Tự hào Hoàn Kiếm – Nối mạch truyền thống, tri ân và tiếp bước” tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội (số 50 Đào Duy Từ, phường Hàng Buồm), nhân kỷ niệm 64 năm Ngày thành lập quận. Sự kiện nhằm tri ân các tổ chức, cá nhân tiêu biểu đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.
  • Bách hóa Tổng hợp Hà Nội - Ký ức một thời
    Mỗi lần có dịp qua phố Tràng Tiền, ngắm nhìn tòa nhà Tràng Tiền Plaza lộng lẫy, trong tôi lại tràn về những hoài niệm một thời xa xưa - khi nơi đây còn là Bách hóa Tổng hợp. Vẫn con phố ấy, góc quen ấy mà không gian giờ đã đổi thay.
  • Xứ Đoài - miền đất thiêng, vùng đất thơ
    Có những vùng đất chỉ cần thầm nhắc tên đã khơi dậy bao xúc cảm thi ca như sông Hương - núi Ngự, sông Lam - núi Hồng. Và xứ Đoài, với tâm điểm là núi Tản - sông Đà, cũng là một miền đất thiêng, một vùng đất thơ như thế.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Vở chèo cổ “Trinh Nguyên” trở lại sân khấu trong mùa Vu lan báo hiếu
    Vào 20h tối ngày 13/9, tại Rạp Đại Nam, Nhà hát Chèo Hà Nội sẽ tiếp tục công diễn vở chèo cổ “Trinh Nguyên” mang đến cho khán giả món quà nghệ thuật giàu ý nghĩa trong mùa Vu lan báo hiếu.
  • Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI sẽ diễn ra tại Khánh Hòa
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Kế hoạch số 4625/KH-BVHTTDL về việc tổ chức Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI tại tỉnh Khánh Hòa. Sự kiện sẽ diễn ra từ 17 đến 19/10/2025 với sự tham gia của 6 tỉnh, thành phố gồm Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, An Giang và TP. Hồ Chí Minh.
  • Triển lãm “Việt Nam qua ống kính nhiếp ảnh gia Quốc tế”
    Hàng trăm tác phẩm đẹp về đất nước con người Việt Nam của các nhiếp ảnh gia trong nước và quốc tế được trưng bày triển lãm tại “Festival Nhiếp ảnh quốc tế Việt Nam”.
  • Ra mắt nền tảng AI hợp nhất “make in Vietnam” hướng tới phổ cập trí tuệ nhân tạo
    Một nền tảng trí tuệ nhân tạo hợp nhất mang tên MISA AMIS OneAI vừa được giới thiệu, với kỳ vọng sẽ góp phần đưa công nghệ AI đến gần hơn với cộng đồng. Giải pháp này hướng tới nhiều đối tượng sử dụng như cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, trường học, bệnh viện, hộ kinh doanh và cả gia đình, phù hợp với định hướng phổ cập AI mà Chính phủ đặt ra.
  • Tây Hồ: Xây dựng thương hiệu “Công dân số” từ chiến dịch 45 ngày đêm chuyển đổi số
    Chiều 12/9, tại Hội nghị tổng kết Chiến dịch “45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số”, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh yêu cầu hình thành thương hiệu “Công dân số Tây Hồ”. Thực hiện Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 25/7/2025, UBND phường Tây Hồ đã khẩn trương ban hành kế hoạch, thành lập Ban chỉ đạo và 67 tổ chuyển đổi số cộng đồng, huy động sức mạnh tổng hợp của chính quyền và Nhân dân để triển khai hiệu quả nhiệm vụ được giao.
Đừng bỏ lỡ
Xe đạp ơi!
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO