Vì sao vào ngày vía Thần Tài người miền Nam lại cúng cá lóc?

Hải Truyền| 31/01/2023 16:19

Ngày mùng 10 tháng Giêng hàng năm được chọn làm ngày vía Thần Tài. Vào ngày này mọi người thường đi mua vàng để lấy may, với người miền Nam thì còn có thói quen chuẩn bị mâm cúng có cá lóc nướng để cầu may mắn, tài lộc.

z4073396920551_2b0e05a71564849e75a15313a55aacc8.jpg
Ở miền Nam, cá lóc nướng luôn "cháy hàng" trong ngày vía Thần Tài.

Người xưa cho rằng, vào ngày vía Thần tài (tức mùng 10 tháng Giêng Âm lịch) sẽ là ngày tốt nhất để mua vàng, với mong ước về một năm mới làm ăn phát đạt, thành công.

Vậy vì sao lại có quan niệm mua vàng, cúng cá lóc nướng vào ngày vía Thần tài thì sẽ mang đến may mắn, tài lộc, có lẽ phải bắt nguồn từ nguồn gốc ra đời của ngày này.

Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày vía Thần tài

Tục thờ Thần Tài có mặt ở Việt Nam khoảng đầu thế kỷ 20 gắn với một câu chuyện khá thú vị về một vị thần là Thần Tài.

Theo truyền thuyết từ xưa, Thần Tài là vị thần sống trên trời, trong một lần xuống dưới hạ giới do uống rượu say, đầu va vào đá nên không nhớ mình là ai.

Trong quá trình lưu lạc dưới nhân gian, quần áo Thần Tài mặc trên người bị người dân đem đi bán. May thay, khi Thần Tài đi lang thang ăn xin thì được một cửa hàng bán gà, vịt mời Thần Tài ăn, từ đó cửa hàng này đông nghịt khách hàng.

Được một thời gian, người bán hàng chẳng làm gì mà suốt ngày được ăn ngon, lại toàn dùng tay ăn bốc, người thì bốc mùi. Nghĩ Thần Tài sẽ làm khách sợ không dám đến ăn và hao phí đồ ăn cho người ăn mày nên người bán hàng mới đuổi Thần Tài đi. Quán đối diện thấy vậy liền mời Thần Tài vào ăn, kỳ lạ thay mọi người lại kéo hết sang quán này ăn.

Người dân khu vực đó thấy Thần Tài không có quần áo mặc nên dẫn đi mua. May mắn thay, Thần Tài tìm lại được đúng quần áo của mình. Sau khi mặc quần áo, đội mũ nón, thì Thần Tài nhớ lại mọi chuyện và bay về trời vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch. Mọi người coi Thần Tài như là báu vật và lập bàn thờ, tôn thờ từ đó.

Tại sao người dân lại đi mua vàng ngày vía Thần tài?

Dù chỉ là những câu chuyện truyền miệng, tuy nhiên với những người làm kinh doanh, buôn bán rất coi trọng thờ thần tài, đặc biệt là ngày vía Thần Tài.

Vì vậy, vào mùng 10 tháng Giêng hàng năm, người Việt thường đi mua vàng với mục đích cầu tài lộc. Theo những người mua vàng cho biết tập tục này đã xuất hiện rất lâu trong tín ngưỡng người Việt. Người ta cho rằng vàng là biểu tượng của sự phú quý, tài lộc, mang nhiều may mắn cho ai sở hữu nó.

Chính vì thế mà vào mùng 10 tháng Giêng hàng năm, sau khi cúng Thần Tài, người người, nhà nhà, nhất là những người có công việc kinh doanh buôn bán đều đổ xô đi mua vàng với mong ước một năm mua may bán đắt, phát tài, phát lộc.

Bên cạnh đó, ngày này còn là ngày để tạ ơn và tưởng nhớ đến vị Thần Tài đã mang lại tài lộc cho gia chủ trong một năm vừa qua.

Ngoài ra, người dân mua vàng ngày vía Thần Tài với mong muốn được "đổi vía" - khi có vía của vị Thần Tài lộc sẽ đem đến cho gia chủ một năm mới đến thật sung túc và bình an.

Cho nên bên cạnh việc mua vàng, người dân còn làm mâm cúng Thần Tài vào mùng 10 tháng Giêng âm lịch hàng năm để cầu làm ăn buôn bán, kinh doanh được thuận lợi, suôn sẻ.

Vì sao mâm cúng ngày vía Thần tài của người miền Nam thường có cá lóc?

Giống những ngày lễ khác trong năm, ngày vía Thần Tài, các gia đình, nhất là các hộ kinh doanh, doanh nghiệp đều sửa soạn mâm cúng chỉn chu, cầu mong cho một năm sung túc, đủ đầy, nhiều tài lộc.

Tại nhiều tỉnh thành phía nam, ngày vía Thần tài người dân còn cúng thêm cá lóc nướng. Do vậy, vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch, cá lóc nướng bằng than hoa luôn là món ăn "cháy hàng" ở các khu chợ.

Cá lóc nướng dùng để cúng ngày vía Thần tài phải nguyên con, không cạo vảy, không cắt vi và đuôi. Khi đem đi nướng, cần dùng mía chẻ xiên thẳng qua miệng xuống đuôi cá để định hình con cá được thẳng.

Đến nay, tuy chưa có một giải thích chính thống nào cho phong tục phải có cá lóc nướng trên mâm cúng Thần Tài, do vậy các chuyên gia phong thủy chỉ có thể cho rằng người dân Nam Bộ có quan niệm cúng cá lóc nướng ngày vía Thần tài sẽ đem đến nhiều may mắn, tài lộc cho gia chủ là do bắt nguồn từ nét văn hóa gắn liền với sông nước, kênh rạch của vùng Nam Bộ.

Cá lóc có thể được coi là sản vật đặc trưng vùng miền nên khi dâng lên thần linh sẽ thể hiện lòng biết ơn, trân trọng thiên nhiên mưa thuận gió hòa, tưởng nhớ đến cuộc sống cần cù của ông cha ngày trước. Với sức sống mãnh liệt và khả năng sinh tồn tốt trong nhiều điều kiện khác nhau, cá lóc còn tượng trưng cho nỗ lực và sự thành công.

Ngoài ra, theo phong thủy, cá luôn là biểu tượng để thu hút tài lộc, may mắn. Hình ảnh đó còn đại diện cho mong ước có được cuộc sống trôi chảy thuận lợi như cá bơi trong nước.

Bài liên quan
  • Lễ mở biển đầu năm của ngư dân
    Thực hiện nghi lễ truyền thống, ngư dân chèo thuyền ra ngoài khơi rải muối, gạo, hương vàng xuống nước, các ngư dân chắp tay cầu nguyện, mong năm mới đánh bắt được nhiều sản vật.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung ra mắt hai ca khúc mới, thử sức với bolero
    Nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung vừa ra mắt hai ca khúc mới lấy cảm hứng từ mùa thu: “Nếu cô đơn sao em lại cô đơn một mình” và “Xa bạn”. Hai tác phẩm mang màu sắc khác biệt, được nhạc sĩ Dương Đức Thụy đảm nhận phần phối khí.
  • Dâng hương kỷ niệm 908 năm ngày hóa Nguyên phi Hoàng Thái hậu Ỷ Lan
    Sáng 16/9/2025 (tức ngày 25/7 năm Ất Tỵ), tại đình Yên Thái (số 8 ngõ Tạm Thương, phường Hoàn Kiếm, Hà Nội), Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội tổ chức lễ dâng hương kỷ niệm 908 năm ngày hóa của Hoàng Thái hậu Nguyên phi Ỷ Lan.
  • Âm nhạc Thủ đô - 80 năm đồng hành cùng dân tộc
    Trong suốt chiều dài lịch sử, đặc biệt là 80 năm qua, văn học nghệ thuật Thủ đô luôn đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường lịch sử: từ những ngày đầu Cách mạng Tháng Tám sục sôi khí thế, qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, đến công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước hiện nay. Trong bức tranh chung ấy, âm nhạc Thủ đô Hà Nội giữ một vai trò đặc biệt: vừa là tiếng nói của tâm hồn dân tộc nói chung, tiếng nói “Người Hà Nội” nói riêng, vừa là vũ khí tinh thần sắc bén thôi thúc từng đoàn quân ra trận để bảo vệ Thủ đô, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, dân tộc.
  • [Podcast] Bánh mảnh cộng – Món ăn dân dã đậm hồn phố cổ
    Giữa sự đa dạng và phong phú, bên cạnh những món ăn quen thuộc đã trở thành “thương hiệu” như phở, bún chả, chả cốm…, Hà Nội còn cất giữ những món ăn truyền thống bình dị nhưng giàu ý nghĩa, gắn liền với đời sống tinh thần của người dân phố cổ xưa. Một trong số đó là bánh mảnh cộng – món bánh nghe lạ tai, ít được biết đến nhưng lại mang trong mình giá trị văn hóa sâu sắc, góp phần tạo nên bức tranh phong phú của ẩm thực Thủ đô.
  • Khởi động Giải Mai Vàng lần thứ 31 – năm 2025
    Năm nay, Giải Mai Vàng hứa hẹn mang đến nhiều đổi mới quan trọng, phản ánh đúng dòng chảy sáng tạo và thị hiếu thưởng thức hiện đại của công chúng. Khác với mọi năm, Giải Mai Vàng lần thứ 31 – năm 2025 có 16 hạng mục chính thức và nhiều giải thưởng đặc biệt.
Đừng bỏ lỡ
  • Trung tâm đổi mới Sáng tạo Hà Nội sẽ nâng cao vị thế, sức cạnh tranh của Thủ đô trong kỷ nguyên mới
    Dự thảo Nghị quyết Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội đã được UBND Thành phố Hà Nội xây dựng, dự kiến trình HĐND Thành phố khóa XVI xem xét, thông qua tại kỳ họp HĐND tháng 9/2025 sắp tới. Nghị quyết khi được thông qua sẽ khắc phục điểm nghẽn hiện hữu, phát huy các lợi thế cạnh tranh, tạo động lực đột phá cho tăng trưởng nhanh, bền vững, góp phần nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của Thủ đô trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.
  • Liên hoan Múa rối quốc tế 2025 quảng bá, tôn vinh giá trị văn hóa Việt Nam
    Bộ VHTTDL vừa ban hành Quyết định số 3273/QĐ – BVHTTDL về việc Phê duyệt Đề án tổ chức "Liên hoan Múa rối quốc tế - 2025".
  • MTTQ phường Sơn Tây tạo sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân phát triển xứ Đoài văn minh, giàu đẹp
    Đại hội đại biểu MTTQ phường Sơn Tây (TP. Hà Nội) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã diễn ra ngày 15/9, với sự quyết tâm cao để tiếp tục tạo sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, phát triển xứ Đoài văn minh, giàu đẹp trong kỷ nguyên mới.
  • Triển lãm "Khúc giao thoa Khởi - Hòa - Sinh" không gian nghệ thuật đương đại
    Triển lãm "Khúc giao thoa Khởi - Hòa - Sinh" quy tụ 32 nghệ sĩ, cùng nhau kiến tạo một trường tương tác đa chiều: giữa nội tâm và thế giới, giữa hình ảnh và vô hình, trên hết là sự kết nối giữa con người với con người.
  • Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục thu hút đông đảo người dân và du khách
    Sau khi chỉnh trang, cải tạo giai đoạn 1 Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục khoác lên mình diện mạo mới, thu hút đông đảo người dân Thủ đô và du khách vào dịp cuối tuần.
  • Tục kiêng kỵ ở đình Hà Vỹ
    Đình Hà Vỹ thuộc thôn Giao Tác, xã Thư Lâm, TP. Hà Nội, tên cổ là đình Quậy (hay Quẫy). Theo truyền thuyết, khi An Dương Vương dời đô từ Bạch Hạc (Việt Trì) xuống đã chọn vùng đất Cổ Loa để định đô. Dân cư tại đây được lệnh di dời để lấy đất xây thành. Tuy không muốn rời đi, nhưng dân phải tuân theo phép nước nên xin được chuyển đến khu đất trũng phía ngoài.
  • Rộn ràng đêm khai hội Trung thu Thành cổ Sơn Tây
    Tối 13/9 (22/7 âm lịch), tại không gian Phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Sơn Tây (TP. Hà Nội) đã khai mạc Hội thi mô hình Đèn Trung thu và diễu hành chủ đề “Trung thu Thành cổ - Sơn Tây Xứ Đoài” năm 2025 (đợt 1) với sự tham dự của 19 đội thi đến từ các tổ dân phố trên địa bàn (thứ tự từ số 01-19).
  • Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt
    Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 11/9/2025 về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 18, năm 2025) đối với 4 di tích.
  • Khai mạc Liên hoan phim Tài liệu châu Âu – Việt Nam lần thứ 15
    Tối 12/9, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương khai mạc Liên hoan phim Tài liệu châu Âu – Việt Nam lần thứ 15. Đây không chỉ là cuộc hội ngộ của những thước phim chân thực, sự kiện còn là nhịp cầu bền chặt kết nối văn hóa, mở rộng đối thoại và nuôi dưỡng tình hữu nghị giữa Việt Nam và các quốc gia Châu Âu.
  • 3 tác phẩm hội họa Việt được trả giá cả triệu euro trong phiên đấu giá quốc tế
    Bức “Le Concert” (Buổi hòa nhạc) của danh họa Mai Trung Thứ, được bán với giá 1,793 triệu euro. Tranh khắc họa 5 thiếu nữ, gợi liên tưởng tới ngũ âm trong âm nhạc dân tộc, đồng thời phản chiếu những hoài niệm của họa sĩ về thời gian sống và dạy học tại Huế...
Vì sao vào ngày vía Thần Tài người miền Nam lại cúng cá lóc?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO