TS Ngô Phương Lan nhận Huân chương Văn học và Nghệ thuật của Pháp
Ngày 26/5/2025, tại Hà Nội, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Bộ trưởng Văn hóa Pháp Rachida Dati đã thay mặt nước Cộng hòa Pháp trao Huân chương Văn học và Nghệ thuật bậc sĩ quan cho Tiến sĩ, nhà lý luận, phê bình điện ảnh Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam. Đây là phần thưởng cao quý ghi nhận những đóng góp bền bỉ và sâu sắc của bà với điện ảnh Việt Nam và quan hệ hợp tác văn hóa Việt - Pháp.
Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Rachida Dati khẳng định: “Huân chương này là sự ghi nhận cho một hành trình phi thường – hành trình của một người phụ nữ có sự tận hiến không biên giới đối với điện ảnh, với tầm ảnh hưởng vượt xa khỏi biên giới Việt Nam. Bà cũng là biểu tượng sống động cho sự gắn kết bền chặt giữa hai đất nước chúng ta”.
TS Ngô Phương Lan sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Bà từng theo học tại Trường Đại học Điện ảnh Quốc gia VGIK tại Moskva, nơi bà tiếp cận với những kiệt tác điện ảnh thế giới và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ các đạo diễn Pháp như François Truffaut và Alain Resnais.

Từ năm 2012 đến 2018, trên cương vị Cục trưởng Cục Điện ảnh, bà Ngô Phương Lan đã góp phần đổi mới tư duy quản lý và thúc đẩy sự phát triển của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh hội nhập. Luận án tiến sĩ của bà với đề tài “Tính hiện đại và tính dân tộc trong điện ảnh Việt Nam” xuất bản bằng tiếng Anh được đánh giá là một đóng góp quan trọng cho việc đưa điện ảnh Việt Nam đến gần hơn với công chúng quốc tế.
Sau khi rời nhiệm sở năm 2018, bà tiếp tục gắn bó với điện ảnh bằng những sáng kiến mới. Năm 2019, bà sáng lập Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA). Năm 2023, bà khởi xướng Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng (DANAFF) – liên hoan phim thường niên đầu tiên của Việt Nam, kết hợp giữa sân khấu nghệ thuật và diễn đàn chuyên môn quốc tế. “Tôi rất hy vọng là trong tương lai gần, DANAFF nói riêng và điện ảnh Việt Nam nói chung sẽ còn nhận được sự hỗ trợ thường xuyên và hiệu quả hơn của Bộ Văn hóa, Bộ Ngoại giao Pháp, Viện Pháp cho sự nuôi dưỡng và phát triển một thế hệ làm phim trẻ tài năng, chuyên nghiệp của Việt Nam”, Tiến sĩ Ngô Phương Lan chia sẻ.
Bên cạnh đó, bà còn tham gia tích cực trong các hoạt động hợp tác điện ảnh Pháp - Việt như: Liên hoan phim Việt Nam tại Saint Malo năm 2014 hay sự kiện “Đêm Việt Nam” tại Liên hoan phim Cannes 2017 với sự hợp tác giữa Cục Điện ảnh Việt Nam và Trung tâm Điện ảnh Quốc gia Pháp (CNC). Gần đây, DANAFF phối hợp với Đại sứ quán Pháp tổ chức “Tiêu điểm điện ảnh Pháp” với các bộ phim chọn lọc và tọa đàm chuyên sâu, trong đó có chủ đề kết nối các liên hoan phim Cannes – Busan – DANAFF.
Tại DANAFF 3 diễn ra từ ngày 29/6 đến 5/7/2025, sáng kiến “DANAFF’s TALENT” và chợ dự án “Vườn ươm dự án” sẽ là nơi ươm mầm những nhà làm phim trẻ với sự đồng hành của các chuyên gia Pháp và hỗ trợ tài chính từ CNC.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Ngô Phương Lan xúc động chia sẻ: “Tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ có ngày mình được nhận danh hiệu danh giá này, cho dù từ nhỏ, tôi yêu thích văn học Pháp, khi học ở trường Đại học Điện ảnh, tôi say mê phim của các đạo diễn Pháp như Alain Resnais hay François Truffaut...”.
Danh hiệu Huân chương Văn học và Nghệ thuật bậc sĩ quan là phần thưởng xứng đáng cho một hành trình bền bỉ, đầy đam mê và sáng tạo. Đó không chỉ là sự ghi nhận cá nhân đối với TS Ngô Phương Lan mà còn là biểu tượng của cầu nối văn hóa giữa Việt Nam và Pháp./.