Người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Nhân rộng các mô hình phát triển văn hóa đọc: Bài 1: “Ngôi nhà trí tuệ” thắp lửa văn hóa đọc miền quê ngoại thành Hà Nội

Nguyễn Quỳnh 04/07/2023 11:22

Gần đây, hễ cứ tan trường hoặc cuối tuần, các em nhỏ ở xã Đồng Tiến (huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà Nội) lại rồng rắn đến với căn nhà cạnh đình làng Thành Vật… Hóa ra ngôi nhà đó có tên gọi “Ngôi nhà trí tuệ” – không gian văn hóa đọc và khuyến học “hiếm có khó tìm” ở ngoại ô Hà Nội.

Lời tòa soạn: Nhiều năm qua, với sự chung sức của cộng đồng, các cấp ngành và mỗi cá nhân, văn hóa đọc ở Thủ đô đã có sự khởi sắc và chuyển biến rõ rệt. Từ các hội sách đến các thư viện cộng đồng, thư viện tư nhân… các hoạt động lan tỏa văn hóa đọc đều không ngừng được “làm mới” với những cách thức độc đáo, thú vị, đặc biệt là ở các miền quê ngoại thành. Và “quả ngọt” cho những nỗ lực ấy là tình yêu sách đã được lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng, mở lối cho các em thiếu niên, nhi đồng bước vào thế giới diệu kỳ của những trang sách. Với chùm bài viết về “Nhân rộng các mô hình phát triển văn hóa đọc”, Tạp chí Người Hà Nội hi vọng sẽ đem đến cho độc giả thêm những góc nhìn về văn hóa đọc của Thủ đô, để từ đó cùng chung sức xây dựng một xã hội học tập, góp phần xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

img_0104(3).jpg
Cổng vào "Ngôi nhà trí tuệ".

Lan tỏa văn hóa đọc cùng khuyến học

Đi dọc con đường nhựa ven đê sông Đáy đang dậy hương lúa chín, chúng tôi tìm tới “Ngôi nhà trí tuệ” trong ngày hè oi ả. Gặp một cụ bà chừng 70 tuổi đang tản bộ ở đầu thôn Thành Vật, chúng tôi hỏi cụ nơi muốn đến. Cụ cười hiền rồi chỉ tay về phía trước: “Các chú ở phố mà cũng đến đấy mượn sách hở?. Bây giờ, các chú đi dăm trăm mét nữa, rẽ trái tới đình làng, qua nhà văn hóa là đến cái nhà mà bọn trẻ ở đây thường đến đọc sách hàng ngày”.

Đi theo chỉ dẫn của bà cụ, chưa đầy 5 phút sau “Ngôi nhà trí tuệ” đã ngay trước mắt. Mở cánh cổng sắt có biển đề “Ngôi nhà trí tuệ”, bước vào khoảng chục mét, chúng tôi gặp người phụ nữ trung niên quần ống thấp ống cao, chân trần đang phơi lúa trước sân, trên mặt chị mồ hôi nhễ nhại. “Các em muốn đọc sách gì thì vào trong nhà tìm trên kệ sách ấy. Nếu mượn về đọc thì ghi vào cuốn sổ theo dõi giúp chị nhé”, người phụ nữ nói.

img_0118(2).jpg
Góc không gian sách của "Ngôi nhà trí tuệ".

Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu về “Ngôi nhà trí tuệ”, người phụ nữ dừng tay cào lúa, vào nhà rót nước tiếp chuyện. Chị tên Trần Thị Tám (49 tuổi) cùng chồng – anh Quản Ngọc Lợi (56 tuổi) làm nghề thợ mộc, là người trông coi và “gác cổng” việc đọc sách, mượn sách ở “Ngôi nhà trí tuệ” những năm qua. Theo lời chị Tám, “Ngôi nhà trí tuệ” do chị Phạm Thị Diệu, Nguyễn Thị Nguyệt – những người con của xã Đồng Tiến sáng lập và điều hành từ xa, với mong muốn phát triển phong trào khuyến học, văn hóa đọc ở quê hương .

Chính thức mở cửa từ năm 2019, “Ngôi nhà trí tuệ” tại thôn Thành Vật trở thành điểm hẹn văn hóa đọc của người dân địa phương, đặc biệt là nơi hội tụ của các em nhỏ sau giờ tan trường và những ngày cuối tuần. Đây là mô hình hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, tập trung vào việc tạo dựng, duy trì và phát triển cộng đồng học tập suốt đời miễn phí, nơi mọi người học chủ yếu vì mong muốn có kiến thức để áp dụng vào cuộc sống, vì niềm đam mê tri thức, sự hiểu biết, vì tình yêu vẻ đẹp trí tuệ.

Hai gian nhà rộng khoảng 100m2, bốn phía tường được các kệ sách bao quanh. Trên kệ là hàng ngàn cuốn sách đủ thể loại được gắn biển theo chủ đề, sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp. Từ sách văn học, lịch sử, phật pháp – nội tâm đến sách danh nhân, sách phát triển bản thân – tâm lý, sách khoa học viễn tưởng, sách ngoại ngữ, kinh doanh, công nghệ... , ai muốn đọc gì đều có thể tìm thấy trong “Ngôi nhà trí tuệ”.

img_0192(2).jpg

“Ở đây điều kiện kinh tế của nhiều gia đình còn khó khăn, vì thế các em nhỏ cũng không có điều kiện để mua, đọc được nhiều sách. Có nhiều nhà hảo tâm ngỏ ý tặng sách, nhưng chúng tôi áy náy do không có chuyên môn kiểm duyệt nội dung. Vì thế sách ở đây đều do chúng tôi tự mua, chủ yếu mảng sách văn học, giáo dục nhân cách, ngoại ngữ, khoa học, kỹ năng…”. Anh Lợi tâm sự, “các em học sinh trong thôn, xã đến tham gia đọc sách và vui chơi ở đây hơn 2.000 lượt/năm. Cứ khi tan lớp ở trường, từ 17 giờ chiều, nhiều cháu đến đây ngay. Ngôi nhà “chật chội” nhất vào cuối tuần vì các cháu không phải đến trường, thay vào đó đến đây đọc sách và tham gia các hoạt động trải nghiệm hoặc học kỹ năng”.

Tiếp lời ông xã, chị Tám cho biết “Ngôi nhà trí tuệ” cũng mở các lớp trau dồi kỹ năng sống, giúp các em sớm biết cách định hướng và tự quản trị cuộc đời mình. Những lớp học này thường có các chủ đề về lòng nhân ái, học cách vệ sinh, chăm sóc thân thể, bảo vệ sức khỏe, tiêu pha tiết kiệm, kỷ luật ngay từ nhỏ… Các buổi học này được ban điều hành “Ngôi nhà trí tuệ” mời các thầy cô giáo tại địa phương hoặc từ nhiều vùng miền tới truyền đạt.

Bị cuốn vào cuộc trò chuyện, anh Lợi hồ hởi chen ngang, cho biết các em nhỏ đến với “Ngôi nhà trí tuệ” còn được học cách trồng trọt, may vá, nấu ăn, làm bánh..., chơi các môn thể thao bóng rổ, bóng đá, cầu lông, cờ tướng ngoài sân. “Chúng tôi cũng đang lên ý tưởng làm mái che ngoài khu vực sân chơi thể thao, để mùa hè này các cháu không bị nắng. Mọi hoạt động ở đây chúng tôi đều báo cáo tới chính quyền địa phương. Chúng tôi rất vui và cảm ơn vì luôn nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ của chính quyền, các ban ngành, đoàn thể xã Đồng Tiến”, anh Lợi chia sẻ.

img_0183(2).jpg

Đến trả cuốn sách vừa mượn và tìm đọc cuốn sách mới, em Quản Thị Danh Thêm, học sinh lớp 7 Trường Tiểu học Đồng Tiến, cho chúng tôi biết: “Từ ngày có Ngôi nhà trí tuệ, cháu đến đây đọc sách và mượn sách thường xuyên. Cháu đọc nhiều loại sách nhưng thích nhất là sách khoa học viễn tưởng, vì sách này giúp cháu có thêm hiểu biết, trí tưởng tượng. Cháu ước mơ sau này trở thành nhà khoa học”.

Cần nhiều hơn "Ngôi nhà trí tuệ"

Trao đổi với chúng tôi về “Ngôi nhà trí tuệ”, bà Quản Thị Băng – Chủ tịch Hội khuyến học xã Đồng Tiến, cho biết “Ngôi nhà trí tuệ” ra đời đúng thời điểm chủ trương xã hội hóa hoạt động xây dựng văn hóa đọc, góp phần vào quá trình thực hiện Quyết định số 387/QĐ-TTg “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021 – 2030” của Chính phủ.

Theo bà Chủ tịch Hội khuyến học xã Đồng Tiến, từ ngày được tiếp cận thường xuyên với tủ sách và hoạt động thể thao, tham gia các lớp học kỹ năng ở “Ngôi nhà trí tuệ”, cuộc sống trẻ em nơi đây đổi khác theo hướng tích cực cả về tinh thần lẫn thể chất.

ngoi-nha-tri-thuc(1).jpg
Các em nhỏ tại địa phương trong một hoạt động trải nghiệm tại “Ngôi nhà trí tuệ”.

“Ngôi nhà trí tuệ” ngoài việc cho đọc sách, mượn sách miễn phí còn có Câu lạc bộ tiếng Anh. Tại câu lạc bộ này, 50 em nhỏ trong xã Đồng Tiến đã được học tiếng Anh trực tuyến với giáo viên là người bản địa, giúp các em có cơ hội trau dồi khả năng nghe nói, diễn đạt, hùng biện. “Ngôi nhà trí tuệ” còn tổ chức nhiều sự kiện tặng quà cho trẻ em học giỏi vào các dịp 1/6, giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Kinh phí của những hoạt động này đều do những người sáng lập “Ngôi nhà trí tuệ” bỏ ra nhằm phát triển phong trào khuyến đọc, khuyến học của địa phương.

“Ngôi nhà trí tuệ" đã mang lại không gian thân thiện, hiệu quả, đồng thời tổ chức nhiều buổi trò chuyện để truyền cảm hứng đọc sách cho người lớn, nhất là trẻ em. Việc đưa văn hóa đọc về nông thôn, xây dựng phong trào học tập là việc làm ý nghĩa. Hy vọng mô hình này sẽ được nhân rộng và có nhiều hơn "Ngôi nhà trí tuệ" ở Hà Nội nói riêng, cả nước nói chung”./.

Bài liên quan
  • Gieo mầm văn hóa đọc cho trẻ
    Khi mà phương tiện nghe nhìn ngày càng phát triển thì việc tạo dựng văn hóa đọc cho trẻ dường như càng trở nên khó khăn hơn. Tại Hà Nội, đã có nhiều cá nhân và cộng đồng đang nỗ lực âm thầm, bền bỉ gieo mầm và lan tỏa văn hóa đọc tới các em…
(0) Bình luận
  • Lời cảm ơn của Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội
    Ngày 25/6/2025, Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội tổ chức trang trọng hội nghị Gặp mặt tri ân các thế hệ nhà báo Thủ đô và khen thưởng tập thể, cá nhân hội viên nhà báo các cơ quan báo chí Hà Nội, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
  • Tôn vinh 80 gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô
    Hướng tới kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 – 28/6/2025), sáng 26/6 tại Hội trường Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô năm 2025. Sự kiện góp phần tôn vinh những mái ấm gương mẫu, giàu trách nhiệm với cộng đồng, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa trong đời sống xã hội.
  • Tây Hồ: Vững bước trên hành trình kiến tạo đô thị hiện đại, văn minh và giàu bản sắc
    Ba thập kỷ nhìn lại, quận Tây Hồ đã ghi tên mình vào bản đồ đô thị hiện đại của Thủ đô Hà Nội không chỉ bằng những công trình, con đường hay chỉ số tăng trưởng mà bằng cả những chuyển biến sâu sắc trong chất lượng sống, trong tư duy quản trị và trong tinh thần xây dựng cộng đồng người dân “thanh lịch, văn minh”, đúng với bản sắc của đất Kinh kỳ ngàn năm văn hiến.
  • Nhà báo Hồ Quang Lợi: “Viết về Hà Nội luôn có sự rung cảm của trái tim”
    Không sinh ra tại Hà Nội nhưng nhà báo Hồ Quang Lợi – nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, nguyên Tổng Biên tập báo Hà Nội Mới có một tình yêu lớn với Thủ đô. Ông chia sẻ: “Đọc các bài viết, xem một số bộ phim truyền hình anh em báo chí làm về Hà Nội, tôi thấy trong đó không chỉ có kỹ năng về nghề nghiệp, mà luôn có rung cảm của trái tim. Trái tim dành cho Hà Nội. Trái tim dành cho đất nước Việt Nam của chúng...”.
  • “Báo chí Cách mạng Việt Nam phát huy truyền thống vẻ vang, tự tin, vững bước trong kỷ nguyên mới”
    Kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài, đã có bài viết “Báo chí Cách mạng Việt Nam phát huy truyền thống vẻ vang, tự tin, vững bước trong kỷ nguyên mới”. Tạp chí Người Hà Nội trân trọng giới thiệu toàn văn bài viết này tới bạn đọc.
  • Gợi mở để văn nghệ sỹ Thủ đô triển khai hiệu quả Chỉ thị 30-CT/TU của Thành ủy Hà Nội
    Nhà báo Vương Minh Huệ - Tổng Biên tập Tạp chí Người Hà Nội khẳng định: “Phát huy vai trò của Chi bộ Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội trong thực hiện Chỉ thị 30-CT/TU ngày 19/2/2024 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng về xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh” không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là sự thể hiện bản lĩnh và trách nhiệm nghề nghiệp của người nghệ sĩ”.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Danh sách Bí thư, Chủ tịch 126 xã, phường Hà Nội
    Sáng 30/6, Hà Nội công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, phường và chỉ định nhân sự cấp ủy, lãnh đạo HĐND, UBND, Ủy Ban MTTQ Việt Nam cấp xã, phường.
  • Cơ hội trải nghiệm văn hóa truyền thống tại “Ngôi nhà chung”
    Từ ngày 1 đến 31/7/2025, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) tổ chức chuỗi hoạt động với chủ đề “Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”. Sự kiện có sự tham gia của hơn 100 đồng bào đến từ 16 dân tộc, nhằm tạo sân chơi bổ ích ngày hè cho thiếu nhi, đồng thời giới thiệu những giá trị đặc sắc trong đời sống văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.
  • “Gặp tôi trong tương lai”: Khơi dậy ước mơ nghề nghiệp từ trang sách thiếu nhi
    Sáng 29/6/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng, lễ khai mạc trưng bày “Gặp tôi trong tương lai” đã diễn ra, mở đầu cho chuỗi hoạt động tổng kết chương trình kêu gọi ý tưởng sáng tác sách thiếu nhi. Đây là một sáng kiến được khởi xướng bởi The Initiative of Children’s Book Creative Content (ICBC), phối hợp thực hiện cùng ECUE VGEM và Nhà xuất bản Kim Đồng, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ chương trình Investing in Women, một sáng kiến của Chính phủ Australia.
  • Khán giả Hà Nội chuẩn bị được thưởng thức kịch rối truyền thống Bunraku Nhật Bản
    Ra đời từ đầu thế kỷ 17 và phát triển rực rỡ trong thời kỳ Edo, Bunraku không chỉ là di sản văn hóa đặc sắc của Nhật Bản mà còn được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2003.
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Bài 1: “Ngôi nhà trí tuệ” thắp lửa văn hóa đọc miền quê ngoại thành Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO