Tây Du Ký là một trong những tác phẩm kinh điển trong lịch sử phim truyửn hình Trung Quốc, được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên của tác giả Ngô Thừa à‚n, ra đời trong những năm 1590. Bộ phim khắc họa chuyến đi đến Ấn Độ của nhà sư Huyửn Trang (Đường Tam Tạng) để lấy kinh.
Khởi quay từ năm 1982, đến năm 1988 phim mới hoà n thà nh. Năm 1986, Đà i truyửn hình Trung Quốc CCTV bắt đầu chiếu phim vì thế phiên bản nà y thường lấy tên là Tây Du Ký 1986.
Tác phẩm văn học Tây Du Ký với chất lượng đỉnh cao được đứng trong bộ tứ tác phẩm vĩ đại nhất trong văn học cổ điển Trung Hoa, cùng Hồng Lâu Mộng, Thủy Hử và Tam Quốc Diễn Nghĩa.
Tây Du Kí bắt nguồn từ một câu chuyện có thật: Nhà sư trẻ đời Đường Thái Tông tên là Trần Huyửn Trang, năm 21 tuổi đã một mình sang Ấn Độ tìm thầy học đạo. à”ng ra đi từ năm 629 đến năm 645 mới vử Trung Quốc, tổng cộng là 17 năm; trong đó, có 6 năm tu học ở chùa Na Lan Đà - một trung tâm Phật giáo hồi bấy giử. Khi vử nước, ông phải dùng tới 24 ngựa tải 657 bộ kinh Phật.
Câu chuyện có thật đó vốn đã mang mà u sắc huyửn thoại, được truyửn tụng rộng rãi trong dân gian và được thần thoại hóa. Ngô Thừa à‚n tuy là người tập hợp và gia công cuối cùng, nhưng với ngòi bút sáng tạo, tác phẩm của ông không những có dung lượng đồ sộ, mà tư tưởng gửi gắm được nâng cao, hình tượng nhân vật sống động, văn phong uyển chuyển, nhất quán.
Nhiửu học giả cho rằng hình ảnh kết hợp giữa thầy trò Tam Tạng ẩn giấu một khái niệm vử tâm. Mỗi nhân vật từ thầy trò Đường Tăng cho đến con ngựa đửu biểu trưng cho một đặc tính thường thấy của nhân tâm.
Bộ phim ra đời trong hoà n cảnh khó khăn, từ thập kỉ 1980 - thời mà kử¹ xảo điện ảnh còn thô sơ lạc hậu. Bộ phim khi đó được đầu tư 6 triệu nhân dân tệ, là một khoản tiửn rất lớn khi đó nhưng cũng không đủ trang trải cho toà n bộ phim, các diễn viên chỉ nhận thù lao mang tính tượng trưng, rất ít ửi so với công sức họ bử ra. Diễn viên và nhân viên hậu trường khi đó không có sự phân biệt, lúc đoà n di chuyển, diễn viên cũng phải phụ khuân vác, và lúc thiếu diễn viên, nhân viên hậu trường cũng được huy động xuất hiện trước ống kính.
Tại Trung Quốc, Tây Du Kí vừa quay vừa phát sóng theo kiểu cuốn chiếu. Trong 20 năm qua, phim được phát sóng lại rất nhiửu lần, mỗi lần đửu được cả người lớn và trẻ em háo hức đón xem. Có thể nói, bản phim Tây Du Kí 1986 đã sống mãi với thời gian và "ăn sâu" trong kí ức của nhiửu thế hệ khán giả.
Hóa trang, tạo hình của bộ phim được đánh giá là không có phiên bản nà o qua được. Từng nhân vật đửu có những chi tiết hóa trang sắc sảo. Chính nhử cách hóa trang khéo léo như vậy nên người xem hoà n toà n không nhận ra bộ phim rất thiếu diễn viên. Có những diễn viên một mình đóng đến 4, 5 vai.
Những cảnh quay cần đông diễn viên quần chúng như bầy khỉ ở Hoa Quả Sơn, cảnh chư vị thần tiên tụ hội trên thiên đình... đửu phải huy động cả nhân viên hậu trường tham gia đóng. Dù những cảnh quay khó được thực hiện trong phim trường với phông mà n xanh để thực hiện những kử¹ xảo rất hạn chế, nhưng cảnh quay trong Tây Du Kí 1986 vẫn luôn là điển hình mẫu mực cho các phiên bản phim vử sau.Đã có nhiửu đoà n là m phim, đã có nhiửu đơn vị sản xuất không tiếc tiửn đầu tư và o công nghệ kử¹ xảo hoà nh tráng khi là m lại bộ phim Tây Du Ký, nhưng chưa có phiên bản nà o để lại cho khán giả nhiửu cảm xúc như Tây Du Ký 1986.
Do không có diễn viên đóng thế và vì các cử chỉ, điệu bộ của Tôn Ngộ Không rất khó bắt chước nên đa phần các cảnh quay bay lượn trên không bằng cáp, Lục Tiểu Linh Đồng đửu phải tự mình thực hiện và ông cũng là người bị tai nạn nhiửu nhất trong đoà n. Trường đoạn Hồng Hà i Nhi dùng Tam Muội Chân Hửa để đốt, đạo diễn đã cho lửa cháy lớn khiến Tôn Ngộ Không bị bửng nặng phải nằm viện 3 tháng. Ngoà i ra, Lục Tiểu Linh Đồng còn nhiửu lần bị thương do đứt dây cáp.
Bằng phương pháp thủ công mà bộ phim kinh điển Tây Du Kí vẫn được hoà n thà nh xuất sắc, điửu đó đã trở thà nh niửm tự hà o của giới là m phim Trung Quốc, và còn là bệ phóng đánh dấu bước tiến mới trong quá trình phát triển của truyửn hình Trung Quốc.
Phim Tây Du Kí quay ngoại cảnh xuyên suốt Trung Quốc từ Bắc chí Nam và sang cả Thái Lan ghi hình. Lúc bấy giử, một bộ phim quay ngoại cảnh tại nước ngoà i được xem là sự kiện đình đám. Phần ngoại cảnh tuyệt đẹp trong Tây Du Ký đã góp phần không nhử là m nên thà nh công cho bộ phim. Những chốn bồng lai tiên cảnh, non nước hữu tình đã khửa lấp phần kử¹ xảo lạc hậu.
Thà nh công của Tây Du Kí 1986 còn nằm ở các ca khúc của phim với 20 ca khúc và 30 khúc hòa tấu. Các nhạc phẩm được sử dụng trong phim đã để lại ấn tượng sâu đậm cho người xem và trở thà nh những ca khúc bất hủ được nhiửu thế hệ yêu thích. Ca từ có thể chưa hiểu rõ nhưng giai điệu của các ca khúc đửu nhẹ nhà ng, dễ nhớ và dễ đi và o lòng người. Đáng nhớ nhất là Tự Khúc “ bản hòa tấu chủ đử cho phần trailer giới thiệu ở đầu phim, bà i hát Cảm vấn lộ tại hà phương (Đường chúng ta đi hay Đường dưới chân ta) ở cuối phim, bà i hát tha thiết trong tập Tây Lương nữ quốc hay ca khúc Thiên Trúc thiếu nữ... đửu trở thà nh những giai điệu nổi tiếng.Với nhiửu thế hệ khán giả Việt Nam, mỗi hình ảnh, mỗi câu chuyện, mỗi giai điệu của phim Tây Du Ký đửu gợi nhớ những ký ức, những kỷ niệm không quên của một thời thơ ấu.