Sân khấu Hà Nội: Đã sẵn sàng bước vào công nghiệp văn hóa?

Miên Thảo| 13/05/2022 14:48

Trong ngành nghệ thuật biểu diễn, sân khấu chiếm giữ một vị trí quan trọng. Thế nên, khi bước vào công nghiệp văn hóa, sân khấu cả nước nói riêng và sân khấu Hà Nội nói chung không thể đứng ngoài cuộc. Vậy khi hòa chung vào dòng chảy ấy, sân khấu Hà Nội liệu đã có thể sẵn sàng chuyển mình để bước vào công nghiệp văn hóa? Đó cũng là những băn khoăn, trăn trở được các nghệ sĩ, tác giả, nhà nghiên cứu lý luận phê bình đặt ra tại hội thảo “Sân khấu Thủ đô với công nghiệp văn hóa” vừa được Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức.

Sân khấu Hà Nội: Đã sẵn sàng bước vào  công nghiệp văn hóa?
Nghệ thuật truyền thống có thể trở thành chủ lực trong công nghiệp văn hóa
Bắt đầu từ những khó khăn 
Nhiều nghệ sĩ, tác giả, nhà nghiên cứu lý luận phê bình tham dự hội thảo đều cho rằng, sân khấu Hà Nội nói riêng và sân khấu cả nước nói chung cần tích cực bước vào công nghiệp văn hóa để khẳng định hơn nữa vai trò của mình trong việc thúc đẩy đời sống văn hóa xã hội phát triển. Để có thể thực hiện nhiệm vụ này cần một sự chuyển mình mạnh mẽ cả về nhận thức lẫn hành động từ hiện trạng đầy khó khăn của sân khấu hiện nay, nhất là sân khấu truyền thống. Cũng bởi lẽ, ai cũng biết trong suốt mấy chục năm qua, sân khấu Hà Nội nói riêng và sân khấu cả nước nói chung rơi vào tình trạng khủng hoảng khi không thể cạnh tranh với các lĩnh vực giải trí khác như phim điện ảnh, truyền hình, chương trình ca nhạc, tạp kỹ… Càng ngày khán giả càng thờ ơ với các tác phẩm sân khấu. Đã có những thời điểm rạp hát chẳng thể sáng đèn vì không thể tổ chức biểu diễn bán vé mà trở thành nơi cho thuê tổ chức hội nghị, đám cưới. Đa số vở diễn được đầu tư dàn dựng chỉ diễn dăm ba buổi để báo cáo ra mắt, phục vụ hội nghị rồi cất kho. Tuy nhiên, cũng cần phải ghi nhận khi thời gian gần đây, một số đơn vị nghệ thuật đã nỗ lực mạnh dạn đổi mới hình thức biểu diễn, không chỉ biểu diễn ở sân khấu lớn mà còn biểu diễn ở những không gian nhỏ hơn theo hợp đồng, sự kiện; mạnh dạn biên chế cán bộ chuyên trách tổ chức biểu diễn… Thế nhưng, dường như những gắng gỏi đó không thu được kết quả thực sự khả quan nên không ít đơn vị đành buông tay hoặc đành dậm chân mãi trong những nỗi buồn loay hoay tìm đường…
Theo NSND Trần Quốc Chiêm - Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội, nếu nhìn vào mặt bằng chung của sân khấu Thủ đô, câu hỏi làm thế nào để thực hiện thành công công nghiệp văn hóa hẳn là rất khó trả lời. “Bởi còn đó rất nhiều đơn vị đang loay hoay với “thực đơn” biểu diễn đơn lẻ, sân khấu vắng khán giả, nghệ sĩ phải làm 2-3 việc một lúc để kiếm sống… Đặc biệt ở nghệ thuật truyền thống không chỉ là thưa vắng khán giả mà còn là sự đứt gãy phân khúc khán giả trẻ kéo dài nhiều năm qua”, NSND Trần Quốc Chiêm nhấn mạnh.
Tác giả Hoàng Thanh Du thì cho rằng hiện nay nền công nghiệp với mọi ngành nghề khác đều đang phát triển đến chóng mặt vì nó rất quan trọng trong sự thu hút đầu tư và hội nhập. Nhưng có một thực trạng đáng buồn là ngành văn học nghệ thuật của cả nước nói chung và Hà Nội nói riêng “đã lỡ chuyến tàu đầu tiên” vì chậm thích nghi. “Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng theo tôi, lý do bảo thủ không chịu thay đổi cách nhìn nhận của chính chúng ta đã làm mất đi nhiều cơ hội về thu hút đầu tư dù cho về ý thức chúng ta rất muốn giao lưu mở rộng, không chỉ dừng lại ở trong nước”, tác giả Hoàng Thanh Du thẳng thắn chỉ rõ.
Sân khấu Hà Nội: Đã sẵn sàng bước vào  công nghiệp văn hóa?
  Show diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” ở Sài Sơn, Quốc Oai, Hà Nội - một cách bước vào công nghiệp văn hóa.
Hiến kế từ niềm tin
Dù còn không ít bộn bề khó khăn, nhưng các nghệ sĩ, tác giả, nhà nghiên cứu vẫn gửi gắm niềm tin vào những điểm sáng của sân khấu Thủ đô. Đó là một Sân khấu Lệ Ngọc - ngay trong những ngày đại dịch hoành hành, sân khấu tư nhân này vẫn thường xuyên dựng đúp hai vở diễn và khi công diễn vở nào cũng kín chỗ rạp hát. Đó là show diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” ở Sài Sơn, Quốc Oai, Hà Nội có sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống với công nghệ biểu diễn hiện đại, được kênh truyền hình CNN nhận xét là “vở diễn nhất định phải xem khi đến Hà Nội”. Hay như, Nhà hát Múa rối Thăng Long - trước thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát - là nhà hát duy nhất ở châu Á biểu diễn liên tục trong 365 ngày trong năm và trở thành điểm đến không thể bỏ qua của du khách quốc tế khi tới Thủ đô Hà Nội. “Kỷ lục của Nhà hát Múa rối Thăng Long cho thấy nghệ thuật truyền thống hoàn toàn có thể trở thành chủ lực trong công nghiệp văn hóa”, NSND Trần Quốc Chiêm tin tưởng nói.
Từ niềm tin đó, các nghệ sĩ, tác giả, nhà nghiên cứu đã sẵn sàng hiến kế để sân khấu có được những đóng góp xứng đáng cho công nghiệp văn hóa của Thủ đô. Theo tác giả Nguyễn Hiếu, hiện tượng Sân khấu Lệ Ngọc - một đơn vị sân khấu tư nhân đang đặt ra cho các nhà hát công lập câu hỏi cần được giải đáp sớm: “Cái gì đã tạo ra động lực lôi kéo khán giả đến sàn diễn?”. Và ông đặc biệt nhấn mạnh: “Để sân khấu Hà Nội được coi và làm như một sản phẩm công nghiệp văn hóa thì điều cần đầu tiên và quan trọng nhất là tôn trọng chất văn hóa trong sân khấu. Ở đây cần những con người tâm huyết và am hiểu sân khấu để chỉ đạo, quản lý và làm sân khấu”.
Sân khấu Hà Nội: Đã sẵn sàng bước vào  công nghiệp văn hóa?
Từ trăn trở: Với sân khấu Hà Nội cần gì để có thể thích nghi với công nghiệp văn hóa?, tác giả Hoàng Khánh Du quyết liệt đề xuất: “Với tôi, sân khấu Hà Nội chỉ cần cổ phần hoặc xã hội hóa, hãy chấm dứt ăn đong trông chờ vào dòng sữa ngân sách cấp phát, hãy thu hút đầu tư bằng các xã hội hóa (học tập cách làm công nghiệp văn hóa của TP. Hồ Chí Minh khi họ xã hội hóa sân khấu) thì bỗng nhiên các sân khấu (rạp) đỏ đèn liên tục và đương nhiên sẽ là điểm cộng cho phát triển nghệ thuật sân khấu và phục vụ được đông đảo người xem”.
Tuy nhiên, các nghệ sĩ, tác giả, nhà nghiên cứu còn cho rằng, nếu chỉ là sự nỗ lực của một đơn vị nghệ thuật thì cũng khó có thể đưa sân khấu bước vào công nghiệp văn hóa. Vậy nên rất cần sự quan tâm của Nhà nước với cơ chế chính sách tốt, đầy đủ; xây dựng cơ chế lựa chọn, thu hút nhân tài; tạo điều kiện về cơ chế, chính sách để các đơn vị nghệ thuật sáng tạo các mô hình kinh doanh nghệ thuật mới, gắn với nhu cầu thị trường; từng bước giúp ngành nghệ thuật biểu diễn nói chung và sân khấu nói riêng đi sâu vào khai thác giá trị kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào cơ chế bao cấp; tạo điều kiện cho tất cả mọi người được hưởng lợi từ sự tăng trưởng và phát triển của một chính sách cơ chế hợp lý, bình đẳng… Nhất là rất cần sự quan tâm và đầu tư xứng đáng của các cấp, các ngành về cơ sở vật chất, chế độ nhuận bút cho kịch bản, đảm bảo đời sống cho nghệ sĩ an tâm làm nghề. 
“Sân khấu Thủ đô cũng như sân khấu cả nước rất cần những chính sách của Nhà nước mang tính đặc thù: “Lấy lãi tư tưởng là chính”, nguồn tự thu chỉ là để phát triển sự nghiệp và nâng cao đời sống của anh em làm nghề, không nên gán thu bù chi như hiện nay. Cùng với đó, lãnh đạo các cấp nên sớm ban hành những chính sách thu hút mạnh thường quân đầu tư vào sân khấu; có chính sách khuyến khích liên doanh, liên kết trong khâu quảng bá, tổ chức biểu diễn. Hằng năm rất cần những dự án “Đem vở diễn đến với người xem” được truyền tải trên sóng của đài phát thanh, truyền hình và các đợt lưu diễn của những đơn vị sân khấu Thủ đô phục vụ khán giả ở vùng sâu, vùng xa...”, NSƯT Trịnh Quang Khanh đề xuất.
Hội thảo “Sân khấu với công nghiệp văn hóa” được Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức ngay khi Nghị quyết số 09-NQ/TU của Thành ủy về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” được ban hành. Vì vậy, hội thảo được các tác giả, nhà nghiên cứu ghi nhận đây không chỉ là hoạt động chuyên môn cần thiết mà còn là sự đón nhận kịp thời và khá nhanh nhạy của Hội Sân khấu Hà Nội trước bước đi của nền sân khấu đương đại. 
(0) Bình luận
  • Tôn vinh danh tướng triều Trần và hành trình khai mở tương lai
    Ngày 26/7, tại trụ sở Hội Nhà văn Hà Nội đã diễn ra Hội thảo sách “Danh tướng triều Trần trong ba lần đại thắng Nguyên - Mông” của tác giả Phùng Văn Khai và phát động cuộc thi “Đến với con đường tương lai” dựa trên sách “Con đường tương lai" tập 1 của nhà nghiên cứu, nhà văn Nguyễn Xuân Tuấn.
  • Đóng góp ý kiến Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ MTTQ Việt Nam TP Hà Nội nhiệm kỳ 2025 - 2030
    Ngày 25/7, Chi bộ Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội tổ chức Hội nghị thảo luận, đóng góp ý kiến vào Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2025 - 2030 và bầu nhân sự dự Đại hội đại biểu Đảng bộ MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội.
  • Văn học nghệ thuật Hà Nội – Huế – TP. Hồ Chí Minh: 50 năm tự hào bản anh hùng ca
    Hội thảo khoa học "Văn học nghệ thuật Hà Nội – Huế – TP.HCM: 50 năm tự hào bản anh hùng ca" quy tụ các nhà nghiên cứu, văn nghệ sỹ và nhà quản lý văn hóa đến từ Hà Nội, Huế và Thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây, các đại biểu tập trung phân tích vai trò của văn học nghệ thuật trong việc khắc họa lịch sử, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc; đồng thời định hướng sáng tạo mới trong bối cảnh toàn cầu hóa.
  • Chi bộ Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội: Chung sức xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”
    Sáng 18/6, Chi bộ Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội đã tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Tham dự Đại hội có các đồng chí đến từ Đảng ủy các cơ quan Đảng thành phố Hà Nội: Đồng chí Nguyễn Huy Hải, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận, đồng chí Đào Thị Nguyên, Phó trưởng Ban Tổ chức Đảng ủy và 15 đại biểu là đảng viên Chi bộ Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội.
  • Tọa đàm: Chất liệu múa đương đại trong nhạc kịch “Lửa từ Đất”
    Sáng 23/5 tại Hà Nội, Hội Nghệ sĩ Múa Hà Nội tổ chức buổi tọa đàm chuyên đề “Chất liệu múa đương đại trong nhạc kịch Lửa từ Đất”. Sự kiện thu hút sự quan tâm của đông đảo nghệ sĩ và giới chuyên môn, cùng trao đổi về vai trò và sức mạnh biểu đạt của múa đương đại trong một tác phẩm mang đậm dấu ấn lịch sử - chính trị.
  • Xúc cảm từ "Lời ca dâng Bác"
    Hướng tới kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), sáng ngày 15/5/2025 tại trụ sở Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội (số 19 Hàng Buồm, Hà Nội), Hội Âm nhạc Hà Nội đã tổ chức buổi tọa đàm mang tên “Lời ca dâng Bác”. Tọa đàm có sự tham gia của đông đảo các hội viên trong hội.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Lật lại trang sử qua góc nhìn báo chí bên kia chiến tuyến
    Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, NXB Chính trị quốc gia Sự thật ra mắt bạn đọc cuốn sách “Quá trình phát triển và sụp đổ của chế độ Ngô Đình Diệm – Ngập giữa vũng lầy” của nhà báo David Halberstam – người từng đoạt giải Pulitzer và có nhiều năm tác nghiệp tại chiến trường Việt Nam. Cuốn sách mang đến cái nhìn trực diện, sắc sảo và đầy nhân văn về một giai đoạn lịch sử nhiều biến động, từ một người chứng kiến đến từ bên kia chiến tuyến.
  • Trải nghiệm nét văn hóa truyền thống tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam
    Từ ngày 1 đến 29/8/2025, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Đoài Phương, Hà Nội), Cục Văn hóa các Dân tộc (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức chuỗi hoạt động tháng 8 với chủ đề “Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”. Chương trình được triển khai nhằm tạo sân chơi bổ ích dịp hè cho thanh thiếu nhi và du khách, góp phần tôn vinh bản sắc văn hóa các dân tộc, hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và ngày truyền thống ngành Văn hóa.
  • Triển lãm tranh cổ động tuyên truyền kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Triển lãm nhằm khẳng định tầm vóc, ý nghĩa lịch sử và mốc son chói lọi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 và sự ra đời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam)...
  • [Infographic] Hà Nội thí điểm vé ảo trên 2 tuyến đường sắt đô thị từ 1/8
    Từ 1/8/2025, Hà Nội thí điểm vé ảo (vé phi vật lý) ngày và tuần trên 2 tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và Nhổn - ga Hà Nội. Việc sử dụng vé ảo không chỉ giúp tiết kiệm chi phí phát hành, mà còn mang lại nhiều tiện ích như đăng ký dễ dàng, theo dõi lịch sử sử dụng cá nhân và có hiệu lực ngay sau khi đăng ký thành công.
  • Cầu truyền hình “Dưới Cờ vinh quang": Bản trường ca về lòng yêu nước và khát vọng hòa bình
    Ngày 1/8, Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội thông tin về cầu truyền hình “Dưới Cờ vinh quang” kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Đừng bỏ lỡ
  • "Gió ngang khoảng trời xanh" – Phim truyền hình về phụ nữ hiện đại
    Phụ nữ ở ngưỡng tuổi ba mươi thường được mặc định là đã đến lúc an phận, yên ổn với gia đình, sự nghiệp. Nhưng với những người phụ nữ hiện đại, đó lại là thời điểm của nhiều trăn trở, lựa chọn và bước ngoặt. Bộ phim truyền hình “Gió ngang khoảng trời xanh” sẽ mang đến cho khán giả một cái nhìn chân thực, sâu sắc về những mảnh ghép đời sống ấy. Phim do đạo diễn Lê Đỗ Ngọc Linh chỉ đạo sản xuất, chính thức lên sóng lúc 20h các ngày thứ 2, 3, 4 hàng tuần trên kênh VTV3, bắt đầu từ 11/8/2025.
  • [Podcast] Chùa Phổ Giác – Di tích linh thiêng giữa lòng phố thị
    Hà Nội – Thành phố Vì hòa bình, Thành phố Sáng tạo, Thủ đô nổi danh với 36 phố phường, con người hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình và có những công trình hiện đại. Nhưng Hà Nội còn có những mái chùa mang vẻ đẹp của thời gian – nơi lưu giữ hồn cốt văn hóa và ký ức của nhiều thế hệ. Giữa lòng phường Văn Miếu – Quốc Tử Giám cổ kính, chùa Phổ Giác như một dấu ấn của lịch sử, nơi hơi thở Phật pháp hòa vào nhịp sống của người dân Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội bao năm qua và hiện đại.
  • Phường Cửa Nam: "Đi từng ngõ, gõ từng nhà" hướng dẫn người dân thực hiện chuyển đổi số
    Sáng 31/7, UBND phường Cửa Nam tổ chức Lễ phát động hưởng ứng Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 24/7/2025 của UBND Thành phố Hà Nội về triển khai Chiến dịch "45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại các xã, phường trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp".
  • Lễ hội ẩm thực Malaysia tại Hà Nội
    Diễn ra từ ngày 30/7 đến 3/8 tại Sheraton Hanoi Hotel, lễ hội giới thiệu tới các thực khách hương vị truyền thống đặc trưng Malaysia qua bàn tay tài hoa của hai đầu bếp dày dạn kinh nghiệm là Chef Mohd Mustaqim Bin S Samsudin và Chef Ku Muhammad G'brail Bin Ku Harifidilah.
  • "Thiết kế hệ thống học máy" – Kể chuyện công nghệ một cách dễ hiểu và sinh động
    Sau 10 ngày lên kệ, bản tiếng Việt của cuốn “Thiết kế hệ thống học máy” do Nhã Nam và NXB Công Thương phát hành đã nhanh chóng được tái bản. Tác phẩm đánh dấu bước chuyển ngoạn mục của Huyền Chip, từ một người kể chuyện bằng văn chương sang một kỹ sư kể chuyện bằng công nghệ.
  • Giải thưởng truyền thông về quyền con người “Việt Nam Hạnh phúc - Happy Vietnam" lần thứ 3
    Ngày 28/7/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2593/QÐ-BVHTTDL về việc ban hành Thể lệ Giải thưởng truyền thông về quyền con người “Việt Nam Hạnh phúc - Happy Vietnam 2025”.
  • [Podcast] Bún cá chấm – Hương vị Hà thành trong nhịp sống hiện đại
    Phở, bún thang, bánh cuốn Thanh Trì, cốm làng Vòng, chả cá Lã Vọng… đã làm nên thương hiệu ẩm thực Hà thành vì dấu ấn truyền thống, đến những sáng tạo mới mẻ của đời sống đô thị làm thực khách phải dừng chân khám phá, phải nhớ, phải yêu Hà Nội. Đó là món ăn dung dị mang tên bún cá chấm.
  • Gia Lâm phấn đấu trở thành phường “văn minh, hiện đại”, vững bước trong kỷ nguyên mới
    Sáng ngày 29/7, Đảng bộ xã Gia Lâm long trọng tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đại hội xác định rõ phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và các khâu đột phá chiến lược.
  • Chùm thơ của tác giả Giang Đăng
    Tạp chí Người Hà Nội xin trân trọng giới thiệu chùm thơ của tác giả Giang Đăng.
  • Liên hoan Guitar quốc tế Sài Gòn 2025 diễn ra từ ngày 14 - 17/8
    Từ ngày 14 - 17/8, Liên hoan Guitar quốc tế Sài Gòn 2025 (Saigon International Guitar Festival - SIGF 2025) sẽ diễn ra tại Viện Trao đổi văn hóa với Pháp - IDÉCAF, TP Hồ Chí Minh.
Sân khấu Hà Nội: Đã sẵn sàng bước vào công nghiệp văn hóa?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO