Từ trung tâm thị trấn Đông Anh đi và o khoảng chục kilômét là đến là ng rối nước Đà o Thục - nơi nức tiếng gần xa vì nghệ thuật múa rối nước với những nghệ nhân được khắc ghi và o bảng và ng bia đá - trong số đó cụ Đà o Đặng Khiêm.
Múa rối nước Đà o Thục với những nét độc đáo từ bà n tay của Nghệ nhân
Vử là ng múa rối nước cổ
à”ng Đinh Thế Văn “ một trong những nghệ nhân múa rối nước trầm ngâm kể cho chúng tôi nghe vử nguồn gốc và cuộc đời của cụ Đà o Đặng Khiêm “ ông Tổ của nghử Múa rối nước Đà o Thục. Sau khi đỗ đạt Tiến sử¹ rồi là m quan Nội giám thời vua Lê Hy Tông, cụ Đà o Đăng Khiêm được nhà vua yêu mến và ban cho nghệ thuật múa rối nước đem vử quê hương là là ng Đà o Thục.
Vử quê, cụ cho thà nh lập và trực tiếp truyửn dạy cho nhiửu người trong là ng nghệ thuật biểu diễn múa rối nước. Hà ng năm, tưởng nhớ công đức của cụ Đà o Đăng Khiêm, dân là ng Đà o Thục cứ đến ngà y 24- 2 âm lịch là là m lễ dâng hương cúng giỗ và biểu diễn múa rối nước. Kể từ ngà y cụ Đà o Đăng Khiêm đem nghệ thuật múa rối nước vử là ng truyửn dạy đến nay, phường múa rối Đà o Thục đã có bử dà y gần 300 năm với biết bao biến cố thăng trầm. Có những lúc phường rối ngừng hoạt động do giặc giã, chiến tranh nhưng nghệ thuật rối nước cổ truyửn vẫn chưa bao giử bị mai một. Những người con của phường Rối Đà o Thục vẫn luôn giữ gìn, bảo tồn và phát huy bộ môn nghệ thuật truyửn thống của cha ông.
Nghệ nhân Đinh Thế Văn một trong những nghệ nhân Phường múa rối nước Đà o Thục
Năm 1955 khi hòa bình lập lại ở miửn Bắc, Ty Văn hóa Vĩnh Phú (cũ) mới phục dựng lại phường rối để phục vụ cho các ngà y lễ lớn. Thuở ấy, con rối còn thô sơ và sân khấu chỉ được dựng bằng cột tre với tấm cót. Có khi, diễn được và i lần là tất cả bị hư hửng, mục nát hết. Mãi đến năm 1984, Hiệp hội rối quốc tế khi tổ chức phát triển nghệ thuật rối đã tà i trợ cho là ng Đà o Thục phục hồi lại.
Hai năm sau, Nhà nước tổ chức Đại hội liên hoan văn hóa các dân tộc lần thứ nhất thì phường rối Đà o Thục mới phát huy hết những tinh hoa và đạt huy chương và ng. Từ năm 2002, chính thức mang tên Phường múa rối nước dân gian Đà o Thục.
Hiện nay, phường rối nước Đà o Thục, có gần 40 thà nh viên trong đó có từ 15-20 người hoạt động thường xuyên, trẻ nhất mới 14 tuổi. Diễn viên điửu khiển con rối, nhạc công chơi đà n, sáo, nhị, trống, thanh la, tù và cùng các ca sĩ hát Chèo, Tuồng, dân ca, hát văn, hát xẩm... đửu là người là ng Đà o Thục. Những ngà y theo ông bà cha mẹ đi. Tình yêu đối với nghệ thuật múa rối đã ngấm và o máu của mỗi thế hệ người dân nơi đây.
à”ng Đinh Hữu Bình, nguyên Trưởng phường Múa rối Đà o Thục tự hà o kể lại, nhiửu nghệ nhân múa rối nước yêu nghử tới mức có những người sẵn sà ng bử ngà y công 200-300.000 đồng để xuống Thủy đình biểu diễn và coi đó là niửm tự hà o của người nghệ sĩ dân gian. à”ng khẳng định: "Thế hệ trẻ vẫn rất tấm huyết đối với Múa rối. Chắc chắn đối với dân là ng Đà o Thục chúng tôi thì múa rối sẽ được giữ gìn đến muôn đời".
Thổi hồn và o nghệ thuật
Đến với phường Rối Đà o Thục, người ta mê mẩn với những tích trò cổ như "Ba khí giáo trò", Lên võng xuống nước", "Trâu chui ống", "Phùng đánh hổ", "Dệt cửi"... Từ con rối vô tri vô giác; bằng tà i năng và nhiệt huyết, các nghệ nhân phường rối Đà o Thục thổi hồn và o đó thà nh những nhân vật sinh động có hồn, rất đáng yêu...
Anh Nguyễn Thế Nghị -Trưởng đoà n điửu hà nh đoà n múa rối nước Đà o Thục
Bên cạnh những tích trò cổ, các nghệ nhân múa Rối Đà o Thục hôm nay đã sáng tác thêm các tiết mục mới ca ngợi quê hương, đất nước như: "Tặng hoa ngà y hội", "Rước ảnh Bác Hồ", Hà Nội 12 ngà y đêm... Từ thủy đình của là ng, nghệ thuật múa rối Đà o Thục còn được biết tới ở nhiửu nơi trong và ngoà i nước. Nhiửu nghệ nhân được mời và sang tận Đông à‚u, Tây à‚u và nhiửu quốc gia khác trên thế giới để biểu diễn.
Và i năm trở lại đây, nhiửu Công ty du lịch thường xuyên đưa vử là ng Đà o Thục những đoà n khách quốc tế với nhiửu quốc tịch như Pháp, Mử¹, Anh, Đức, Canada...Trong không gian thủy đình đặc trưng tiêu biểu cho kiến trúc của là ng quê Bắc Bộ, những du khách được xem những tiết mục múa rối đặc sắc. Những con rối bằng gỗ đầy mà u sắc bỗng trở nên sinh động trên sân khâu nước. Từng động tác của những con rối được diễn thuần thục, ăn khớp với lời thoại, lời hát và tiếng trống, tiếng đà n của những người nghệ sĩ của là ng như cuốn đoà n khách du lịch theo các trò: Đốt pháo phất cử, Múa Rồng, Câu ếch, Cá bơi lội, Thạch Sanh đánh trăn tinh, Hát Văn, Múa Phượng.... Các tích trò rối nước nà y như biết nói, biết kể cho người xem các câu chuyện dân gian vử văn hóa và con người là ng quê Việt Nam...
Qua múa rối nước, khán giả nước ngoà i hiểu hơn vử cuộc sống, văn hóa và con người Việt Nam, góp phần nâng cao uy tín của đất nước ta trên trường quốc tế. Một sinh viên quốc tế đang theo học khoa Tiếng Việt và nghiên cứu vử văn hoá Việt Nam tại Đại học Quốc gia Hà Nội, khi đến Đà o Thục đã nhận xét: "Khán giả chỉ có thể cảm nhận hết cái hay cái đẹp của múa rối nước khi được thưởng thức nó trong khung cảnh là ng quê Việt Nam".
Những vị khách nước ngoà i rất hà i lòng vì có lời dẫn bằng hai thứ tiếng (tiếng Việt và tiếng Anh), trong đó diễn ra với cảnh quan thiên nhiên của là ng như bối cảnh thay vì trong nhà như thường lệ, để họ truyửn cảm hứng quan tâm rất lớn từ khán giả.
Cần chung tay giữ gìn
Anh Nguyễn Thế Nghị - Trưởng đoà n điửu hà nh của phường Múa rối Đà o Thục cho biết dịp cao điểm du lịch, gần như ngà y nà o cũng diễn ba đến bốn tour. Vì mỗi chương trình đòi hửi tối đa là 10 nghệ sĩ, 40 nghệ sĩ của là ng thay phiên nhau thực hiện để mỗi người kiếm được thu nhập như nhau. Họ cũng là m cho hai Thủy Đình (hồ eo sâu nơi các buổi biểu diễn diễn ra) di động để tạo điửu kiện cho chương trình của họ ngoà i là ng.
Tuy là phường rối độc đáo đầy triển vọng, song phường rối Đà o Thục đã và đang gặp không ít khó khăn vử kinh tế để đầu tư phát triển. Cũng theo anh Nghị thì hiện nay các nghệ nhân cũng hết sức khó khăn vử kinh tế trong việc giữ gìn loại hình văn hóa dân gian nà y. Các nghệ nhân không có lương, thu nhập chưa ổn định. Những nghệ sĩ dân gian của phường múa rối Đà o Thục và o diễn là mê, hầu hết do mê và say đắm với một niửm tự hà o từ trong sâu thẳm mà thôi...
à”ng Đà o Công Quát - Phó Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm (Đông Anh, Hà Nội)
Trăn trở vử điửu nà y, ông Đà o Công Quát - Phó Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm (Đông Anh, Hà Nội) cho biết những năm gần đây xã đửu tạo điửu kiện hết mức cho Phường múa rối hoạt động. Mọi thu nhập của phường Rối đửu được đầu tư để trả lương cho anh em nghệ sử¹ và tái tạo con rối chứ không phải trích nộp vử cho ngân sách của xã. Các ban ngà nh chức năng có tổ chức một lớp tập huấn cho con em địa phương do chính cách nghệ nhân giảng dạy. Ngoà i ra xã cũng tiến hà nh đầu tư đường giao thông thuận tiện cho việc đón khách đến với phường Rối..
Tuy nhiên với mong muốn được gìn giữ, phát huy hơn nữa môn nghệ thuật truyửn thống không dễ có, những "nghệ sử¹ là ng" rối nước Đà o Thục hy vọng được Nhà nước quan tâm hơn không chỉ vử kinh phí bảo tồn mà còn là việc tổ chức, liên kết, có nhiửu hơn những hợp đồng biểu diễn, giúp họ có thể sống được bằng nghử - ông Đà o Công Quát cho biết thêm.../.
Hiện nay, Đà o Thục là là ng múa rối Việt Nam duy nhất có trang web riêng của mình, www.roinuocdaothuc.com và trang facebook Rối nước Đà o Thục - đó là một sáng kiến của một số nghệ nhân trẻ, những người con của là ng Đà o Thục. Trang web nà y cung cấp cho độc giả những thông tin vử nghệ thuật múa rối nước Việt Nam nói chung và rối nước là ng Đà o Thục nói riêng, cũng như thông tin liên lạc cho những người quan tâm đến loại hình nghệ thuật. Các thà nh viên trẻ cũng đã thúc đẩy hình ảnh của ngôi là ng của họ thông qua Facebook. Những công cụ nà y internet đã giúp phổ biến và quảng bá, nhất là đưa những hợp đồng du lịch từ khắp nơi vử cho dân là ng Đà o Thục.
.png "Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo")
![[Podcast] Bánh gấc Tân Lập – Sắc đỏ gìn giữ hồn quê xứ Đoài](https://nhn.1cdn.vn/thumbs/540x360/2025/07/01/podcast-am-thuc-ha-thanh.jpg "[Podcast] Bánh gấc Tân Lập – Sắc đỏ gìn giữ hồn quê xứ Đoài")
.jpg "Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Ba Đình")
