Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

TTXVN| 29/12/2010 12:59

(NHN) Phủ Tây Hồ và  đửn Kim Ngưu thuộc thôn Tây Hồ, nay là  phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà  Nội. Phủ Tây Hồ cách trung tâm Thủ đô khoảng 4km vử phía Tây.

Phủ nằm trên bán đảo lớn của là ng Nghi Tà m, nhô ra giữa Hồ Tây. Phủ thử Bà  chúa Liễu Hạnh - một trong những đại diện đạo Mẫu ở Việt Nam là  một trong tứ bất tử­ của Việt (Sơn Tinh, Thánh Gióng, Chử­ Аồng Tử­, Liễu Hạnh).

Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

Tục truyửn rằng: bà  là  Quử³nh Hoa -con gái thứ hai của Ngọc Hoà ng, bị đà y xuống trần gian vì tội là m vỡ cái ly ngọc quý. Xuống hạ giới, nà ng chu du, khám phá khắp mọi miửn, qua đảo Tây Hồ dừng lại, phát hiện ra đây là  nơi địa linh sơn thủy hữu tình, bèn lưu lại mở quán nước là m cớ vui thú văn chương giữa thiên nhiên huyửn diệu.

Như tiửn duyên xui khiến, Trạng nguyên Phùng Khắc Khoan trong lần đi thuyửn dạo chơi trên hồ, thấy cảnh đẹp, bèn ghé và o quán Tiên chúa. Tâm đầu ý hợp, họ cùng vịnh bà i thơ Tây Hồ ngự quán mà  nay vẫn còn lưu truyửn mãi. Tiên chúa ở đây trong bao lâu không ai biết, chỉ biết khi Phùng Khắc Khoan trở lại tìm thì không còn. Аể nguôi ngoai nỗi nhớ, ông cho lập đửn thử người tri âm. Cái xuất xứ ly kử³ của phủ Tây Hồ là  thế.

Ngà y nay, men theo con đường rợp bóng cây cuối khu biệt thự Tây Hồ ở thủ đô Hà  Nội, giữa bát ngát hương sen và  cảnh đất trời hòa quyện trong ánh nắng chiửu tà , đảo nhử được người xưa ví là  bãi đất cá và ng nhô ra giữa mặt nước lung linh, đúng là  cái thế đầu rồng, thân rồng, rùa cõng khiến khách vãn cảnh cảm thấy âm dương đối đãi, tâm hồn mình thư thái lạ.

Tam quan và o cổng Phủ Tây Hồ đắp đao lử­a, mái là m giả ngói ống, dưới diửm khắc 4 chữ Hán Phong đà i nguyên các (Аà i gió gác trăng), câu đối hai bên trụ nói vử sự tích Phùng Khắc Khoan gặp Liễu Hạnh.

Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

Phủ chính có quy mô kiến trúc lớn, mặt trước Phủ có cử­a tam quan 2 tầng, mái giữa có ghi Tây Hồ hiển tích (Dấu để Tây Hồ), được trang trí tỉ mỉ, công phu. 
Bốn cánh cử­a giữa phần trên chạm tứ quý, phần dưới chạm tứ linh, giữa chạm đà o thọ. Qua tam quan và o là  phương đình 2 tầng, 8 mái. Nhà  tiửn tế xây sát sau phương đình.

Phần thử tự theo thứ tự từ ngoà i và o: lớp thứ nhất thử Tam phủ công đồng, Tứ phủ vạn linh và  Hội đồng các quan, có tượng ông Hoà ng Bảy, Hoà ng Mười, 3 đôi câu đối ca ngợi chúa Liễu Hạnh.

Lớp thứ hai, thử Ngọc Hoà ng và  Nam Tà o, Bắc Аẩu, có câu đối ca ngợi thắng cảnh Tây Hồ. Lớp thứ ba thử Tam Tòa Thánh Mẫu có cử­a võng đử Tây Hồ phong nguyệt và  đôi câu đối ca ngợi bà  Liễu Hạnh. Trên nóc mái giáp cử­a hậu treo đại tự Mẫu nghi thiên hạ, hai bên có câu đối bằng gỗ.

Lớp trên cùng hậu cung là  nơi đặt tượng của bà  Liễu Hạnh và  tượng Chầu Quử³nh, Chầu Quế. Trên cao là  bức đại tự Thiên tiên trắc giáng và  Mẫu nghi thiên hạ.

Sát Phủ chính là  lầu Sơn Trang 3 tầng, 8 mái cong, lòng nhà  có 2 tầng, tầng trên thử Quan à‚m, tầng dưới là  3 động Sơn Trang chiếm 3 gian. Phía ngoà i Phủ chính xây 2 am thử nhử thử Cô và  Cậu. Phía trước lầu có tháp nhử, dưới gốc si là  tấm bia Từ chỉ của xã Vĩnh Thuận dựng năm Thiệu Trị 5 (1845).

Di vật trong Phủ còn khá phong phú với nhiửu câu đối, cử­a võng, long ngai, bà i vị, sập thử. Cử­a cuốn, cử­a võng được chạm khắc đẹp, mang nét nghệ thuật thế kỷ XIX .

Ngoà i ra còn có các loại tà n, tán, lọng, 3 quả chuông đồng, 1 bát hương đồng ghi Аông Cung Аiêu, bát hương đá, 10 đạo sắc phong (3 đạo phong chúa cho Liễu Hạnh, 7 đạo phong cho thần Kim Ngưu), 50 pho tượng tròn lớn nhử.

Аây là  di tích trong quần thể di tích ven Hồ Tây, một thắng cảnh đẹp của Thủ đô. Phủ Tây Hồ được công nhận là  di tích lich sử­ - văn hóa năm 1996.

Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

Аửn Kim Ngưu đã bị đổ trong chiến tranh chống Pháp, nhưng vẫn còn dấu tích là  cây đa cổ thụ trên đó có bà n thử mà  dân là ng Tây Hồ dựng lên để thử vị thần Kim Ngưu (Trâu Và ng).

Theo truyửn thuyết, tiếng chuông là m bằng đồng đen của nhà  sư Nguyễn Minh Không đời Lý đã là m cho con trâu và ng bị giam giữ ở Trung Quốc tưởng là  tiếng trâu mẹ gọi, lồng vử phía Việt Nam. Аường trâu và ng chạy lún thà nh sông Kim Ngưu. Аến phía tây Kinh thà nh thì tiếng chuông tắt, trâu đã lồng và  xéo nát một vùng thà nh hồ Kim Ngưu, tức Hồ Tây ngà y nay.

Аửn Kim Ngưu có Tam quan, phủ chính, điện thử Mẫu, sân trong và  nhà  khách.

Trong những năm gần đây, quận Tây Hồ đã có các cuộc hội thảo khoa học vử đửn Kim Ngưu, để từ đó có cơ sở phục hồi một điểm di tích gắn với vùng Hồ Tây./.

Phủ nằm trên bán đảo lớn của là ng Nghi Tà m, nhô ra giữa Hồ Tây. Phủ thử Bà  chúa Liễu Hạnh - một trong những đại diện đạo Mẫu ở Việt Nam là  một trong tứ bất tử­ của Việt (Sơn Tinh, Thánh Gióng, Chử­ Аồng Tử­, Liễu Hạnh).

Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

Tục truyửn rằng: bà  là  Quử³nh Hoa -con gái thứ hai của Ngọc Hoà ng, bị đà y xuống trần gian vì tội là m vỡ cái ly ngọc quý. Xuống hạ giới, nà ng chu du, khám phá khắp mọi miửn, qua đảo Tây Hồ dừng lại, phát hiện ra đây là  nơi địa linh sơn thủy hữu tình, bèn lưu lại mở quán nước là m cớ vui thú văn chương giữa thiên nhiên huyửn diệu.

Như tiửn duyên xui khiến, Trạng nguyên Phùng Khắc Khoan trong lần đi thuyửn dạo chơi trên hồ, thấy cảnh đẹp, bèn ghé và o quán Tiên chúa. Tâm đầu ý hợp, họ cùng vịnh bà i thơ Tây Hồ ngự quán mà  nay vẫn còn lưu truyửn mãi. Tiên chúa ở đây trong bao lâu không ai biết, chỉ biết khi Phùng Khắc Khoan trở lại tìm thì không còn. Аể nguôi ngoai nỗi nhớ, ông cho lập đửn thử người tri âm. Cái xuất xứ ly kử³ của phủ Tây Hồ là  thế.

Ngà y nay, men theo con đường rợp bóng cây cuối khu biệt thự Tây Hồ ở thủ đô Hà  Nội, giữa bát ngát hương sen và  cảnh đất trời hòa quyện trong ánh nắng chiửu tà , đảo nhử được người xưa ví là  bãi đất cá và ng nhô ra giữa mặt nước lung linh, đúng là  cái thế đầu rồng, thân rồng, rùa cõng khiến khách vãn cảnh cảm thấy âm dương đối đãi, tâm hồn mình thư thái lạ.

Tam quan và o cổng Phủ Tây Hồ đắp đao lử­a, mái là m giả ngói ống, dưới diửm khắc 4 chữ Hán Phong đà i nguyên các (Аà i gió gác trăng), câu đối hai bên trụ nói vử sự tích Phùng Khắc Khoan gặp Liễu Hạnh.

Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

Phủ chính có quy mô kiến trúc lớn, mặt trước Phủ có cử­a tam quan 2 tầng, mái giữa có ghi Tây Hồ hiển tích (Dấu để Tây Hồ), được trang trí tỉ mỉ, công phu. 
Bốn cánh cử­a giữa phần trên chạm tứ quý, phần dưới chạm tứ linh, giữa chạm đà o thọ. Qua tam quan và o là  phương đình 2 tầng, 8 mái. Nhà  tiửn tế xây sát sau phương đình.

Phần thử tự theo thứ tự từ ngoà i và o: lớp thứ nhất thử Tam phủ công đồng, Tứ phủ vạn linh và  Hội đồng các quan, có tượng ông Hoà ng Bảy, Hoà ng Mười, 3 đôi câu đối ca ngợi chúa Liễu Hạnh.

Lớp thứ hai, thử Ngọc Hoà ng và  Nam Tà o, Bắc Аẩu, có câu đối ca ngợi thắng cảnh Tây Hồ. Lớp thứ ba thử Tam Tòa Thánh Mẫu có cử­a võng đử Tây Hồ phong nguyệt và  đôi câu đối ca ngợi bà  Liễu Hạnh. Trên nóc mái giáp cử­a hậu treo đại tự Mẫu nghi thiên hạ, hai bên có câu đối bằng gỗ.

Lớp trên cùng hậu cung là  nơi đặt tượng của bà  Liễu Hạnh và  tượng Chầu Quử³nh, Chầu Quế. Trên cao là  bức đại tự Thiên tiên trắc giáng và  Mẫu nghi thiên hạ.

Sát Phủ chính là  lầu Sơn Trang 3 tầng, 8 mái cong, lòng nhà  có 2 tầng, tầng trên thử Quan à‚m, tầng dưới là  3 động Sơn Trang chiếm 3 gian. Phía ngoà i Phủ chính xây 2 am thử nhử thử Cô và  Cậu. Phía trước lầu có tháp nhử, dưới gốc si là  tấm bia Từ chỉ của xã Vĩnh Thuận dựng năm Thiệu Trị 5 (1845).

Di vật trong Phủ còn khá phong phú với nhiửu câu đối, cử­a võng, long ngai, bà i vị, sập thử. Cử­a cuốn, cử­a võng được chạm khắc đẹp, mang nét nghệ thuật thế kỷ XIX .

Ngoà i ra còn có các loại tà n, tán, lọng, 3 quả chuông đồng, 1 bát hương đồng ghi Аông Cung Аiêu, bát hương đá, 10 đạo sắc phong (3 đạo phong chúa cho Liễu Hạnh, 7 đạo phong cho thần Kim Ngưu), 50 pho tượng tròn lớn nhử.

Аây là  di tích trong quần thể di tích ven Hồ Tây, một thắng cảnh đẹp của Thủ đô. Phủ Tây Hồ được công nhận là  di tích lich sử­ - văn hóa năm 1996.

Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu

Аửn Kim Ngưu đã bị đổ trong chiến tranh chống Pháp, nhưng vẫn còn dấu tích là  cây đa cổ thụ trên đó có bà n thử mà  dân là ng Tây Hồ dựng lên để thử vị thần Kim Ngưu (Trâu Và ng).

Theo truyửn thuyết, tiếng chuông là m bằng đồng đen của nhà  sư Nguyễn Minh Không đời Lý đã là m cho con trâu và ng bị giam giữ ở Trung Quốc tưởng là  tiếng trâu mẹ gọi, lồng vử phía Việt Nam. Аường trâu và ng chạy lún thà nh sông Kim Ngưu. Аến phía tây Kinh thà nh thì tiếng chuông tắt, trâu đã lồng và  xéo nát một vùng thà nh hồ Kim Ngưu, tức Hồ Tây ngà y nay.

Аửn Kim Ngưu có Tam quan, phủ chính, điện thử Mẫu, sân trong và  nhà  khách.

Trong những năm gần đây, quận Tây Hồ đã có các cuộc hội thảo khoa học vử đửn Kim Ngưu, để từ đó có cơ sở phục hồi một điểm di tích gắn với vùng Hồ Tây./.

(0) Bình luận
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Lời cảm ơn của Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội
    Ngày 25/6/2025, Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội tổ chức trang trọng hội nghị Gặp mặt tri ân các thế hệ nhà báo Thủ đô và khen thưởng tập thể, cá nhân hội viên nhà báo các cơ quan báo chí Hà Nội, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
  • Tôn vinh 80 gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô
    Hướng tới kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 – 28/6/2025), sáng 26/6 tại Hội trường Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô năm 2025. Sự kiện góp phần tôn vinh những mái ấm gương mẫu, giàu trách nhiệm với cộng đồng, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa trong đời sống xã hội.
  • Tây Hồ: Vững bước trên hành trình kiến tạo đô thị hiện đại, văn minh và giàu bản sắc
    Ba thập kỷ nhìn lại, quận Tây Hồ đã ghi tên mình vào bản đồ đô thị hiện đại của Thủ đô Hà Nội không chỉ bằng những công trình, con đường hay chỉ số tăng trưởng mà bằng cả những chuyển biến sâu sắc trong chất lượng sống, trong tư duy quản trị và trong tinh thần xây dựng cộng đồng người dân “thanh lịch, văn minh”, đúng với bản sắc của đất Kinh kỳ ngàn năm văn hiến.
  • Nhà báo Hồ Quang Lợi: “Viết về Hà Nội luôn có sự rung cảm của trái tim”
    Không sinh ra tại Hà Nội nhưng nhà báo Hồ Quang Lợi – nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, nguyên Tổng Biên tập báo Hà Nội Mới có một tình yêu lớn với Thủ đô. Ông chia sẻ: “Đọc các bài viết, xem một số bộ phim truyền hình anh em báo chí làm về Hà Nội, tôi thấy trong đó không chỉ có kỹ năng về nghề nghiệp, mà luôn có rung cảm của trái tim. Trái tim dành cho Hà Nội. Trái tim dành cho đất nước Việt Nam của chúng...”.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo
    Trong hệ thống tín ngưỡng tôn giáo của người Việt, đình, chùa, đền, miếu từ lâu đã được nhận diện như những thiết chế tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong tâm thức cộng đồng. Tuy nhiên, có một loại hình di tích tôn giáo từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc nhưng dần bị lãng quên: đó là quán Đạo giáo. Cuốn sách "Quán Đạo giáo với một số vấn đề lịch sử và tôn giáo ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Thế Hùng (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025) là một chuyên khảo công phu nhằm lấp đầy khoảng trống
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Ngày đầu tiên vận hành chính quyền 2 cấp tại phường Ba Đình diễn ra thông suốt
    Sáng 1/7, 126 xã, phường trên địa bàn Thành phố Hà Nội chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được đánh giá diễn ra thuận lợi, người dân đánh giá cao tinh thần phục vụ chu đáo của đội ngũ cán bộ, công chức.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Phú Thượng: Nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân
    Sáng 1/7, HĐND phường Phú Thượng (Hà Nội) khóa I tổ chức kỳ họp thứ Nhất, nhiệm kỳ 2021-2026, thông qua nhiều nghị quyết quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Đừng bỏ lỡ
Phủ Tây Hồ và  đền thờ thần Kim Ngưu
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO