Phố Phó Đức Chính, quận Ba Đình, Hà Nội

12/06/2018 09:01

Phố Phó Đức Chính bắt đầu từ đường Thanh Niên đến đường Yên Phụ (chỗ giáp phố Hàng Bún). Riêng đoạn giữa phố - từ ngã tư Cửa Bắc đến ngã tư Yên Ninh - thì mới nhập vào Nhà máy điện Yên Phụ, cho nên hiện nay phố Phó Đức Chính gồm hai đoạn cách xa nhau.

Phố Phó Đức Chính dài 714m, rộng 7m.

Phố Phó Đức Chính, quận Ba Đình, Hà Nội.

Từ trước thế kỷ XIX, đây là đất phường Yên Hoa. Tới đầu thế kỷ XIX, phường Yên Hoa chia ra một số thôn nhỏ: Yên Phụ, Yên Canh, Yên Định, Yên Ninh, Trúc Bạch... Phố Phó Đức Chính tính từ phía bắc xuống gồm đất của các thôn sau: Trúc Bạch, Yên Canh (hai thôn này sau nhập lại thành thôn Trúc Yên), Yên Định và Yên Thuận cũ. Dấu vết các thôn này nay là các đình miếu cổ: đình Trúc Yên ở số nhà 62, đình An Trí trên đất Yên Canh cũ ở số nhà 66, đình Yên Định ở số nhà 100, đình Yên Ninh ở số nhà 150. Chỗ tận cùng của phố này, tức số nhà 216, là đền Đức Vua thì đã sang đất thôn Thạch Khối (xem thêm mục Hàng Than). Đình An Trí là một di tích có giá trị lịch sử. Thần tích kể rằng: Uy Đô là con của vua Trần Thánh Tông và ba hoàng hậu Minh Đức. Chàng là hậu thân của Uy Linh Lang (tên gọi chung trăm người con của Lạc Long Quân). Khi quân Nguyễn sang xâm lược, Uy Đô mộ nghĩa binh đi đánh giặc. Khi giặc tan, chàng được phong làm Dâm Đàm đại vương. Năm ấy chàng 36 tuổi. Nhưng tới năm sau Uy Đô qua đời ở ngay nhà riêng tại xóm Bình Thọ. Nhân dân vùng này lập đền thờ chàng ở chỗ bảy cây gạo nơi chàng “hiển linh” tức này là đình Nhật Tân; lại lập một đền nữa ở trên chính nền nhà cũ (ở xóm Binh Thọ) tức là đình An Trí ngày nay. Vì lúc này vẫn còn thuộc phường Yên Hoa nên đình này cũng gọi là đình Yên Hoa (và như thế bên cạnh thánh Linh Lang đời Lý được thờ chính tại đền Voi Phục Thủ Lệ, còn có thánh Linh Lang đời Trần mà nơi thờ chính là đình An Trí). Ngoài hai nơi thờ trên ra, Uy Linh Lang còn được thờ tại đền Voi Phục ở làng Thụy Khuê và một số nơi khác trong kinh thành Thăng Long. Và nếu tước bỏ phần hoang đường đi thì Uy Linh Lang có thẻ là một chàng trai gốc gác ở phường Yên Hoa (tức Yên Phụ), có công đánh giặc Nguyên nên được vua Trần nhận làm con. Sau này, khi phường Yên Hoa bị chia nhỏ ra thì đình An Trí lại thuộc về thôn Yên Canh, cho nên thôn Yên Phụ (mới) lập đền riêng để thờ. (Tới giữa thế kỷ XIX, đền này ở sát đê, bị lở, nên dân làng mới đem bài vị bát hương vào đặt ở chùa Trấn Quốc trong hồ Tây vì chùa này cũng thuộc đất làng Yên Phụ). Khi thực dân Pháp đặt xong ách cai trị ở Hà Nội, chúng đã xây một trường đào tạo thông ngôn (người phiên dịch) bên cạnh đình An Trí. Sau trường này giải tán nhường chỗ cho học trò tiểu học và dân chúng quen gọi là Trường Yên Phụ, tuy trường này không nằm trên đất làng Yên Phụ.

Thời Pháp thuộc, đây là phố Lôcốt Bắc (rue Blockhaud Nord). Đối với lịch sử cách mạng Thủ đô, phố này có một địa điểm đáng nhớ. Đó là nhà số 19, một trụ sở bí mật của Đảng Cộng sản Đông Dương trong thời kỳ Mặt trận Dân chủ (1936-1939) mà các đồng chí Trường Chinh, Lương Khánh Thiện đã từng làm việc tại đấy.

Sau cách mạng, đặt tên là phố Nguyễn Thái Học. Thời tạm chiếm đổi ra tên hiện nay.

Nay thuộc hai phường Trúc Bạch và Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình.

Phó Đức Chính (1908-1930) người làng Đa Ngưu, nay thuộc huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên là sinh viên Cao đẳng Công chính, đã tham gia sáng lập Việt Nam Quốc dân đảng. Ông đã cùng Nguyễn Thái Học và Nguyễn Khắc Nhu lãnh đạo cuộc khởi nghĩa do Việt Nam quốc dân đảng tổ chức hồi tháng 2/1930. Ông được phân công chỉ huy việc đánh đồn Thông (ở Sơn Tây cũ) với sự phối hợp của các lực lượng từ Yên Bái, Hưng Hóa, Lâm Thao kéo về (khi đã thành công ở những nơi này). Nhưng trong thực tế thì việc đánh chiếm ba nơi trên không thành, nên kế hoạch đánh đồn Thông cũng thất bại, ít ngày sau Phó Đức Chính bị giặc Pháp bắt, đưa ra hội đồng đề hình án tử hình.

Ngày 17/6/1930, hồi 5 giờ rưỡi sáng, ông bị đưa lên máy chém ở thị xã Yên Bái cùng với thủ lĩnh Nguyễn Thái Học và 11 người khác.

(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt tác phẩm đặc sắc của nhà văn Séc Arnošt Lustig
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa phát hành bản dịch tiếng Việt của tiểu thuyết “Lời nguyện cầu cho Katerina” của nhà văn Séc Arnošt Lustig (1926–2011). Đây là một trong những tác phẩm văn học nổi tiếng nhất viết về thảm họa Holocaust do dịch giả Bình Slavická chuyển ngữ.
  • Tôn vinh tinh hoa văn hóa các dân tộc Việt Nam tại “Ngôi nhà chung”
    Từ ngày 1 đến 30/11/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra chuỗi hoạt động tháng 11 với chủ đề “Đại đoàn kết - Tinh hoa văn hóa các dân tộc Việt Nam”.
  • Tái hiện sinh động tinh hoa di sản múa cổ Thăng Long - Hà Nội
    Tối 31/10/2025, tại Sân khấu Không gian Biểu diễn Nghệ thuật - Ẩm thực đường phố phường Tây Hồ (phố đi bộ Trịnh Công Sơn, đường Lạc Long Quân, quận Tây Hồ, Hà Nội), Hội Nghệ sĩ Múa Hà Nội tổ chức Chương trình biểu diễn “Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội năm 2025”. Đây là hoạt động trong khuôn khổ Đề án “Sưu tầm, bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội” do Hội Nghệ sĩ Múa Hà Nội triển khai năm thứ hai.
  • Phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa và con người Việt Nam
    Hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII đã công bố toàn văn các dự thảo văn kiện để lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp Nhân dân, cán bộ, đảng viên. Đây là bước đổi mới quan trọng trong phương thức lãnh đạo, thể hiện tinh thần dân chủ, công khai và cầu thị của Đảng ta.
  • UNESCO vinh danh Danh nhân văn hoá Lê Quý Đôn
    Danh nhân Lê Quý Đôn sinh ngày 02/08/1726, mất ngày 11/06/1784, tại làng Diên Hà, huyện Diên Hà, trấn Sơn Nam (xã Độc Lập, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, nay là xã Lê Quý Đôn, tỉnh Hưng Yên).
Đừng bỏ lỡ
Phố Phó Đức Chính, quận Ba Đình, Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO