3 giử sáng, khu bãi rác Nam Sơn (Sóc Sơn) loang loáng ánh đèn thợ mử trong đêm. Trời mùa đông sương lạnh tê, nặng trịch, ép cả khối mùi khủng khiếp của bãi rác đặc quánh, luẩn quẩn không thoát khửi đầu người. Cả trăm con người phân đửu khắp mặt bãi, hối hả bổ, cà o, tiếng giật túi bóng soà n soạt. Tuần tự, không tranh già nh lộn xộn, không cãi cọ, đôi co, chỉ có những bóng người lúi húi không khác cảnh cà y hái trên đồng đêm. Cuộc mưu sinh bắt đầu với cả những vận hên son, những câu chuyện thú vị và những cơ hội đến theo mùa tết nhất.
Hốt bạc, vớ và ng không phải là việc quá hi hữu trên bãi rác thà nh phố.
(Trong ảnh: Đội quân nhặt rác sẵn sà ng lên bãi).
Những linh cảm nhặt được... tiửn
Chị Quyên (người thôn Thanh Sơn, xã Đô Lương, Sóc Sơn) vừa cặm cụi thu lượm vừa e dè kể, chị bắt đầu nghiệp bới rác theo chồng được 2 năm nay. Một ngà y là m việc bắt đầu từ 2h sáng, đến cổng bãi xếp hà ng chử giử "và o ca" và kết thúc lúc 7h sáng.
Mấy tiếng đồng hồ trên bãi rác, bới nhặt đồ nhựa, nilon, bao tải, với giá cả hiện tại cũng được 50.000-70.000đ/người/buổi. Mấy tháng trước, giá phế liệu cao, mức thu trung bình lên được khoảng 120.000đ. Cực nhưng còn có đồng ra đồng và o, hơn hẳn là m ruộng, cấy hái. Người vợ trẻ cười giòn sau tấm khăn bịt mặt lớn khi nói vử những cơ hội kiếm tiửn nhẹ nhà ng hơn trên bãi.
Nói vử những "món quà " bất ngử từ rác, chị Quyên cho biết, 2 năm trong nghử chị mới "có duyên" nhặt được món tiửn nhử mấy chục nghìn đồng nhưng chồng chị, anh Lâm, đã có lần nhặt được cả triệu bạc. Món tiửn gói trong mảnh giấy báo, rơi ra trong một túi nilon khi anh đang giặt túi. Gói giấy mửng tang bọc 2 tử polymer 500.000đ xanh lét. "Một triệu quá... ngon" - chị Quyên quay sang chồng, phá ra cười.
"Thợ bới" Nguyễn Văn Sáu (xã Bắc Sơn, Sóc Sơn) với hơn 5 năm trong nghử tử vẻ không lạ lẫm gì với chuyện nhặt được tiửn. Từ tiửn lẻ, tiửn xu, đôi khi chỉ và i nghìn đồng tới những món hời hơn anh cũng đã từng nhặt được. Phổ biến nhất là tiửn trong phong bì mừng cưới xin, cỗ bà n bóc sót, toà n tiửn 50.000đ trở lên.
Kinh nghiệm của người nhặt rác, khi móc được bọc phong bì bử đi, anh Sáu là m động tác, tách ra từng tập nhử, chục chiếc một, từ từ xé ngang, hễ thấy "mắc mắc" tay là chắc chắn có tiửn. Phép thử đơn giản ấy, chỉ và i phút là xét được hết cả bọc lớn phong bì và thi thoảng cơ hội bắt được "món" đồ nà y đã mang lại tiửn tươi. Anh Sáu cũng không giấu giếm, hay mò được tiửn nhất là trong túi quần, túi áo cũ. Dịp sát tết, loại rác là quần áo cũ rất nhiửu, thế nà o cũng có người "kiếm được".
Núi rác ẩn chứa không ít cơ may.
Người bạn đứng cạnh, anh Nguyễn Văn Tuyến - Phổ Yên, Thái Nguyên không ngần ngại xác nhận kinh nghiệm của "đồng nghiệp". Anh Tuyến đã từng vớ được 700.000đ trong một túi quần jean bử đi. Không những thế, chiếc quần rõ là "hà ng hiệu", còn đẹp nguyên. Với những chiếc gối bông bử đi, theo anh Sáu, người có kinh nghiệm trong nghử khi gặp không thể bử qua công đoạn mổ tung ra. Bởi lẽ, đôi khi đó chính là "kho" cất tiửn của người già mà sau khi họ mất đi người thân sơ suất bử qua khâu soát lại. Đôi khi anh Sáu còn quơ được phong bì kẹt trong bó hoa, giá trị 100.000-200.000đ... Nhưng điểm lại chiến tích bất ngử trong nghử của mình, cả anh Sáu, anh Tuyến thừa nhận mình chưa được trời trao những món quà lớn như một số người khác.
Tiửn triệu trước mặt vẫn... không nhặt
Phó GĐ xí nghiệp Quản lý chất thải Nam Sơn, Cao Xuân Thìn, kể chuyện, Tết năm ngoái, bố con một người ở quận Đống Đa còn phóng xe máy theo xe chở rác lên tận bãi xin và o tìm bộ giấy tử nhà vô tình bị quy thà nh rác lúc gia đình dọn nhà đón Tết. Ban quản lý bãi đã tạo điửu kiện cho xe đổ riêng một góc và khổ chủ đã bới tìm lại được bộ giấy tử nhà , "mừng húm" vì suýt mất Tết. |
Với đôi ủng cao su lệt bệt bước trên lớp đất vừa san trên mặt núi rác hôm trước tiến vử phía máy ủi, Nguyễn Trọng Vĩnh, một chủ lán thu mua phế liệu ở thôn Tân Phúc, xã Hồng Kử³, Sóc Sơn cười nói sang sảng tham gia câu chuyện "hớt của" ở bãi rác. Người cai thầu giữ "thị phần" trên bãi rác đã chục năm có lẻ quả quyết: "Tiửn nhặt được trên bãi thì đêm nà o cũng có". "Quân" bới rác thuộc lán của anh thậm chí còn hình thà nh thói quen, mỗi lần vớ được "món bở" là gọi nhử cai lán cầm giữ giúp cho chắc ăn.
Anh Vĩnh cho biết, không kể hết số người nhặt được những khoản nhử nhử. Người móc được món tiửn lớn nhất trong đội lán của anh Vĩnh, cách đây 2 năm, trúng món 19,7 triệu đồng. 5h sáng, gần hết ca là m hôm đó, bà Tế (thôn Lai Sơn, ngay gần cổng bãi rác) cà o được một bọc bóng buộc túm chặt. Vừa bổ vỡ cái bọc, tiửn toé cả ra mặt bãi. Bà cụ 60 được "trời thương", vử cất nhà ngay sau đó. Bà Tế có "số"... trúng tiửn, một lần sau đó tiếp tục cời được 5 triệu đồng trên bãi rác. Nhẩm tính, chủ lán Nguyễn Trọng Vĩnh khái quát: "Thôn Lai Sơn được trời ưu ái nhất, số nhiửu dân bới rác nhặt được những khoản tiửn từ 10 triệu đồng trở lên là người thôn nà y".
Nếu tính dưới 10 triệu, mới 2-3 tháng trước, một đôi vợ chồng dân Lai Sơn vớ được một cục 5 triệu đồng, toà n tiửn mệnh giá 50.000đ ở ngay đầu máy ủi. Sau khi san bằng rác để lấp, không ngử máy ủi lại sục lên một bọc và cặp vợ chồng "gặp vận" chỉ còn mỗi việc là ... nhặt tiửn. Cách đây lâu hơn nữa, một trường hợp khác bới được 4 chiếc phong bì cặp liửn nhau, còn mới tinh, xé ra mỗi phong bì một tử polymer xanh lét, ẵm gọn tổng cộng 2 triệu. Còn và i năm trước, một "thợ bới" ở tận Phủ Lỗ (Đông Anh) nhặt túi bóng vử giặt, phơi, gẩy gẩy thế nà o, vớ ngay được 9 triệu đồng.
Nhặt được tiửn không phụ thuộc khả năng bới mà cần "duyên số".Chủ lán Nguyễn Văn Huy (thôn Hoà Bình, Bắc Sơn) lại cho biết, "quân" lán mình vơ được những khoản lớn thì hầu hết là ở túi quần, túi áo khoác. Còn phong bì, nếu có cũng chỉ 100.000-200.000đ, hiếm lắm mới có trường hợp xé được "quả đậm" 500.000đ. Trường hợp hi hữu, vợ chồng Hoà - Trường (Lai Sơn) năm ngoái cà o được cái túi trong có tới 1.300USD xếp thẳng thớm, đổi sang tiửn Việt được 21 triệu đồng. Gần đây nhất, vợ chồng Huệ - Hoà "cao", cũng ở thôn nà y, đã nhặt được hơn chục triệu đồng... Số người nhặt được 5-7 triệu trong gần chục năm qua thì khó nhớ hết.
Sau một đêm, không biết trong số gần nghìn con người, có ai "gặp vận".
Nhưng chuyện nhặt được của trời cho hoà n toà n phụ thuộc và o "duyên số". "Cai" Huy tặc lườ¡i tiếc nuối kể, cách đây và i tháng, một người phát hiện được nhiửu cọc tiửn giấy, toà n tử mệnh giá 100.000đ, tổng cộng đến 30 triệu, ở gần xe ủi. Mấy anh em hững hử đá qua đá lại, chẳng ai buồn nhặt vì khi đó đã đổi tiửn polymer, tiửn giấy 100.000đ không tiêu được. Ngay người có công phát hiện sau đó cũng chỉ bâng quơ giữ cho mình 3 - 4 cọc, số còn lại được một và i thợ bới thu lượm. Không ngử một thợ bới đem vử rồi đi đổi với tỉ giá 100 ăn 70 khiến những người từng chứng kiến đến giử vẫn thấy tiếc... ngẩn người. "Đúng là dân buôn bán mà còn khử, chẳng biết gì" - "cai" Huy cười tiếc rẻ cho mình.
Và ng ẩn túi gốc rau
Vẫn cái giọng oang oang, tưng tửng, chọc cười của "cai" Vĩnh: "Bãi rác toà n đồ bử đi mà lại là mử và ng, và ng trăm phần trăm, 4 số 9". Như để đảm bảo thuyết phục cho câu chuyện, "cai" Vĩnh quả quyết sẵn sà ng chỉ nhà "thợ bới" Vũ Văn Tân (anh trai bảo vệ bãi rác Vũ Văn Tình), người moi được cả cây và ng trên bãi cách đây và i năm. Trong một hộp xốp nhử lẫn trong rác, Tân nhặt được hơn chục chiếc nhẫn và một sợi dây chuyửn mửng, được tới hơn một cây và ng. Với may mắn nà y, anh Tân sau đó đã có lực để đầu tư và o công việc khác, thôi luôn nghử nhặt rác...
Vợ chồng cùng bới...
Sau cú ăn may, một người ở Xuân Lương, nhặt trên bãi một chiếc gối mây mang vử là m củi. Đun bếp xong, sà ng tro (để lọc đinh) trước khi mang đi bón ruộng, không ngử trên sà ng trơ ra... 2 chỉ và ng. Trường hợp khác, một người ở Phổ Yên (Thái Nguyên) sau khi gẩy túi bóng rác đang phơi trên ruộng (thu lượm túi bóng vử phải giặt, phơi rồi mới bán) đã là m "phát lộ" 2 chiếc nhẫn và ng, mỗi chiếc một chỉ. Một ông già chăn trâu sau khi biết chuyện đã lại chỗ ruộng nà y "mót" cũng ẵm... 2 chiếc nhẫn. Cai Vĩnh giải thích, 4 chiếc nhẫn được đựng trong túi bóng phải đến khi được giặt rồi đem phơi mới chịu bắn ra.
Nhưng món hay vớ được nhất phải kể đến lắc tay, dây chuyửn. Dân bới rác có những lần nhặt được thứ nữ trang nà y trong bọc rác gốc rau, vử hoa quả mà lí giải điửu nà y chính họ cũng thấy kho khó. Họ thường nhặt được và ng nhiửu hơn trong dịp gần Tết vì lượng quần áo, hộp đựng đồ vặt, chiếu gối... bử đi trong những ngà y dân thà nh phố tổng vệ sinh nhà cửa đón Tết nhiửu hơn hẳn. Ở lán của "cai" Huy, có thợ tìm được 6 chỉ và ng trong túi áo khoác dịp Tết năm kia.
... Và cùng trở vử với thà nh quả, đôi khi cả những món hời.
Cư dân bãi rác còn gom được rất nhiửu đồ vật khác kiếm "ra tiửn" cho mình. Chị Vũ Thị Tám (thôn Đô Tân, xã Bắc Sơn) đã 2 lần nhặt được ví, túi xách trong có rất nhiửu giấy tử ôtô, xe máy, chứng minh thư, bằng lái. Một khổ chủ bị mất của ở Công ty Cơ khí Thăng Long trong ví thậm chí có cả name card, địa chỉ, số điện thoại đầy đủ. Chị Tám đã gọi điện "đánh tiếng", người lên lấy sau đó hậu tạ 500.000đ. Chị Tám hạ giọng: "Tuyửn nhặt được của những người nhiửu tiửn thế. Lần sau, trong túi xách không tìm được số điện thoại, tôi phải hửi lần theo địa chỉ. Bộ giấy tử ô tô sau đó được chuộc với cả triệu". "Cai" Huy gật đầu xác nhận, chuộc giấy tử xe máy, giấy tử tuử³ thân thường khoảng 300.000-500.000đ, giấy tử ôtô phải 700.000-1.000.000đ - giá chung của bãi...
Còn rất nhiửu những câu chuyện chưa kịp kể thì ánh mặt trời đã le lói trên bãi rác, những người thợ gấp gáp rút quân. Nhiửu khả năng, đêm qua, không ai trong số hà ng trăm thợ bới có may mắn lớn, nhưng điửu đó cũng không khiến ai phải bận tâm nhiửu, bởi với họ, điửu quan trọng là mưu sinh hà ng ngà y...