Những bức tranh thêu để đời của nghệ nhân kỳ tài

"Hồn" trong những bức tranh thêu 

Bà n tay ông Sự không có cái hoa tay nà o, nhưng ông bảo cho dù tay có thế nà o thì sự khổ luyện vẫn là  quan trọng nhất. Một người bình thường học thêu từ 3 đến 6 tháng mới gọi là  biết cầm kim, từ 6 tháng đến 1 năm là  biết thêu cơ bản. Còn thêu tranh tùy năng khiếu mà  thời gian từ một đến và i năm mới có thể thà nh thạo.

Nổi tiếng bởi những bức tranh thêu chân dung có hồn thì không biết chính xác thời gian là  bao nhiêu lâu mới có thể thà nh thạo, chỉ biết rằng sau hà ng chục năm cần mẫn bên khung thêu với hơn 10 tiếng cầm kim một ngà y, giử đây, ông Sự đã điêu luyện trong từng đường kim mũi chỉ.

Sinh ra trong một gia đình là m nghử thêu ren ở xã Thắng Lợi, Thường Tín, Hà  Nội. Nghệ nhân Nguyễn Quốc Sự cũng như bao cậu bé khác học nghử thêu từ lúc 10- 12 tuổi để phục giúp gia đình. Năm 16 tuổi ông đã trở thà nh cán bộ kĩ thuật trẻ nhất của xã Thắng Lợi.

Chuyến thăm của cố Tổng bí thư Lê Duẩn và o năm 1973 đã tạo một bước ngoặt trong cuộc đời ông khi Tổng bí thư gợi ý xã Thắng Lợi thêu chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khi đó, ông Sự được cử­ đi học một lớp hội họa đà o tạo riêng cho ngà nh nghử thủ công trong 3 năm.

Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh là  tác phẩm đầu tay của ông sau khi tốt nghiệp và  không ngử rằng đó lại chính là  bức tranh thêu để đời của ông. Từ khóe mắt, đến nụ cười hay chòm râu của Bác Hồ đửu rất sống động khiến cho người ta tưởng đó là  một bức ảnh chụp chân dung.

Аể thêu được bức chân dung nà y, tôi đã mất gần một năm trời ròng rã, đêm nằm ngủ cũng bị ám ảnh vử từng nét trên khuôn mặt Bác. Có lúc thêu rồi lại tháo ra, mà  thêu đã khó khi gỡ lại cà ng khó hơn, bởi gỡ từng sợi chỉ là  điửu cực kì phức tạp, ông Sự kể.

Bức chân dung Chủ tịch HCM là  tác phẩm "đầu tay" mà  ông tâm đắc nhất

Sau nà y, khi đã có kinh nghiệm thà nh thạo với thể loại chân dung rồi, chỉ cần thêu và i mũi mà  thấy không hợp mà u sắc là  ông gỡ ra luôn, nên đỡ công sức hơn rất nhiửu lần. Tôi khác với các thợ thêu khác bởi đã được học căn bản vử hội họa. Phải hiểu rõ cơ mặt biểu hiện trên khuôn mặt như thế nà o, chẳng hạn tìm được đúng điểm cơ rung trên mặt một người đang cười để thêu cho đúng thì mới thể hiện được nụ cười của người ta. à”ng Sự nói thêm.

Nhưng điửu khiến cho mọi người khi đến nhà  ông ngạc nhiên bởi bức thêu Nà ng Mona Lisa của Leonardo da Vinci bởi sự tinh tế đến mức kử³ diệu. Chị Yasuka, giảng viên khoa tiếng  Nhật trường Аại học Ngoại Ngữ Hà  Nội cho biết: Tôi đã đi nhiửu nơi, nhìn nhiửu bức tranh chép vử người đà n bà  quý tộc nà y nhưng chưa thấy ai thể hiện được cái hồn gần với tranh nguyên bản như ông Sự.

Аể thêu được bức nà y, ông Sự đã phải mất khoảng 2 năm liên tục, thậm chí, đêm ngủ cũng thao thức, mường tượng ra ánh mắt, nụ cười bí ẩn của Mona Lisa. Khó nhất là  thể hiện  được ánh sáng của bức tranh, vì danh họa Da Vinci vẽ ở ánh sáng ngoà i trời.

à”ng Sự đã phải tự mà y mò nhuộm chỉ và  dùng tới hà ng trăm mà u chỉ khác nhau mới thể hiện  được đúng mà u sắc của bức tranh. Khó nữa là  thể hiện đôi mắt ánh lên nét cười, nhìn bức tranh ở góc nà o cũng phải thấy đôi mắt ấy đang nhìn mình. Аặc biệt, Mona Lisa không có lông mà y rõ rà ng nên phải thêu như thế nà o để trông xa vẫn cảm thấy như có lông mà y mà  đến gần nhìn thì như không có.

à”ng Sự bên tác phẩm tranh thêu nà ng Mona Lisa

Việc lựa mà u để thêu được đúng mà u da, hay các ngón tay của người đà n bà  quý tộc cũng không hử dễ dà ng. Nó khác hoà n toà n so với tay của một phụ nữ ở nông thôn, tuy vậy, sự cảm nhận vử mà u sắc của ông Sự lúc nà y đã đạt đến độ tinh tế và  cũng có ít nhiửu kinh nghiệm nên chỉ cần thêu hửng và i mũi là  ông nhận ra ngay.

Những năm tháng ròng rã tạo ra một tác phẩm để đời đã khiến cho ông không muốn bán bức tranh nà y, dù cho có nhiửu du khách nước ngoà i trả giá cao đến đâu. à”ng bảo, có thể đến một lúc nà o đó nếu gặp được người thực sự đồng cảm với mình, ông sẽ vui vẻ bán đi.

Nối liửn những đam mê.

Những bức tranh ông Sự tâm đắc bao giử cũng có ký tên Sự mà u đử ngay dưới góc bên trái bức tranh. Tranh của ông đã đạt được nhiửu giải thưởng và  được biết đến khắp trong và  ngoà i nước. Thị trường mua tranh của ông chủ yếu ở Nhật Bản, thậm chí đà i Truyửn hình Nhật Bản cũng từng là m một chương trình vử ông.

Tác phẩm tranh thêu mà  ông Sự tâm đắc

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trong chuyến thăm Nhật Bản cũng đã mua hơn 70 bức tranh thêu của tôi để tặng Hoà ng gia Nhật Bản, ông Sự tự hà o kể.

Có nhiửu du khách sẵn sà ng bử tới 2.000 USD để được thêu chân dung của mình dù bức tranh chỉ bé bằng bà n tay. Nhiửu người hay hửi giá bức tranh trước khi thêu, nhưng ông Sự không thể nói giá ngay, mà  phải thêu xong mới biết. à”ng bảo: Khách hà ng đâu biết rằng chân dung người thì dễ, người thì khó và  lúc thêu mới thấy hết được cái khó. Chẳng hạn, thêu người có nếp nhăn, nguời có ria con kiến đã dà y công, người cười hở răng còn khó hơn.

Có lần tôi còn thêu một khuôn mặt người chỉ bé bằng ngón chân cái, thêu bằng cái kim nhử nhất mà  chỉ dà y quá, không thể đâm tiếp mũi kim để hoà n chỉnh. Lúc đó, tôi đã định bử cuộc nhưng cuối cùng tôi vẫn là m được.

Thợ thêu ở nhà  ông Sự

Nhiửu khách hà ng rất thích những bức tranh thêu chép các bức họa nổi tiếng thế giới như các tác phẩm của Van Gogh, Claude Monet, Leonardo da Vinci...Sự tinh tế vử cách pha mà u đã khiến tranh của ông Sự đạt tới một đẳng cấp mà  những người thợ thêu bình thường khó có thể vượt qua.

Theo nghiệp bố, giử đây các con dâu, rể của ông Sự đửu có cuộc sống khá giả và  có thể tự hà o vử nghử của quê hương. à”ng tâm sự: Tôi cũng thấy mãn nguyện vì xuất phát điểm của mình không cao, cũng chỉ là  anh thợ thêu là ng thôi nhưng ít nhất tiếng tăm vử là ng thêu quê tôi cũng được khắp nơi biết đến.