Người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Người nối dài tình yêu Hà Nội qua trang viết

Đặng Thủy 21/11/2023 08:25

Trong số 10 cá nhân được Thành phố Hà Nội vinh danh là công dân Thủ đô ưu tú năm 2023 có một gương mặt quen thuộc của làng văn, làng báo. Đó là nhà báo, nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến – tác giả của nhiều đầu sách khảo cứu về Hà Nội. Hơn 30 năm rong ruổi cùng chữ nghĩa cũng là hơn 30 năm anh miệt mài khám phá vỉa tầng lịch sử văn hóa Hà Nội. Cũng bởi thế, nhà văn Trương Quý ví von Nguyễn Ngọc Tiến chính là một “sử nhân Hà Nội”.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến sinh năm 1958 ở làng Vọng, xưa là vùng ngoại ô Hà Nội (nay thuộc quận Hai Bà Trưng, Hà Nội). Từ những năm học cấp III, Nguyễn Ngọc Tiến đã thích viết lách, năm 25 tuổi khi đi bộ đội về thì anh bắt đầu tập tạnh viết truyện, viết kịch bản. Truyện ngắn đầu tay “Lúc không giờ” đăng trên báo Người Hà Nội (nay là Tạp chí Người Hà Nội) chính là một sự khích lệ không nhỏ đối với anh khi bắt đầu hành trình theo nghiệp viết. Sau này, tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh (1985 – 1990), rồi đầu quân về báo Hà Nội mới, Nguyễn Ngọc Tiến như càng say sưa hơn. Anh viết khá đa dạng từ âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, nhưng tập trung nhiều nhất là viết về văn hóa, lịch sử, đời sống của người Hà Nội... Nguyễn Ngọc Tiến bảo, làm báo giúp anh có cơ hội đi nhiều, tiếp xúc với nhiều người, tích lũy được nhiều điều và đặc biệt có những thêm những góc nhìn về Hà Nội.

nguyen-ngoc-tien.jpg
Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến qua nét vẽ của họa sĩ Kim Duẩn.

Tuy nhiên, hành trình đi và viết của Nguyễn Ngọc Tiến không chỉ dừng ở những bài báo đơn lẻ. Càng đi sâu vào những vỉa tầng của Hà Nội, Nguyễn Ngọc Tiến càng khát khao tìm hiểu, nghiên cứu và khám phá. Trong số ngót nghét gần chục tác phẩm đã ra mắt công chúng thì đa phần tác phẩm của anh là những ghi chép khảo cứu về Hà Nội. Có thể kế đến “5678 bước quanh hồ Gươm”, “Đi dọc Hà Nội”, “Đi ngang Hà Nội”, “Đi xuyên Hà Nội”, “Chuyện quanh quanh Dâm Đàm”, “Chuyện Thăng Long kẻ - Hà Nội hàng”, “Dọc ngang Ba Vì”, “Hà Nội còn một chút này”.

Nhìn lại các đầu sách khảo cứu, ghi chép về Hà Nội, dễ nhận thấy đã có rất nhiều người khai thác, nghiên cứu và gặt hái thành công. Có thể kể tới nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán, nhà văn Tô Hoài, nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc, GS. Trần Quốc Vượng, PGS Nguyễn Thừa Hỷ, nhà văn Vũ Bằng, Băng Sơn... Đây cũng chính là thách thức không nhỏ với Nguyễn Ngọc Tiến trong hành trình nối dài những trang viết về Hà Nội.

“Mỗi khi cầm bút viết về Hà Nội, tôi luôn tâm niệm: phải viết điều gì độc đáo, kể những câu chuyện khiến người khác muốn nghe. Vẫn là những phố ấy, những nhân vật, sự kiện ấy, nhưng tôi không bao giờ viết lại những điều đã biết, nói lại những điều người ta nghe đã nhàm”. Cũng chính bởi tâm niệm ấy mà Nguyễn Ngọc Tiến luôn cố gắng làm mới những trang viết của mình, từ chọn đề tài, đặt tên tác phẩm đến lối viết sao cho lôi cuốn.

nguyen-ngoc-tien-3.jpg

Trong“5678 bước quanh hồ Gươm”- cuốn khảo cứu về Hà Nội đầu tiên của Nguyễn Ngọc Tiến, anh rủ rỉ kể những câu chuyện di tích văn hóa, lịch sử quanh hồ rồi cả những chuyện về các nhân vật ven hồ, từ người may comple cho tới các chính khách, nhà sưu tập tranh, người Việt chơi đồ cổ… đến những thân phận bình dân như bà già xem bói, người bán nước chè, ông tẩm quất… và còn cả chuyện xẩm Bờ Hồ, tàu điện, phở Thìn...

Với “Đi dọc Hà Nội”, “Đi ngang Hà Nội”“Đi xuyên Hà Nội” không gian của Hà Nội được anh mở rộng hơn với những câu chuyện thú vị, hấp dẫn không kém. Như một hướng dẫn viên du lịch, Nguyễn Ngọc Tiến nhẩn nha đưa bạn đọc đến với lịch sử của một thành phố, với những lề thói, tập tục, lịch sử của một đô thị qua những khảo cứu đầy ắp tư liệu. Nói như nhà lý luận phê bình Nguyễn Hòa thì “các bài ký sự - khảo cứu lịch sử văn hóa tinh tế của anh đã đạt tới “một đẳng cấp mới”. Đáng trân trọng là, các giả thuyết Nguyễn Ngọc Tiến đưa ra đều dựa trên cơ sở tư liệu cụ thể, luận giải khách quan, nhưng anh không có ý định bác bỏ ý kiến của tác giả đi trước. Anh đưa ra tư liệu mới, giả thuyết mới, để người quan tâm có thể cùng suy ngẫm”.

Hay gần đây nhất là cuốn “Hà Nội còn một chút này”, Nguyễn Ngọc Tiến cũng đưa người đọc đến với muôn vẻ của Hà thành từ chuyện người, chuyện phố, chuyện cổ, chuyện kim, từ chuyện thị thành đến ngoại ô thành phố... Với sự quan sát tỉ mỉ ở cả bề rộng lẫn chiều sâu, kết hợp những trải nghiệm thực tế của một người hằng ngày gắn bó với Hà Nội; với những điều tra, khảo cứu trong thư tịch, sách vở, cùng lối viết hóm hỉnh Nguyễn Ngọc Tiến cho bạn đọc thấy một Hà Nội thú vị và phong phú biết bao. Đó là một Hà Nội in dấu qua những câu chuyện lịch sử, địa lý, văn hóa và cả những câu chuyện nhỏ nhặt trong đời sống, nếp sống của dân thị thành.

nguyen-ngoc-tien-4.jpg
doc-ngang-ba-vi.jpg
Một số tác phẩm của nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến chia sẻ, để mang tới cho công chúng những trang viết mới mẻ, anh đã dành rất nhiều thời gian cho việc tìm tòi tư liệu từ chính sử, dã sử, dư địa chí, văn hóa dân gian, báo chí qua các thời kỳ. Anh đọc nhiều nguồn, từ sách của người Việt, người Pháp, rồi báo chí trước năm 1954. Có khi để có một chi tiết thú vị cho bài khảo cứu của mình anh đã phải đọc hàng chục, hàng trăm tư liệu; gặp gỡ, hỏi han từ những người thế hệ trước để đối chiếu, kiểm chứng. Ví như để có những tư liệu cho cuốn “Quanh quanh Dâm Đàm”, Nguyễn Ngọc Tiến không chỉ tìm hiểu tư liệu từ sách vở, báo chí mà còn lang thang không biết bao lần ở nơi đây để kiểm chứng, đối chiếu các nguồn tư liệu. Hoặc khi viết về xe máy Hà Nội, để tìm ra ai là người Hà Nội mua xe máy đầu tiên anh đã mày mò đi hỏi khắp nơi, tìm tòi trong sách cũ và vào thư viện đọc các báo xuất bản trước năm 1954...

“Thường thì mỗi cuốn sách khảo cứu của tôi đều từ hơn 100.000 chữ trở lên, khá dày dặn. Tôi viết về những chuyện mà trước đó không ai viết hoặc chỉ thấy đôi ba dòng ở cuốn này, cuốn kia. Đặc biệt, mảng đời sống thị dân và những thay đổi hiện nay của người Hà Nội cũng được tôi đề cập khá nhiều trong các khảo cứu của mình. Đây là một mảng đề tài rất thú vị nhưng chưa nhiều người bàn tới”, nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến bộc bạch.

Ở tuổi ngoài 60, với ngót nghét chục đầu sách Nguyễn Ngọc Tiến vẫn say sưa làm việc và cống hiến. Hiện anh vẫn đều đặn giữ chuyên mục Kể chuyện về Hà Nội trên VOV Giao thông. Ngoài ra, anh còn tham gia viết thuyết minh cho một số tour du lịch do Tổng Công ty vận tải Hà Nội đặt hàng; viết kịch bản phim, phóng sự truyền hình...; tham gia cùng nhóm các bạn trẻ thực hiện dự án phục hồi đồ chơi truyền thống và đồ chơi trung thu Hà Nội xưa – nay.

Gần đây nhất anh cũng đã hoàn thành bản thảo cuốn “Làng làng phố phố Hà Nội” đề cập tới 3 mảng: làng, phố và Hà Nội. Nguyễn Ngọc Tiến lý giải “làng sinh ra phố, phố sinh ra Hà Nội” cũng bởi thế mà anh chọn đặt tên cho tập sách của mình là “Làng làng phố phố Hà Nội”. Điều đặc biệt ở tập khảo cứu này là những câu chuyện về làng đều bắt đầu bằng chữ "Làng", những câu chuyện về phố đều bằng chữ "Phố", còn chuyện về Hà Nội đều bắt đầu bằng chữ "Hà Nội". Vẫn tiếp tục mạch nối là chuyện của Hà Nội xưa và nay, Nguyễn Ngọc Tiến mang đến cho cái nhìn đa chiều về Hà Nội trong đó có nhiều rất chuyện thú vị, mới mẻ mà mọi người thậm chí chưa biết, hoặc mới chỉ được nghe qua đâu đó. Ví dụ như chuyện cây muỗm ở Hà Nội, chuyện nấu cỗ ở làng Vân Hồ, Thịnh Quang xưa, chuyện về món bánh bèo, chuyện Hà Nội có hầm chuyện hay chuyện làng Nội Bài, làng buôn đồng nát Xà Cầu...

Với Nguyễn Ngọc Tiến, dù đã đi dọc, đi ngang, đi xuyên Hà Nội; dù đã khám phá bao vỉa tầng của lịch sử văn hóa ở nơi đây, thì mảnh đất Hà thành vẫn còn biết bao điều thú vị, hấp dẫn. Và anh mong muốn sẽ tiếp tục tìm tòi khám phá những vẻ đẹp vẫn còn khuất lấp của Thăng Long - Hà Nội để nối dài thêm những trang viết về Hà Nội…

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • “Hà Nội – Bản hùng ca phố”: Bồi đắp niềm tự hào về một Thủ đô anh hùng, hào hoa
    Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024), tối 10/10, tại Trung tâm Di sản văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), chương trình chính luận nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Hà Nội - Bản hùng ca phố” đã giúp công chúng thêm tự hào về một Thủ đô anh hùng, hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình…
  • Ấn tượng chương trình nghệ thuật “Thủ đô 70 năm - Bản hùng ca”
    Tại Lễ kỷ niệm cấp quốc gia 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) do Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Thành phố Hà Nội tổ chức sáng 10/10, chương trình nghệ thuật chủ đề “Thủ đô 70 năm - Bản hùng ca” đã để lại ấn tượng sâu sắc với các đại biểu.
  • Tấm lòng mẹ Cường
    Tháng 1 năm 1954, đơn vị chúng tôi (C trợ chiến, D79, bộ đội Hà Đông) đóng quân ở đồi Đình, căn cứ du kích xã Tuy Lai, huyện Mỹ Đức. Tại đây, chúng tôi tiếp tục quán triệt Nghị quyết của Tỉnh ủy Hà Đông về phối hợp với chiến trường chính (lúc ấy chưa nói rõ là Điện Biên Phủ) tăng cường hoạt động đánh địch mở rộng khu du kích từ Bắc Mỹ Đức sang Nam Chương Mỹ nhằm tạo thế đứng chân cho bộ đội chủ lực khi về giải phóng Thủ đô.
  • Tạp chí Người Hà Nội đoạt Giải A Cuộc thi viết “Khát vọng Tây Hồ - Khát vọng Thăng Long”
    Chiều 8/10, quận Tây Hồ (Hà Nội) đã tổ chức tổng kết cuộc thi viết “Khát vọng Tây Hồ - Khát vọng Thăng Long” năm 2024.
  • Bản hùng ca 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, tôn vinh nền văn hiến, bản sắc văn hóa vì hòa bình Hà Nội
    Sáng 6/10, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức chương trình “Ngày hội Văn hóa vì hòa bình” – sự kiện đặc biệt chào mừng Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), 25 năm Hà Nội đón nhận danh hiệu “Thành phố Vì hòa bình” của UNESCO (1999 - 2024).
  • Lan tỏa giá trị truyền thống qua Lễ hội Áo dài du lịch Hà Nội 2024
    Chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), tối 4/10, Lễ hội Áo dài du lịch Hà Nội năm 2024 với chủ đề “Hà Nội - Tinh hoa áo dài” đã khai mạc tại sân khấu Quảng trường Đoan Môn - Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • [Podcast] Tạo động lực phát triển văn hóa Thủ đô lên tầm cao mới
    Phát triển văn hóa là một trong những nội dung quan trọng, đã được Luật Thủ đô sửa đổi thể hiện và nhấn mạnh tại Điều 21 “Phát triển văn hóa, thể thao, du lịch” thuộc Chương III “Xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô” với nhiều chính sách, cơ chế đặc thù để Hà Nội trở thành trung tâm văn hóa của cả nước. Các quy định mới, đặc thù về phát triển văn hóa và những điều luật khác liên quan trong Luật Thủ đô sửa đổi, là điều kiện thuận lợi để Hà Nội thực hiện thắng lợi Chương trình số 06-CTr/TU, Nghị qu
  • Về Hà Nội cùng Nguyễn Đình Thi
    Tháng 10 năm 1954, Chính phủ kháng chiến và những đoàn quân chiến thắng rời Việt Bắc về Hà Nội. Ngày 10/10/1954 chính thức đánh dấu Thủ đô Hà Nội hoàn toàn giải phóng.
  • “Hà Nội – Bản hùng ca phố”: Bồi đắp niềm tự hào về một Thủ đô anh hùng, hào hoa
    Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024), tối 10/10, tại Trung tâm Di sản văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), chương trình chính luận nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Hà Nội - Bản hùng ca phố” đã giúp công chúng thêm tự hào về một Thủ đô anh hùng, hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình…
  • Tọa đàm về vẻ đẹp kiến trúc Hà Nội thời bao cấp
    Chiều ngày 11/10, tại không gian Caphé Trung Nguyên 52 Hai Bà Trưng, Hà Nội đã diễn ra tọa đàm "Ký ức Hà Nội thời bao cấp qua di sản kiến trúc".
  • Quận Tây Hồ luôn đồng hành cùng sự phát triển của doanh nghiệp
    Chiều 11/10, quận Tây Hồ tổ chức Hội nghị gặp gỡ, đối thoại với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn quận nhân kỷ niệm 20 năm Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10.
Đừng bỏ lỡ
Người nối dài tình yêu Hà Nội qua trang viết
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO