Người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Người nối dài tình yêu Hà Nội qua trang viết

Đặng Thủy 21/11/2023 08:25

Trong số 10 cá nhân được Thành phố Hà Nội vinh danh là công dân Thủ đô ưu tú năm 2023 có một gương mặt quen thuộc của làng văn, làng báo. Đó là nhà báo, nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến – tác giả của nhiều đầu sách khảo cứu về Hà Nội. Hơn 30 năm rong ruổi cùng chữ nghĩa cũng là hơn 30 năm anh miệt mài khám phá vỉa tầng lịch sử văn hóa Hà Nội. Cũng bởi thế, nhà văn Trương Quý ví von Nguyễn Ngọc Tiến chính là một “sử nhân Hà Nội”.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến sinh năm 1958 ở làng Vọng, xưa là vùng ngoại ô Hà Nội (nay thuộc quận Hai Bà Trưng, Hà Nội). Từ những năm học cấp III, Nguyễn Ngọc Tiến đã thích viết lách, năm 25 tuổi khi đi bộ đội về thì anh bắt đầu tập tạnh viết truyện, viết kịch bản. Truyện ngắn đầu tay “Lúc không giờ” đăng trên báo Người Hà Nội (nay là Tạp chí Người Hà Nội) chính là một sự khích lệ không nhỏ đối với anh khi bắt đầu hành trình theo nghiệp viết. Sau này, tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh (1985 – 1990), rồi đầu quân về báo Hà Nội mới, Nguyễn Ngọc Tiến như càng say sưa hơn. Anh viết khá đa dạng từ âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, nhưng tập trung nhiều nhất là viết về văn hóa, lịch sử, đời sống của người Hà Nội... Nguyễn Ngọc Tiến bảo, làm báo giúp anh có cơ hội đi nhiều, tiếp xúc với nhiều người, tích lũy được nhiều điều và đặc biệt có những thêm những góc nhìn về Hà Nội.

nguyen-ngoc-tien.jpg
Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến qua nét vẽ của họa sĩ Kim Duẩn.

Tuy nhiên, hành trình đi và viết của Nguyễn Ngọc Tiến không chỉ dừng ở những bài báo đơn lẻ. Càng đi sâu vào những vỉa tầng của Hà Nội, Nguyễn Ngọc Tiến càng khát khao tìm hiểu, nghiên cứu và khám phá. Trong số ngót nghét gần chục tác phẩm đã ra mắt công chúng thì đa phần tác phẩm của anh là những ghi chép khảo cứu về Hà Nội. Có thể kế đến “5678 bước quanh hồ Gươm”, “Đi dọc Hà Nội”, “Đi ngang Hà Nội”, “Đi xuyên Hà Nội”, “Chuyện quanh quanh Dâm Đàm”, “Chuyện Thăng Long kẻ - Hà Nội hàng”, “Dọc ngang Ba Vì”, “Hà Nội còn một chút này”.

Nhìn lại các đầu sách khảo cứu, ghi chép về Hà Nội, dễ nhận thấy đã có rất nhiều người khai thác, nghiên cứu và gặt hái thành công. Có thể kể tới nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán, nhà văn Tô Hoài, nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc, GS. Trần Quốc Vượng, PGS Nguyễn Thừa Hỷ, nhà văn Vũ Bằng, Băng Sơn... Đây cũng chính là thách thức không nhỏ với Nguyễn Ngọc Tiến trong hành trình nối dài những trang viết về Hà Nội.

“Mỗi khi cầm bút viết về Hà Nội, tôi luôn tâm niệm: phải viết điều gì độc đáo, kể những câu chuyện khiến người khác muốn nghe. Vẫn là những phố ấy, những nhân vật, sự kiện ấy, nhưng tôi không bao giờ viết lại những điều đã biết, nói lại những điều người ta nghe đã nhàm”. Cũng chính bởi tâm niệm ấy mà Nguyễn Ngọc Tiến luôn cố gắng làm mới những trang viết của mình, từ chọn đề tài, đặt tên tác phẩm đến lối viết sao cho lôi cuốn.

nguyen-ngoc-tien-3.jpg

Trong“5678 bước quanh hồ Gươm”- cuốn khảo cứu về Hà Nội đầu tiên của Nguyễn Ngọc Tiến, anh rủ rỉ kể những câu chuyện di tích văn hóa, lịch sử quanh hồ rồi cả những chuyện về các nhân vật ven hồ, từ người may comple cho tới các chính khách, nhà sưu tập tranh, người Việt chơi đồ cổ… đến những thân phận bình dân như bà già xem bói, người bán nước chè, ông tẩm quất… và còn cả chuyện xẩm Bờ Hồ, tàu điện, phở Thìn...

Với “Đi dọc Hà Nội”, “Đi ngang Hà Nội”“Đi xuyên Hà Nội” không gian của Hà Nội được anh mở rộng hơn với những câu chuyện thú vị, hấp dẫn không kém. Như một hướng dẫn viên du lịch, Nguyễn Ngọc Tiến nhẩn nha đưa bạn đọc đến với lịch sử của một thành phố, với những lề thói, tập tục, lịch sử của một đô thị qua những khảo cứu đầy ắp tư liệu. Nói như nhà lý luận phê bình Nguyễn Hòa thì “các bài ký sự - khảo cứu lịch sử văn hóa tinh tế của anh đã đạt tới “một đẳng cấp mới”. Đáng trân trọng là, các giả thuyết Nguyễn Ngọc Tiến đưa ra đều dựa trên cơ sở tư liệu cụ thể, luận giải khách quan, nhưng anh không có ý định bác bỏ ý kiến của tác giả đi trước. Anh đưa ra tư liệu mới, giả thuyết mới, để người quan tâm có thể cùng suy ngẫm”.

Hay gần đây nhất là cuốn “Hà Nội còn một chút này”, Nguyễn Ngọc Tiến cũng đưa người đọc đến với muôn vẻ của Hà thành từ chuyện người, chuyện phố, chuyện cổ, chuyện kim, từ chuyện thị thành đến ngoại ô thành phố... Với sự quan sát tỉ mỉ ở cả bề rộng lẫn chiều sâu, kết hợp những trải nghiệm thực tế của một người hằng ngày gắn bó với Hà Nội; với những điều tra, khảo cứu trong thư tịch, sách vở, cùng lối viết hóm hỉnh Nguyễn Ngọc Tiến cho bạn đọc thấy một Hà Nội thú vị và phong phú biết bao. Đó là một Hà Nội in dấu qua những câu chuyện lịch sử, địa lý, văn hóa và cả những câu chuyện nhỏ nhặt trong đời sống, nếp sống của dân thị thành.

nguyen-ngoc-tien-4.jpg
doc-ngang-ba-vi.jpg
Một số tác phẩm của nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến chia sẻ, để mang tới cho công chúng những trang viết mới mẻ, anh đã dành rất nhiều thời gian cho việc tìm tòi tư liệu từ chính sử, dã sử, dư địa chí, văn hóa dân gian, báo chí qua các thời kỳ. Anh đọc nhiều nguồn, từ sách của người Việt, người Pháp, rồi báo chí trước năm 1954. Có khi để có một chi tiết thú vị cho bài khảo cứu của mình anh đã phải đọc hàng chục, hàng trăm tư liệu; gặp gỡ, hỏi han từ những người thế hệ trước để đối chiếu, kiểm chứng. Ví như để có những tư liệu cho cuốn “Quanh quanh Dâm Đàm”, Nguyễn Ngọc Tiến không chỉ tìm hiểu tư liệu từ sách vở, báo chí mà còn lang thang không biết bao lần ở nơi đây để kiểm chứng, đối chiếu các nguồn tư liệu. Hoặc khi viết về xe máy Hà Nội, để tìm ra ai là người Hà Nội mua xe máy đầu tiên anh đã mày mò đi hỏi khắp nơi, tìm tòi trong sách cũ và vào thư viện đọc các báo xuất bản trước năm 1954...

“Thường thì mỗi cuốn sách khảo cứu của tôi đều từ hơn 100.000 chữ trở lên, khá dày dặn. Tôi viết về những chuyện mà trước đó không ai viết hoặc chỉ thấy đôi ba dòng ở cuốn này, cuốn kia. Đặc biệt, mảng đời sống thị dân và những thay đổi hiện nay của người Hà Nội cũng được tôi đề cập khá nhiều trong các khảo cứu của mình. Đây là một mảng đề tài rất thú vị nhưng chưa nhiều người bàn tới”, nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến bộc bạch.

Ở tuổi ngoài 60, với ngót nghét chục đầu sách Nguyễn Ngọc Tiến vẫn say sưa làm việc và cống hiến. Hiện anh vẫn đều đặn giữ chuyên mục Kể chuyện về Hà Nội trên VOV Giao thông. Ngoài ra, anh còn tham gia viết thuyết minh cho một số tour du lịch do Tổng Công ty vận tải Hà Nội đặt hàng; viết kịch bản phim, phóng sự truyền hình...; tham gia cùng nhóm các bạn trẻ thực hiện dự án phục hồi đồ chơi truyền thống và đồ chơi trung thu Hà Nội xưa – nay.

Gần đây nhất anh cũng đã hoàn thành bản thảo cuốn “Làng làng phố phố Hà Nội” đề cập tới 3 mảng: làng, phố và Hà Nội. Nguyễn Ngọc Tiến lý giải “làng sinh ra phố, phố sinh ra Hà Nội” cũng bởi thế mà anh chọn đặt tên cho tập sách của mình là “Làng làng phố phố Hà Nội”. Điều đặc biệt ở tập khảo cứu này là những câu chuyện về làng đều bắt đầu bằng chữ "Làng", những câu chuyện về phố đều bằng chữ "Phố", còn chuyện về Hà Nội đều bắt đầu bằng chữ "Hà Nội". Vẫn tiếp tục mạch nối là chuyện của Hà Nội xưa và nay, Nguyễn Ngọc Tiến mang đến cho cái nhìn đa chiều về Hà Nội trong đó có nhiều rất chuyện thú vị, mới mẻ mà mọi người thậm chí chưa biết, hoặc mới chỉ được nghe qua đâu đó. Ví dụ như chuyện cây muỗm ở Hà Nội, chuyện nấu cỗ ở làng Vân Hồ, Thịnh Quang xưa, chuyện về món bánh bèo, chuyện Hà Nội có hầm chuyện hay chuyện làng Nội Bài, làng buôn đồng nát Xà Cầu...

Với Nguyễn Ngọc Tiến, dù đã đi dọc, đi ngang, đi xuyên Hà Nội; dù đã khám phá bao vỉa tầng của lịch sử văn hóa ở nơi đây, thì mảnh đất Hà thành vẫn còn biết bao điều thú vị, hấp dẫn. Và anh mong muốn sẽ tiếp tục tìm tòi khám phá những vẻ đẹp vẫn còn khuất lấp của Thăng Long - Hà Nội để nối dài thêm những trang viết về Hà Nội…

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Xã Phú Nghĩa (mới): Tổ chức bộ máy hoạt động hiệu quả, cùng Thủ đô vững bước trong kỷ nguyên giàu mạnh
    Ngay sau khi đi vào hoạt động tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, xã Phú Nghĩa (thành phố Hà Nội) đã triển khai các công việc, nhiệm vụ Thành phố giao, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra thông suốt, hiệu quả. Qua đó, xã Phú Nghĩa góp sức cùng thành phố Hà Nội thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ chính trị Trung ương giao, vững bước trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Lời cảm ơn của Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội
    Ngày 25/6/2025, Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội tổ chức trang trọng hội nghị Gặp mặt tri ân các thế hệ nhà báo Thủ đô và khen thưởng tập thể, cá nhân hội viên nhà báo các cơ quan báo chí Hà Nội, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
  • Tôn vinh 80 gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô
    Hướng tới kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 – 28/6/2025), sáng 26/6 tại Hội trường Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô năm 2025. Sự kiện góp phần tôn vinh những mái ấm gương mẫu, giàu trách nhiệm với cộng đồng, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa trong đời sống xã hội.
  • Tây Hồ: Vững bước trên hành trình kiến tạo đô thị hiện đại, văn minh và giàu bản sắc
    Ba thập kỷ nhìn lại, quận Tây Hồ đã ghi tên mình vào bản đồ đô thị hiện đại của Thủ đô Hà Nội không chỉ bằng những công trình, con đường hay chỉ số tăng trưởng mà bằng cả những chuyển biến sâu sắc trong chất lượng sống, trong tư duy quản trị và trong tinh thần xây dựng cộng đồng người dân “thanh lịch, văn minh”, đúng với bản sắc của đất Kinh kỳ ngàn năm văn hiến.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Phở Đệ Nhất Thanh - Truyện ngắn của Huỳnh Trọng Khang
    Con vàng anh yếm cam nghiêng đầu rỉa cánh. Trong ánh nhập nhoạng của ngày vừa vào sáng, nhúm lông vũ bé bỏng như đốm lửa hoang dã bập bùng trong chiếc lồng treo trước nhà chú Xè.
  • Chuyện người phụ nữ họ Trần cứu chúa Nguyễn trên phá Tam Giang
    Người phụ nữ họ Trần được dân gian kể là người có công cứu chúa Nguyễn Hoàng trên phá Tam Giang và đang được thờ tự ở xã Đan Điền (TP Huế) với tên gọi miếu Bà Tơ.
  • Ra mắt hai ấn phẩm pháp lý phục vụ triển khai sắp xếp đơn vị hành chính
    Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa phát hành hai ấn phẩm: “Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (sửa đổi, bổ sung năm 2025)” và “Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025”. Đây là những tài liệu có tính thời sự, cung cấp cơ sở pháp lý đầy đủ, chính thống, hỗ trợ cán bộ, đảng viên và nhân dân trong quá trình triển khai sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố theo định hướng cải cách bộ máy nhà nước.
  • Hội nghị lần thứ Nhất Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Nội Bài thông qua nhiều nội dung quan trọng
    Trong không khí phấn khởi trước thành công của việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết của Quốc hội và chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, thực hiện Nghị quyết của Đảng ủy xã và chương trình công tác tháng 7 của Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Nội Bài (Thành phố Hà Nội), chiều ngày 4/7 Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Nội Bài tổ chức Hội nghị công bố các Quyết định của Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Hà Nội.
  • Cấp tỉnh, cấp xã (mới) theo thẩm quyền không để chậm trễ, bỏ sót công việc
    Ngày 4/7/2025, đồng chí Trần Cẩm Tú - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Kết luận số 174-KL/TW về một số nhiệm vụ tiếp tục xây dựng tổ chức, hoạt động của đơn vị hành chính 2 cấp bảo đảm thông suốt, hiệu quả.
Đừng bỏ lỡ
Người nối dài tình yêu Hà Nội qua trang viết
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO