Nhà văn LÊ PHƯƠNG LIÊN

Người Hà Nội- một cõi đi về

Năm 1974 được nhà thơ Bùi Hạnh Cẩn và nhà thơ Chu Hà kết nối dẫn dắt, tôi đã trở thành hội viên Hội Văn nghệ Hà Nội (tiền thân của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội hiện nay). Ngày ấy trụ sở Hội Văn nghệ Hà Nội là một văn phòng trong tòa nhà Sở Văn hóa Hà Nội - 47 Hàng Dầu. Khi đó tôi đã là tác giả của hai cuốn sách thiếu nhi của NXB Kim Đồng (Những tia nắng đầu tiên - 1971 và Khi mùa xuân đến 1974) và đang là giáo viên toán lý của Trường cấp II Yên Sở, Thanh Trì, Hà Nội. Được nhà thơ Bùi Hạnh Cẩn đặt bài viết cho tập Sáng tác Hà Nội số kỷ niệm ngày giải phóng Thủ đô, tôi mừng lắm bởi ấn tượng về ngày 10/10/1954 trong ký ức của tôi rất sâu đậm, dù năm 1954 tôi mới là một đứa trẻ 3 tuổi. Thuở đó tập Sáng tác Hà Nội làm việc cùng trong văn phòng của Hội.

Tôi mang bài viết tay vui mừng đến gặp gỡ nhà thơ Bùi Hạnh Cẩn và các cán bộ của Hội, ngày ấy nhà báo dịch giả Trần Minh Tâm, nhà nhiếp ảnh Đỗ Huân… người nào cũng lịch lãm trò chuyện thân ái cùng tôi. Bài báo đầu tiên viết riêng cho tập Sáng tác Hà Nội (tiền thân của tờ báo Người Hà Nội) mãi là một kỷ niệm trong sáng trong ký ức của tôi. Dẫu là một giáo viên bận rộn chuyên môn, tôi cũng tranh thủ thời gian viết cho Sáng tác Hà Nội. Truyện ngắn Kỷ niệm về một người đã đi xa của tôi đã đăng trong tập Sáng tác Hà Nội  vào năm 1976 và cũng đã được Hội Văn nghệ Hà Nội tặng thưởng.

Thời gian trôi qua, năm 1980 tôi về công tác tại NXB Kim Đồng. Từ đó tôi bề bộn công việc biên tập của cơ quan và công việc gia đình, nuôi dạy các con trong thời bao cấp gian khổ nên ít có thời gian dành cho việc sáng tác. Năm 1987, tờ báo Người Hà Nội tổ chức cuộc thi Kỷ niệm 15 năm Chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không, là người đã sống trải qua 12 ngày đêm máy bay B52 của không lực Hoa Kỳ ném bom đánh phá Thủ đô Hà Nội, tôi mạnh dạn viết bài tham gia. Thật vui truyện ngắn Đêm tan của tôi đã được báo Người Hà Nội in và được giải thưởng của cuộc thi ngày ấy.

Trong những năm tháng tôi đã “xa Hà Nội” trở thành cán bộ của một cơ quan Trung ương, đi khắp hai miền Nam Bắc, miền biển, miền núi và ra cả thế giới, nhưng  tình cảm gắn bó da diết với Hà Nội vẫn canh cánh trong lòng. Nếu có dịp nào thư thả tôi lại về với Người Hà Nội. Năm 1991, truyện ngắn Rừng thu của tôi đã in trên báo Người Hà Nội. Đây là một truyện ngắn viết về một kỷ niệm thơ mộng của tôi ở trong rừng nước Đức. Về sau truyện ngắn đã được tuyển chọn vào các tuyển tập, được in đi in lại nhiều lần trong các tập truyện ngắn của NXB Kim Đồng, NXB Thanh niên, NXB Văn học, nhưng tôi không bao giờ quên truyện ngắn này được in đầu tiên ở báo Người Hà Nội.

Năm 2016, một ngày cuối năm, thật bất ngờ bạn Đặng Thủy biên tập viên của báo Người Hà Nội đã tìm đến nhà tôi để phỏng vấn viết bài. Khi đó tôi đã nghỉ hưu, thôi tất cả mọi chức vụ và công việc ở NXB Kim Đồng tâm hồn tôi thảnh thơi, thế là những cảm hứng sáng tác bị cất giữ nhiều năm lại bừng lên. Tôi đồng ý với bạn Đặng Thủy sẽ viết thường xuyên cho báo Người Hà Nội. Vốn là người viết thành công truyện vừa cho thiếu nhi, tôi chuyển sang viết truyện ngắn, tản văn, bài báo có các chủ đề như: sách thiếu nhi, văn hóa đọc, đời sống người Hà Nội… Viết báo, viết ngắn đòi hỏi một sự nỗ lực tìm tòi lao động nghệ thuật khác hẳn truyện dài. Khi gửi bài rồi được in tôi rất vui mừng cho dù nhuận bút không cao. Niềm vui được chia sẻ tình cảm suy nghĩ với công chúng là niềm vui lớn nhất.

Thế là cuộc gặp gỡ tìm lại người bạn cũ báo Người Hà Nội với tôi là cuộc trở về tri kỷ tri âm. Viết văn với tôi bây giờ không còn vì ham muốn lợi danh. Viết bây giờ như một cuộc đi tìm lại bản thể của mình trước mọi xoay vần của thế sự. Đó là một cuộc đi tìm đến tận nơi bản chất Người Hà Nội của chính mình. Cảm ơn báo Người Hà Nội - một cõi đi về. Xin mượn tiêu đề bài hát của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn để bầy tỏ niềm tri ân với tờ báo của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội.