Đã từng tìm thấy trứng rùa Hồ Gươm
à”ng Nguyễn Xuân Thuận, nguyên điửu phối viên chương trình rùa Việt Nam (thuộc Chương trình rùa Châu à APT) cho biết, các kết quả điửu tra trên quy mô rộng khắp đã khẳng định loà i rùa nà y từng phân bố dọc theo sông Dương Tử, phía Đông Trung Quốc và lưu vực sông Hồng thuộc miửn Bắc nước ta.
Các cuộc nghiên cứu toà n diện dọc theo sông Hồng và vùng phụ lưu phía Bắc Việt Nam cũng cho thấy, rùa Hồ Gươm (tên khoa học là Rafetus swinhoei) đã từng tồn tại ở các tỉnh Yên Bái, Phú Thọ, Hòa Bình, Hà Tây và Thanh Hóa.
Cụ Rùa Hồ Gươm đang được trưng bà y tại Hà Nội
à”ng Trần Ước (Hạ Hòa, Phú Thọ) cho hay, trước đây ở Ao Châu có hà ng chục con giải, thỉnh thoảng vẫn nổi lên trên mặt nước. Trong thời gian từ năm 1967 - 1987, chính ông Ước đã bắt được khoảng hơn 20 con, con lớn nhất nặng tới 60 - 70kg, con nhử nhất cũng nặng tới 32kg.
à”ng Lê Bất Trị (Lâm Lợi, Hạ Hòa, Phú Thọ) cũng bắt được khoảng 15 con trong giai đoạn 1985 - 1995. Tuy nhiên, các khảo sát cũng cho thấy trong và i thập niên gần đây, loà i rùa nà y gần như biến mất khửi khu vực phân bố của chúng.
Tất cả những người được phửng vấn ở Phú Thọ, Yên Bái, Là o Cai, Hà Tây, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An đửu cho rằng, hiện nay những cá thể rùa nà y còn rất ít và đã suy giảm rất nhiửu so với những năm 1980.
"Điửu quan trọng là chúng ta phải tìm được những cá thể rùa Rafetus swinhoei hiện đang còn tồn tại. Không ai có thể nói chắc rằng, rùa Rafetus swinhoei hiện còn sinh sống tại những nơi mà ngà y xưa chúng đã từng sinh sống", ông Thuận nhấn mạnh
Qua những đợt khảo sát, TS Nguyễn Văn Sáng (nguyên cán bộ của Viện Sinh thái & Tà i nguyên Sinh vật) khẳng định, loà i rùa vẫn còn trong tự nhiên. Những người dân ở khu vực suối Hai (Hà Tây cũ) nói, có thể còn 4 con rùa Rafetus swinhoei nữa.
Ngoà i ra, tại khu vực đập Đồng Mô (Hà Tây cũ), năm 2008 khi vỡ đập nà y, một con rùa Rafetus swinhoei nặng khoảng 86 kg đã xuất hiện, sau đó được người dân tự nguyện trả lại hồ. Điửu nà y chứng tử việc rùa Rafetus swinhoei còn trong tự nhiên là có.
Rùa ở Đồng Mô người dân bắt được
Theo ông Sáng, vử mặt lý thuyết khoa học, đã là cá thể cùng loà i thì khả năng nhân nuôi là hoà n toà n có thể. Trước đó, và o khoảng tháng 4 và 5 năm 2000, người ta đã tìm thấy có tới 15 quả trứng rùa nằm lăn lóc trên nửn đất cứng tại Gò Rùa, ở Trấn Ba Đình và Đảo Ngọc.
Cho "sống thử" trước khi nhân nuôi
Trao đổi với PV, PGS.TS Phạm Bình Quyửn, Trung tâm Tà i nguyên và Môi trường, Đại học KHTN, ĐHQG Hà Nội cũng khẳng định: Cơ hội bảo tồn rùa Hồ Gươm là rất lớn. Từ các kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học, sự hiện diện của họ hà ng rùa ngà y cà ng sáng tử.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý, lý thuyết là như vậy, nhưng đến khi bắt tay và o thực hiện thực tế lại là chuyện khác. Ví dụ, mỗi cá thể đã quen sống trong một môi trường nhất định như nguồn nước, nguồn thức ăn, sự tương tác của các cá thể xung quanh... Chúng sẽ khác xa so với điửu kiện sống của Hồ Gươm.
PGS.TS Phạm Bình Quyửn khuyến cáo: Nếu không có sự nghiên cứu, điửu tra vử tập tính của mỗi cá thể rùa chuyển từ nơi khác đến Hồ Gươm thì có thể sẽ có xung đột, thậm chí là tiêu diệt lẫn nhau giữa các cá thể rùa. Giải pháp PGS Quyửn đưa ra: nên là m từng bước, trước tiên là tìm hiểu thật rõ điửu kiện sinh sống, sau đó nhân nuôi thử tại một hồ nà o đó...
"Kiểu như cho sống thử để là m quen dần dần, đến khi chúng thực sự thích ứng với nhau thì mới nhân nuôi rộng chính thức tại Hồ Gươm", PGS Quyửn nói.
TS Sáng nói thêm, cụ Rùa ngà y cà ng cảm thấy ngột ngạt vì nước Hồ Gươm đang ngà y cà ng ô nhiễm. Vì thế, song song với nhân nuôi, việc cần là m ngay là là m sạch nước Hồ Gươm để tạo môi trường sống tốt nhất cho cụ Rùa.
Trung tâm cứu hộ Rùa thuộc Dự án Môi trường sinh thái Cúc Phương cũng đã nhân nuôi thà nh công các cá thể loà i rùa được phát hiện ở Việt Nam sau những đợt thu gom các loà i động vật hoang dã bị buôn bán trái phép qua biên giới. Đa số chúng đã bắt đầu thích nghi với môi trường sống tự nhiên và bán tự nhiên tại rừng Cúc Phương, đặc biệt là việc các cán bộ cứu hộ ở đây đã nuôi sinh sản thà nh công một số loà i rùa. Đặc biệt, đã có nhiửu rùa con được ấp nở thà nh công lớn.
.jpg "Trải nghiệm văn hóa \"Đêm bảo tàng\" tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam")
