Hát xẩm "quyến rũ" thiếu nữ Hà Nội

Nếu đã một lần thưởng thức chiếu xẩm Hà thà nh 36 phố phường háº³n khán giả sẽ ngạc nhiên khi thấy những cô gái trong trang phục mớ ba mớ bảy liên tục xuất hiện trong các tiết mục. Đó là tốp nữ của Trung tâm nghệ thuật Phát triển âm nhạc Việt Nam, sự xuất hiện của họ không phải để cho đẹp sân khấu hay đủ đội hình, mà đó là cả một câu chuyện dà i vử truyửn thuyết từ thời xa xưa, cho đến hiện tại với những nỗ lực của các nghệ sĩ trong Trung tâm nhằm đưa tốp nữ với dòng nhạc dân gian đến gần với khán giả hơn.

Thanh danh nà ng xẩm

Trước đây hát xẩm thường gắn liửn với những việc ăn xin, ăn mà y nghèo khổ, khiến cho bất cứ ai khi nghe đến hát xẩm là tử vẻ khinh miệt .Chuyện đó là có thật và o giai đoạn nước ta bị bần cùng hoá, thời đó không riêng gì những người hát xẩm bị ảnh hưởng, vì thế đã đến lúc chúng ta phải trả lại thanh danh cho xẩm, một loại hình nghệ thuật đường phố.

Trung tâm phát triển nghệ thuật âm nhạc Việt Nam coi đó là việc là m đồng thời cũng là nghĩa vụ phải công bố cho công chúng biết đến một dòng nhạc đang hồi sinh. Đó là một loại hình nghệ thuật mang tính chuyên nghiệp bởi vì nó có một dòng âm nhạc chuyên cho từng thể loại của hát xẩm, như xẩm chợ, xẩm thập ân...mỗi loại có 1 dòng nhạc, cấu trúc văn học, nhạc khí, môi truửng diễn xướng riêng. Vậy không có lí gì chúng ta lại không xây dựng đựợc những bản nhạc là m nó lung linh, đẹp đẽ để trả lại cho nó cái chân giá trị. Nhạc sử¹ Thao Giang, Phó GĐ Trung tâm cho biết.

Lại nói vử nhóm nữ trong các bà i xẩm, theo truyửn thuyết của những người hát xẩm kể lại, thời nhà Trần có một tốp 5 cô gái hát rất hay, bị cống gả cho quan lại nhà Nguyên Mông. Các cô đã dùng lời ca tiếng hát là m bình phong để là m nội gián, qua đó có thể tự hà o thấy rằng ngay từ thời xa xưa, ông cha ta đã biết dùng vũ khí nghệ thuật để bảo vệ đất nước, chứ không phải xướng ca vô loà i như người ta vẫn nghĩ.

Hát xẩm

Chính vì tính chuyên nghiệp của xẩm cũng như nét đẹp của tốp nữ mà Trung tâm đăng tin tuyển và dạy miễn phí nhạc dân tộc cho thanh niên, quyết tâm phục dựng lại tốp nữ theo nguyên mẫu xưa. Nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các em, tuy còn dè dặt nhưng với sự dìu dắt của NSND Xuân Hoạch, NSÆ¯T Thanh Ngoan.. sau gần một năm đà o tạo, Trung tâm đã chọn ra năm người trẻ có giọng hát đửu nhau để thà nh lập tốp nữ.

Bây giử mấy ai nghe xẩm huống hồ hát xẩm, mà phải hiểu và thấm chất xẩm mới có thể hát được. Khi nghe thì rất dễ vì xẩm mộc mạc nhưng không phải nó đơn sơ bản năng mà xẩm mang cái tinh tế, nên phải có những nốt tô đệm, những chữ luyến láy, bộc lộ đựoc tình cảm trong từng câu chữ.

Cộng hưởng từ những nà ng xẩm thời hiện đại.

Những bà i đầu tiên, Trung tâm đưa và o trình diễn là bà i Cô hà ng nước, Anh Khoá... với giai điệu, ngôn từ dễ hiểu, có vần điệu. Trung tâm đã nghiên cứu từ những bức ảnh vử cách ăn mặc, cách biểu diễn, sắm từng món đồ biểu diễn là m sao cho tốp nữ phát huy được hiệu quả từ mọi mặt để đến khi lên sân khấu khác hoà n toà n với các nhà hát khác, dân dã hơn, thuần Việt hơn.

Sau khi được quần chúng đón nhận từ những sân khấu như Hà thà nh 36 Phố phường đến những sân khấu lớn hơn, Trung tâm phát triển thêm rất nhiửu bà i khác cho tốp nữ, nhóm gần như là có sự liên kết nhuần nhuyễn, và đó là những điửu rất đáng mừng.

Chị Hồng Nụ, một thà nh viên của tốp nữ chia sẻ: Những ngà y mới và o Trung tâm, ngoà i niửm đam mê ca hát thì những kử¹ năng khác hầu như là mình chưa có. Được sự chỉ dạy tận tình của các Nghệ sử¹ trong Trung tâm mình mới được như ngà y nay.

Hát xẩm

Để tạo điửu kiện cho các bạn, Trung tâm cũng bố trí công việc ngoà i thời gian biểu diễn cho phù hợp với trình độ của mỗi người để các bạn có thể ổn định, tiếp tục niửm đam mê âm nhạc.

Như được cộng hưởng niửm đam mê âm nhạc dân gian, bây giử có rất nhiửu các bạn trẻ đến trung tâm đăng ký học, các trường học trên địa bà n thà nh phố, các nhà văn hoá cũng có gửi đến những nhóm học sinh, sinh viên để theo học mô hình tốp nữ nà y rất nhiửu.

Bạn Đinh Thu Duyên, nhà ở phố Hà ng Chiếu nói: Tối thứ 7 em hay ra chợ đêm nghe hát, mới đầu cũng không thích lắm nhưng thấy mấy chị trẻ tuổi mà hát xẩm rất hay nên nghe thử, dần thấy thích nên em có đăng kí học hát xẩm ở Trung tâm

Các bà i hát mang nội dung giáo dục, thực sự nghệ thuật dân gian đã đi và o đời sống của người Việt Nam. Nhạc sĩ Thao Giang cho biết thêm: Hát xẩm là đi và o đời sống văn hoá nghệ thuật chứ không mang tính thương mại hoá. Quan trọng là chúng tôi muốn tuyên truyửn, muốn đưa đựợc hình ảnh, kháº³ng định loại hình nghệ thuật nà y đi và o đời sống âm nhạc của người dân Thủ đô. Tất cả vật chất có quan trọng đến đâu nhưng cũng chỉ để góp phần và o mục tiêu chính thôi, nếu không khéo thì sẽ trở thà nh thương mại hoá, sẽ biến dạng thực sự. mình phải là m sao mà phát huy được mà phải đúng mục tiêu. Đó chính là sự khác biệt giữa một đơn vị là m nghệ thuật với một công ty tổ chức nghệ thuật.

Chị Minh Thư tâm sự: Gắn bó với Trung tâm khá lâu và chưa bao giử mình có ý định rời khửi đây

Sắp tới, ngoà i xây dựng tiết mục, Trung tâm sẽ đà o tạo thêm vử trình độ âm nhạc, vử lí luận âm nhạc, xướng âm hay nhạc cụ cho tốp nữ, sưu tầm thêm các bà i hát, mở rộng ra các thể loại dân ca khác thậm chí là dân ca nước ngoà i, hay cũng có thí điểm hát quan họ là ng theo đúng nét là ng quê vui tươi thể hiện được nhịp sống của người đương đại. Đó thực sự là những thử thách.