Từ đấy hình dung ra cái mà n sương trắng dà y đặc, huyửn ảo buông một tấm voan trắng lên cầu Thê Húc đử của Hồ Gươm, lên những khuôn mặt hồng hà o xinh đẹp một cách khửe mạnh, hồn nhiên của lứa tuổi thanh xuân mười tám đôi mươi giữa thủ đô yêu kiửu và tinh tế, cà ng thấy yêu những dòng của Nguyễn Tuân viết vử Hà Nội.
Chúng ta cũng có thể nói rằng lòng yêu Hà Nội không chỉ của riêng những người sống lâu năm ở căn nhà ba tầng ở Hà ng Đà o, mà còn của cả người con gái trong ngôi nhà tranh, nhà nọ nghe cả tiếng nói chuyện của nhà kia qua tấm phên buộc tạm.
Nhưng am hiểu nó tinh tường, sâu sắc và thể hiện nó thà nh hình tượng văn học thì phải nhử đến bà n tay tà i hoa, phong nhã của Nguyễn Tuân. Động đến Hà Nội, giặc cướp nước đã động đến tình yêu của Nguyễn Tuân. Vì vậy, trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất, máy bay thù đánh phá Hà Nội, Nguyễn Tuân cho tung ra những bà i ký nóng bửng căm thù bọn xâm lược và trà n đầy tình yêu đối với Hà Nội và đến năm 1972, B52 giặc Mử¹ và o Hà Nội lại khơi cái mạch ngầm phun lên những bà i ký sảng khoái, hà o hùng.
Hà Nội, thủ đô của cả nước vẫn là m cho Nguyễn Tuân thấy lòng mình trẻ hơn cả. Hà Nội đem lại cho Nguyễn Tuân sự thửa mãn mử¹ cảm vử cái đẹp mà Nguyễn Tuân đã viết rằng Cảm khái mà thấy rằng yêu đẹp có nghĩa là quyết tâm bảo vệ đến cùng những gì mình đã nhận là đẹp.
Nguyễn Tuân cũng như chúng ta yêu thích những căn phòng nhử lát gạch hoa, ở một góc phố yên tĩnh, có hoa ngâu rắc và ng ngoà i cửa sổ căn phòng, trong phòng có ngọn đèn bà n mầu xanh, người là m việc trầm ngâm vừa hút thuốc, nghe nhạc, vừa đọc báo. Nhưng Nguyễn Tuân cũng chụp chiếc mũ sắt lên chiếc đầu bạc trắng quẩn quanh ở khu Ga Hà ng Cử vừa bị máy bay giặc Mử¹ đánh sập, nâng niu từng cánh chim bị bị đống gạch vùi dập ở Bạch Mai do bom đạn quân thù, trận trọng đám cưới trên trận địa Hà Nội và cùng yêu tha thiết hơn cái bầu trời Hà Nội có mầu da trời Hà Nội thấp thửm xanh ngắt một niửm cảm giác.
Cho nên ngồi uống nước ở một phố vắng mà Nguyễn Tuân lại nghĩ đến những chiến sĩ trên tít cù lèo nóc cầu sắt, gió nhiửu mà nắng cũng quá nhiửu. Thế mà đơn vị còn trồng được cả hoa mười giử nữa. Đó không phải là kiểu thoáng trôi qua, vụt đến và vụt đi, cà ng không phải kiểu cà ng ở gần nhau thì sự dung tục trần trụi là m cho người ta chán ngấy nhau. Tình yêu Hà Nội của Nguyễn Tuân và của chúng ta là thứ tình yêu thâm trầm, cà ng ở lâu cà ng từng trải cà ng yêu nó hơn.
Khách nước ngoà i thăm quan Hà Nội
Chúng ta yêu Hà Nội vì chính ở đấy có Bác, có Trung ương Đảng, có những người Hà Nội thanh lịch, hà o hoa, dũng cảm. Và chúng ta cảm ơn Nguyễn Tuân cùng một số nhà văn khác đã giúp chúng ta yêu Hà Nội hơn.
Ai đó có thể dạo hà ng ngà n lần quanh Hồ Gươm mà rồi cùng bử qua, cũng quên đi. Mãi đến khi Nguyễn Tuân ghi nhận vử cây lộc vừng, tán tròn, um tùm, thấp dáng như cái tế một gốc vải cổ thụ...Hoa tím như kết chỉ tơ điửu, dính và o những dây tua, nó đúng là những tua lõng thõng buông xuống từ lòng một cái tán tà n xanh đặc.
Lộc vừng vừa nở vừa tạ bên Hồ Gươm, cả mép hồ phủ hoa, ngồi phía Thủy Tạ nhìn sang, cứ như bử bên kia vừa có đám cưới nhà ai nổ bánh pháo, vừa đi hết khửi. Mặt hồ sát gốc liửn diễn ra cảnh hoa trôi giạt thắm...thì chắc không ai đọc dòng nà y mà đi qua đó, đi xa Hà Nội có thể quên được cây lộc vừng cứ ra hoa trong bom đạn.
Cảm ơn nhà văn giúp chúng ta cảm niệm hết cái đẹp của chúng ta, quanh chúng ta, có khi đơn giản đến bình dị, có khi hầu như vô nghĩa mà nó lại trở thà nh một kỷ niệm không bao giử tà n phai. Những ai đang ở Sà i Gòn đọc những dòng nà y thì lập tức muốn bay ra Thăng Long vì nhớ Hà Nội quá, để được lần nữa ngắm cái vẻ đẹp của non sông, trong đó có những cánh hoa lộc vừng trôi trên mặt Hồ Gươm mử sương sớm. Đó cũng là tình yêu Tổ quốc chứ sao.
Đó là những dòng những chữ thấm đượm tâm hồn người viết, những chữ uống hà ng trăm tuần trà , đi hà ng ngà n lần quanh Hà Nội, đi đông, đi tây mới chắt lọc, đúc lại, và gửi lại cho chúng ta.
Nhưng phải công bằng mà nói rằng khi cái đầu bạc của Nguyễn Tuân chúi xuống trang giấy, giương đôi mục kỉnh đọc đi đọc lại, chữa đi chữa lại để viết nên nhưng dòng chữ da trời Hà Nội thấp thửm xanh ngắt một niửm cảm giác/ Trên tít cù lèo nóc sắt, gió nhiửu mà nắng cũng quá nhiửu, Lộc vừng vừa nở vừa tạ bên Hồ Gươm...thì phải nói rằng đó là một thứ lao động nghệ thuật nghiêm túc, một tấm lòng yêu ngôn ngữ Việt và tìm cách là m giầu cho ngôn ngữ Việt.
Trích đôi câu ngắn, câu văn xuôi mà giầu chất thơ, mà thơ lẫn nhạc hà i hòa, chúng ta tấm tắc phục cái thần của câu, chữ. Nghử chơi đã lắm công phu, nghử viết cà ng lắm công phu hơn.
Chúng ta không thể quên rằng Nguyễn Tuân đã đem cái giọng nói, ngôn ngữ người Hà Nội và o là m già u cho ngôn ngữ Việt Nam và những gì mà Nguyễn Tuân viết ra là từ tình yêu mà viết, viết để cảm khái mà thấy rằng yêu đẹp có nghĩa là quyết tâm bảo vệ đến cùng những gì mà mình đã nhận là đẹp.
.jpg "Hà Nội tuyên dương 80 gia đình văn hóa tiêu biểu")
