Nhịp sống Hà Nội

“Du ca” làng nghề dệt tơ tằm, tơ sen Phùng Xá

Quỳnh Chi 16/05/2024 10:55

Đến với làng nghề dệt tơ tằm Phùng Xá (huyện Mỹ Đức, TP. Hà Nội), du khách được tìm hiểu về nghề dệt lụa truyền thống vùng ngoại ô Thủ đô, nơi từng được mệnh danh “thủ phủ dâu tằm” miền Bắc.

Làng nghề dệt Phùng Xá là 1 trong 3 điểm của tour du lịch “Khám phá con đường di sản Nam Thăng Long” cùng với làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu (huyện Ứng Hòa), đình Bình Đà (huyện Thanh Oai) vừa được Sở Du lịch Hà Nội công bố, đưa vào khai thác.

tam-2-ok.jpg
Trong nhiều làng nghề dệt tơ tằm truyền thống của Thủ đô, Phùng Xá được coi là cái nôi của nghề trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa với truyền thuyết về công chúa Thiều Hoa, người có công truyền dạy nghề trồng dâu, nuôi tằm cho nhân dân. Người dân Phùng Xá từ xưa đến nay cho tằm ăn với lá dâu tươi, thái theo sợi.

Giai đoạn thịnh vượng nhất của làng nghề Phùng Xá vào những năm 1970 của thế kỷ trước. Nơi đây từng được mệnh danh là “thủ phủ dâu tằm” của miền Bắc, với các mặt hàng tơ lụa được xuất khẩu sang các nước Đông Âu.

Những sản phẩm lụa tơ tằm tại Phùng Xá được làm thủ công, đa dạng màu sắc, tinh xảo được hình thành qua rất nhiều công đoạn, với trí tuệ của người thợ dệt. Trải qua thời gian, nghề dệt tơ tằm vẫn được một số hộ gia đình, các nghệ nhân của làng Phùng Xá gìn giữ, phát triển.

u36a0019.jpg
Tơ tằm làng Phùng Xá nói riêng trải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi người làm nghề phải rất chăm chỉ, kiên nhẫn...Từ việc túc trực nấu kén...
u36a0030.jpg
đến kéo sợi...
u36a0035.jpg
se tơ...
u36a0101.jpg
guồng tơ.
tam-3ok.jpg
Nghệ nhân Phan Thị Thuận theo đuổi nghề từ bé. Năm 2017, nữ nghệ nhân nổi tiếng nhất ở làng nghề Phùng Xá là người đầu tiên tại Việt Nam nghiên cứu làm ra sợi tơ sen và dệt ra lụa tơ sen rất độc đáo.

Nếu như tơ tằm được rút ra từ ruột con tằm, sau đó cho sợi tơ vào máy ươm, nhờ động lực của máy tơ sẽ se vào nhau, thì sợi tơ sen khi dệt hết sức nhẹ nhàng, tạo cảm giác sợi tơ rất mảnh mai, phải nương tựa vào nhau. Khi dệt tơ sen phải đặc biệt chú trọng, từ kết cấu máy dệt làm sao để thật phù hợp.

u36a0076.jpg
Một người thợ chăm chỉ, thạo việc một ngày chỉ làm được 200 - 250 cuống sen. Tháng 5 đến tháng 9 hàng năm, làng nghề Phùng Xá bước vào cao điểm làm tơ sen.
u36a0073.jpg
Sợi tơ sen mảnh, dễ đứt nên phải rất khéo léo, tỉ mẩn mới có thể rút được sợi tơ. Mỗi thân sen sẽ làm ra sợi tơ dài khoảng 100cm.
u36a0098.jpg
Đặc biệt, tất cả các cuống sen đều phải xử lý trong vòng 24 tiếng đồng hồ nếu không cuống sẽ bị khô, tơ bị rút lại và sợi sẽ hỏng hoàn toàn.
u36a0006.jpg
Người thợ bên khung cửi dệt lụa tơ sen, vẫn với các công đoạn thủ công truyền thống.
u36a0039.jpg
Sau quá trình tách sợi và làm sạch, tơ được người làm nghề Phùng Xá đưa vào các guồng quay để tạo thành từng bó rồi đem phơi khô.
u36a0100.jpg
Những bó tơ tằm vàng óng bên khung cửi hoa văn bình gốm cổ tại xưởng sản xuất tơ tằm gia đình nghệ nhân Phan Thị Thuận.
u36a0116.jpg
Những chiếc khăn quàng dệt từ sợi tơ sen do thợ làng nghề Phùng Xá khéo léo làm nên.
sen2.jpg
Thậm chí người thợ làng Phùng Xá còn dệt nên những tác phẩm nghệ thuật dùng để trang trí, trưng bày, quà lưu niệm... Các sản phẩm của làng nghề hiện nay không chỉ được người tiêu dùng trong nước ưa chuộng mà còn xuất khẩu đến những thị trường lớn như Nhật, Đức, Bỉ, Trung Quốc, Ả Rập Xê Út...
to-78.jpg
Cách xa trung tâm Thành phố Hà Nội hơn 40km, tuy nhiên thời gian qua không ít du khách đến tham quan và trải nghiệm các công đoạn sản xuất tơ tằm, tơ sen tại làng nghề Phùng Xá.
senkhach.jpg
Với việc vừa được Sở Du lịch Hà Nội chọn là 1 điểm trong tour du lịch “Khám phá con đường di sản Nam Thăng Long” kết nối nội đô với khu vực ngoại thành, làng nghề Phùng Xá hứa hẹn sẽ là điểm đến của nhiều du khách muốn tìm hiểu, khám phá về một trong những vùng đất được mệnh danh là “thủ phủ dâu tằm” của miền Bắc một thời. Việc nằm trong tuyến du lịch cũng góp phần đánh thức tiềm năng phát triển du lịch gắn với làng nghề truyền thống Hà Nội nói chung, Phùng Xá nói riêng./.
Bài liên quan
  • Hà Nội mở tuyến du lịch nội đô đầu tiên kết nối trung tâm với ngoại thành
    Theo Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu, tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội - Điểm về nguồn cội”, là tuyến du lịch nội đô chính thức đầu tiên được công bố trong kế hoạch phát triển hệ thống các tuyến du lịch kết nối trung tâm Thủ đô với các địa phương ngoại thành Hà Nội.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Việt Nam lọt top 5 quốc gia lý tưởng nhất cho du lịch một mình
    Đứng ở vị trí thứ 5, Việt Nam được đánh giá là điểm đến giàu tính phiêu lưu, đa dạng trải nghiệm nhờ sự kết hợp giữa cảnh quan kỳ vĩ, văn hóa bản địa cuốn hút và mức độ an toàn cao cho người thích đi một mình.
  • “Âm hưởng Slavic” - đêm nhạc của những tâm hồn đồng điệu
    Buổi hòa nhạc “Âm hưởng Slavic - Giao cảm những tâm hồn” diễn ra tối 28/11 tại không gian phòng hòa nhạc lớn, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đánh dấu bước khởi đầu cho sự ra đời của Hội Nhạc cổ điển Việt Nam - mở ra một sân chơi mới cho các nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế cùng hội tụ, lan tỏa, đồng thời giúp khán giả trong nước tiếp cận sâu hơn với âm nhạc cổ điển thế giới.
  • Nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi’25: Thu hút đông đảo giới trẻ Thủ đô yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh
    Sau một tháng tổ chức từ 1/11, Liên hoan nhiếp ảnh Photo Hanoi ‘25 đã chính thức khép lại vào ngày 30/11. Sự kiện đã thu hút hơn 200.000 lượt người quan tâm và tham gia, cả trực tiếp và trực tuyến, trong đó đặc biệt là đông đảo giới trẻ Thủ đô yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh...
  • Hà Nội ban hành Quy chế xét tặng “Công dân Thủ đô ưu tú” 2025
    UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 71/QĐ-UBND ngày 26/11/2025 về việc ban hành Quy chế xét tặng danh hiệu năm 2025 “Công dân Thủ đô ưu tú”.
  • Khẩn trương phục hồi di sản bị hư hại sau mưa lũ
    Để khẩn trương khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ di sản văn hoá trên địa bàn 04 tỉnh, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hoà, Lâm Đồng tổ chức kiểm tra, rà soát hiện trạng kỹ thuật, đánh giá mức độ hư hại của các công trình di tích, bảo tàng trên địa bàn tỉnh.
  • Khai mạc Festival quốc tế Âm nhạc mới năm 2025 tại Hà Nội
    Diễn ra từ ngày 27/11 đến 1/12/2025 tại Hà Nội, Festival Quốc tế Âm nhạc mới lần thứ IV quy tụ sự tham gia của gần 30 nhạc sĩ, nghệ sĩ quốc tế đến từ: Liên bang Nga, Tatarstan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Cộng hòa Adygea, Đan Mạch, Bỉ, Đức, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Nhật Bản, Trung Quốc, Australia, Lào.
  • “Lửa cháy Phiên Ngung” và “Chìm trong vòng xoáy” đoạt Huy chương vàng tại Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025
    Ban tổ chức trao 2 huy chương vàng cho vở diễn "Lửa cháy Phiên Ngung" của Nhà hát Sân khấu truyền thống Quốc gia Việt Nam và kịch hát dân ca "Chìm trong vòng xoáy" của Trung tâm Nghệ thuật truyền thống Nghệ An.
  • Nhà thơ Hữu Loan và nhà văn Tô Hoài qua bút ký của Lê Xuân Sơn
    Ngày 9/10/2025, nhà báo Lê Xuân Sơn (từng là biên tập viên Báo Người Hà Nội, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong) ra mắt ba tập sách mới, gồm hai tập bút ký và một tập thơ. Đọc tập bút ký “Mây trắng còn bay” (Nxb Hội Nhà văn, 2025), có thể nhận ra ở anh tình yêu văn chương mê đắm, phong cách riêng và bản lĩnh của một cây bút ký giàu trải nghiệm. Là một nhà báo kỳ cựu, chăm đi, chăm viết, đồng thời cũng là người có nền tảng văn chương vững vàng, Lê Xuân Sơn đã có điều kiện tiếp xúc với nhiều văn nghệ sĩ đương đại.
  • Càng sống đời càng đầy đặn yêu thương
    “Trước hoàng hôn” (Nxb Hội Nhà văn, 2025) là tập thơ thứ 19 của Quang Hoài. Tập thơ ra đời vào thời điểm đặc biệt: nhà thơ - đại tá của chúng ta vừa bước sang tuổi 80 và đang chiến đấu với trọng bệnh. Nhưng như chưa hề biết đến tuổi già và như để quên đi sự thách đố nghiệt ngã của số phận, nhà thơ Quang Hoài vẫn bình thản yêu và sống, bình thản yêu và làm thơ một cách bản lĩnh, đầy nhân bản.
  • Triển lãm “Con đường Cách mạng - Đồng chí Hồ Chí Minh tại Trung Quốc”
    Tiếp nhận tư liệu, hiện vật và triển lãm “Con đường Cách mạng - Đồng chí Hồ Chí Minh tại Trung Quốc” nhân kỷ niệm 45 năm thành lập Bảo tàng Hồ Chí Minh Thành phố Huế.
“Du ca” làng nghề dệt tơ tằm, tơ sen Phùng Xá
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO