Nhịp sống Hà Nội

“Du ca” làng nghề dệt tơ tằm, tơ sen Phùng Xá

Quỳnh Chi 16/05/2024 10:55

Đến với làng nghề dệt tơ tằm Phùng Xá (huyện Mỹ Đức, TP. Hà Nội), du khách được tìm hiểu về nghề dệt lụa truyền thống vùng ngoại ô Thủ đô, nơi từng được mệnh danh “thủ phủ dâu tằm” miền Bắc.

Làng nghề dệt Phùng Xá là 1 trong 3 điểm của tour du lịch “Khám phá con đường di sản Nam Thăng Long” cùng với làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu (huyện Ứng Hòa), đình Bình Đà (huyện Thanh Oai) vừa được Sở Du lịch Hà Nội công bố, đưa vào khai thác.

tam-2-ok.jpg
Trong nhiều làng nghề dệt tơ tằm truyền thống của Thủ đô, Phùng Xá được coi là cái nôi của nghề trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa với truyền thuyết về công chúa Thiều Hoa, người có công truyền dạy nghề trồng dâu, nuôi tằm cho nhân dân. Người dân Phùng Xá từ xưa đến nay cho tằm ăn với lá dâu tươi, thái theo sợi.

Giai đoạn thịnh vượng nhất của làng nghề Phùng Xá vào những năm 1970 của thế kỷ trước. Nơi đây từng được mệnh danh là “thủ phủ dâu tằm” của miền Bắc, với các mặt hàng tơ lụa được xuất khẩu sang các nước Đông Âu.

Những sản phẩm lụa tơ tằm tại Phùng Xá được làm thủ công, đa dạng màu sắc, tinh xảo được hình thành qua rất nhiều công đoạn, với trí tuệ của người thợ dệt. Trải qua thời gian, nghề dệt tơ tằm vẫn được một số hộ gia đình, các nghệ nhân của làng Phùng Xá gìn giữ, phát triển.

u36a0019.jpg
Tơ tằm làng Phùng Xá nói riêng trải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi người làm nghề phải rất chăm chỉ, kiên nhẫn...Từ việc túc trực nấu kén...
u36a0030.jpg
đến kéo sợi...
u36a0035.jpg
se tơ...
u36a0101.jpg
guồng tơ.
tam-3ok.jpg
Nghệ nhân Phan Thị Thuận theo đuổi nghề từ bé. Năm 2017, nữ nghệ nhân nổi tiếng nhất ở làng nghề Phùng Xá là người đầu tiên tại Việt Nam nghiên cứu làm ra sợi tơ sen và dệt ra lụa tơ sen rất độc đáo.

Nếu như tơ tằm được rút ra từ ruột con tằm, sau đó cho sợi tơ vào máy ươm, nhờ động lực của máy tơ sẽ se vào nhau, thì sợi tơ sen khi dệt hết sức nhẹ nhàng, tạo cảm giác sợi tơ rất mảnh mai, phải nương tựa vào nhau. Khi dệt tơ sen phải đặc biệt chú trọng, từ kết cấu máy dệt làm sao để thật phù hợp.

u36a0076.jpg
Một người thợ chăm chỉ, thạo việc một ngày chỉ làm được 200 - 250 cuống sen. Tháng 5 đến tháng 9 hàng năm, làng nghề Phùng Xá bước vào cao điểm làm tơ sen.
u36a0073.jpg
Sợi tơ sen mảnh, dễ đứt nên phải rất khéo léo, tỉ mẩn mới có thể rút được sợi tơ. Mỗi thân sen sẽ làm ra sợi tơ dài khoảng 100cm.
u36a0098.jpg
Đặc biệt, tất cả các cuống sen đều phải xử lý trong vòng 24 tiếng đồng hồ nếu không cuống sẽ bị khô, tơ bị rút lại và sợi sẽ hỏng hoàn toàn.
u36a0006.jpg
Người thợ bên khung cửi dệt lụa tơ sen, vẫn với các công đoạn thủ công truyền thống.
u36a0039.jpg
Sau quá trình tách sợi và làm sạch, tơ được người làm nghề Phùng Xá đưa vào các guồng quay để tạo thành từng bó rồi đem phơi khô.
u36a0100.jpg
Những bó tơ tằm vàng óng bên khung cửi hoa văn bình gốm cổ tại xưởng sản xuất tơ tằm gia đình nghệ nhân Phan Thị Thuận.
u36a0116.jpg
Những chiếc khăn quàng dệt từ sợi tơ sen do thợ làng nghề Phùng Xá khéo léo làm nên.
sen2.jpg
Thậm chí người thợ làng Phùng Xá còn dệt nên những tác phẩm nghệ thuật dùng để trang trí, trưng bày, quà lưu niệm... Các sản phẩm của làng nghề hiện nay không chỉ được người tiêu dùng trong nước ưa chuộng mà còn xuất khẩu đến những thị trường lớn như Nhật, Đức, Bỉ, Trung Quốc, Ả Rập Xê Út...
to-78.jpg
Cách xa trung tâm Thành phố Hà Nội hơn 40km, tuy nhiên thời gian qua không ít du khách đến tham quan và trải nghiệm các công đoạn sản xuất tơ tằm, tơ sen tại làng nghề Phùng Xá.
senkhach.jpg
Với việc vừa được Sở Du lịch Hà Nội chọn là 1 điểm trong tour du lịch “Khám phá con đường di sản Nam Thăng Long” kết nối nội đô với khu vực ngoại thành, làng nghề Phùng Xá hứa hẹn sẽ là điểm đến của nhiều du khách muốn tìm hiểu, khám phá về một trong những vùng đất được mệnh danh là “thủ phủ dâu tằm” của miền Bắc một thời. Việc nằm trong tuyến du lịch cũng góp phần đánh thức tiềm năng phát triển du lịch gắn với làng nghề truyền thống Hà Nội nói chung, Phùng Xá nói riêng./.
Bài liên quan
  • Hà Nội mở tuyến du lịch nội đô đầu tiên kết nối trung tâm với ngoại thành
    Theo Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu, tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội - Điểm về nguồn cội”, là tuyến du lịch nội đô chính thức đầu tiên được công bố trong kế hoạch phát triển hệ thống các tuyến du lịch kết nối trung tâm Thủ đô với các địa phương ngoại thành Hà Nội.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Nhìn lại hành trình ba thập kỷ của “Kính vạn hoa”
    Nhân dịp kỷ niệm 30 năm ra đời bộ sách “Kính vạn hoa” (1995-2025), vào sáng ngày 20/12/2025, tại Nhà Thiếu nhi TP. Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Kim Đồng sẽ tổ chức chương trình giao lưu, ký tặng và trao giải cuộc thi viết và vlog “Kính Vạn Hoa mở ra thế giới…” nhằm tôn vinh một trong những bộ sách kinh điển của văn học thiếu nhi Việt Nam, đồng thời tri ân các thế hệ bạn đọc đã lớn lên cùng tác phẩm.
  • Cuốn sách dành cho cha mẹ của những đứa trẻ ghét viết
    Trong ký ức của không ít người trưởng thành, viết từng là một áp lực kéo dài suốt những năm tháng đi học: sợ sai chính tả, sợ bị chấm điểm thấp, sợ viết không đúng ý thầy cô. Nỗi sợ ấy, theo Julie Bogart (tác giả cuốn sách) không chỉ tồn tại ở trẻ em mà còn in hằn trong người lớn. Thực tế đó đã thôi thúc bà viết “Cuốn sách dành cho cha mẹ của những đứa trẻ ghét viết” như một lời mời gọi các bậc phụ huynh thay đổi cách nhìn nhận và đồng hành cùng việc viết của trẻ em. Cuốn sách do Nhà xuất bản Thế giới và Công ty Cổ phần Xuất bản & Dữ liệu ETS liên kết xuất bản, vừa ra mắt bạn đọc.
  • Tôn vinh danh họa Tô Ngọc Vân qua trưng bày chuyên đề đặc biệt
    Nhân kỷ niệm 100 năm Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925-2025), Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam ra mắt Không gian trưng bày chuyên đề đặc biệt, tôn vinh những tác giả và tác phẩm tiêu biểu của mỹ thuật Việt Nam. Trong khuôn khổ ra mắt, lần đầu tiên công chúng được tiếp cận một chuyên đề riêng về họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân - một trong những danh họa tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại và mỹ thuật cách mạng Việt Nam. Sự kiện sẽ được tổ chức tại Bảo tàng vào sáng ngày 18/12/2025.
  • Xã Phù Đổng đẩy mạnh, đa dạng hình thức tuyên truyền chào mừng Đại hội XIV của Đảng
    Thông tin từ UBND xã Phù Đổng (TP. Hà Nội) cho biết, chính quyền xã vừa ban hành kế hoạch thực hiện công tác thông tin tuyên truyền, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, trang trí, cổ động trực quan chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (Đại hội XIV). Công tác tuyên truyền được thực hiện trước, trong và sau Đại hội XIV của Đảng.
  • Phường Hai Bà Trưng: Tổng kết công tác Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội năm 2025
    Ngày 17/12, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Hai Bà Trưng tổ chức Hội nghị tổng kết công tác MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội phường năm 2025, phát động thi đua công tác năm 2026.
Đừng bỏ lỡ
“Du ca” làng nghề dệt tơ tằm, tơ sen Phùng Xá
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO