Danh y Hoàng Đôn Hòa

Hoàng Thế Xương (sưu tầm)| 23/07/2020 08:57

(Thành hoàng làng Đa Sỹ, phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, TP. Hà Nội)

Danh y Hoàng Đôn Hòa
Hàng năm, đến ngày mất của Thành hoàng Hoàng Đôn Hòa, làng Đa Sỹ lại tưng bừng mở hội kéo dài từ 12 đến 15 tháng Giêng (ảnh: truyenhinhdulichvietnam.vn)
Thần tích ghi rằng: làng Đa Sỹ, huyện Thanh Oai thờ Lương Y Dược Linh Thông Hoàng Đôn Hòa và Phương Dung Từ Thục Phu Nhân.

Dưới đời vua Lê Trang Tông, Dụ Hoàng Đế, niên hiệu Nguyên Hòa (1533 - 1548), dịch bệnh lan tràn. Ông đã phát tiền gạo và cho thuốc nhân dân, cứu sống rất nhiều người nên dân làng tôn xưng ông là vị phúc tinh, thanh danh của ông vang lừng khắp nước. Bấy giờ, trong triều công chúa Phương Anh bị bệnh, nhiều thầy thuốc chữa không khỏi, nhưng đã được ông chữa khỏi mau chóng. Nhà vua mến tài gả Phương Anh công chúa cho ông. Phương Anh (sau đổi là Phương Dung) phục tài chữa bệnh và mến phục đức giúp dân của chồng, nên xin về quê giúp chồng tiếp tục nghề thuốc. Hoàng Đôn Hòa và Phương Dung công chúa tự trồng, kiếm lấy thuốc, chọn lọc cây thuốc để chữa bệnh cho dân. Trong những năm dịch bệnh, nhân dân đã được cứu chữa tận tình và chu cấp cả tiền gạo. Đời vua Lê Thế Tông, năm Gia Thái thứ 2 (1574), triều đình đưa quân đánh dẹp nhà Mạc ở Nghệ An, Cao Bằng và nhiều nơi khác, quân sĩ thường bị lam sơn chướng khí sinh bệnh tật. Ông đã được điều động đi chăm lo sức khỏe cho quân với chức trách Điều hộ lục quân. Ông đã lập nhiều công lớn. 

Ông nắm rất rõ các cây cỏ làm thuốc sẵn có ở nước ta, lại biết nhiều phương pháp bào chế: thang, hoàn, tán, cao đan với cách uống, xoa, rịt, chườm, bôi… Ở vào hoàn cảnh bấy giờ, có được người thầy thuốc hết lòng thương dân, hết lòng cứu chữa cho mọi người, đó là phúc lành cho đời, cho dân vậy. Vì thế niên hiệu Dương Hòa năm thứ 5 (1639), vua đã ban sắc tặng ông, bà là “Y Quốc Phúc Hựu, Khải Tường Hựu Hậu Đại Vương”.

Việc thờ phục Lương Y Dược Linh Thông Cư Sỹ Hoàng Đôn Hòa làm Thành hoàng làng là niềm tự hào và kiêu hãnh của nhân dân Đa Sỹ. Bởi vì người dân quê hương đã tôn vinh chính người con của quê hương mình, là người đức cao đạo trọng, tiếng thơm lừng lẫy ở làng, ở triều đình. Câu đối ở đền đã ghi rõ: 

Kính cẩn nhất thành nhật nguyệt cao tại miếu tại cung tại tả hữu;
Anh chung Đa Sỹ thanh danh đạt ư hương ư quốc ư triều đình.

Nghĩa là: 

Kính cẩn một niềm thành thật, ông bà như mặt trăng mặt trời ở trên cao, ở miếu, ở cung ở hai bên tả hữu;
Anh tài hun đúc từ làng Đa Sỹ, tiếng thơm lừng lẫy ở làng, ở nước, ở triều đình.

Vì vậy, ngay sau khi ông bà mất (những năm đầu thế kỷ XVII), miếu thờ đã được dựng lên ngay trên nền nhà cũ của ông. Nơi đây trở thành không gian văn hóa tâm linh của làng xã, nơi thờ tự ngàn năm không dứt. 

Miếu thờ Lương Y Dược Linh Thông Cư Sỹ Phù Vận Đại Vương Hoàng Đôn Hòa và Phương Dung Từ Thục Tiên Hoa Phu Nhân đã trải qua hơn 500 năm (từ 1600) xây dựng và tồn tại đến ngày nay. 

Miếu thờ có tượng ngài thật hiền từ phúc hậu. Hiện dân làng còn giữ được 37 đạo sắc phong từ đời Vĩnh Tộ thứ 5 (1623) đến đời Khải Định năm thứ 9 (1924). 

Hàng năm vào ngày lễ hội từ ngày 12 đến ngày 15 tháng Giêng, dân làng lại tưng bừng biện lễ vật dâng kính để tưởng nhớ công ơn ngài. Mọi người đều kiêng húy tên ngài, Hòa phải đọc chệch là Huề. 

Miếu đình thờ lương y Hoàng Đôn Hòa và phu nhân đã được Bộ Văn hóa xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia năm 1998.
(0) Bình luận
  • Thưởng lãm 70 tác phẩm mỹ thuật về chiến thắng Điện Biên
    Sáng ngày 3/5/2024 tại Hà Nội đã diễn ra triển lãm Mỹ thuật kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024). Đây là hoạt động văn hóa nghệ thuật do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức.
  • Ấn tượng triển lãm “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Bản hùng ca bất diệt”
    Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam tổ chức triển lãm “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Bản hùng ca bất diệt” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (số 19 Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội). Triển lãm diễn ra từ nay đến hết tháng 10/2024.
  • Trưng bày “Khoảng trời mới”: Tri ân thế hệ cha anh, lan tỏa truyền thống nhân nghĩa cao đẹp của dân tộc
    Ban Quản lý Di tích nhà tù Hỏa Lò (số 1 phố Hỏa Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết, trưng bày chuyên đề “Khoảng trời mới” vừa được khai mạc và diễn ra đến hết ngày 30/9/2024.
  • Trưng bày chuyên đề “Điện Biên Phủ - Tinh thần bất diệt”
    Ngày 25/4, tại Hà Nội, đã diễn ra Lễ Khai mạc Trưng bày chuyên đề "Điện Biên Phủ - Tinh thần bất diệt" do Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tổ chức. Đây là hoạt động hướng đến kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 -7/5/2024) và ký Hiệp định Giơnevơ (21/7/1954-21/7/2024).
  • Triển lãm trực tuyến “Điện Biên theo dòng lịch sử qua tài liệu lưu trữ”
    Với hình thức trực tuyến, triển lãm giới thiệu hơn 300 tài liệu, hình ảnh từ Trung tâm Lưu trữ Quốc gia, Bảo tàng tỉnh Điện Biên, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp và một số cơ quan, đơn vị tỉnh Điện Biên nhằm phản ánh lịch sử tỉnh Điện Biên từ thuở sơ khai đến nay, trong đó có nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố. Triển lãm “Điện Biên theo dòng lịch sử qua tài liệu lưu trữ” sẽ diễn ra vào ngày 26/4.
  • Triển lãm ''Du lịch qua các miền di sản và danh thắng Việt Nam''
    Tối 20/4, Triển lãm "Du lịch qua các miền di sản và danh thắng Việt Nam" chính thức khai mạc tại thành phố Điện Biên Phủ. Đây là một trong chuỗi các hoạt động văn hóa, du lịch trong khuôn khổ Năm Du lịch quốc gia - Điện Biên năm 2024, hướng tới Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/2024 - 7/5/2024).
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
Danh y Hoàng Đôn Hòa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO