Giới ham du lịch bụi thường mê mải vùng đất Tây Bắc, không chỉ bởi vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng, mà còn cả sự hoang sơ của con người nơi đây. Những cô gái dân tộc ngực trần, khửa mình dưới suối, hồn nhiên như thể chỉ có trời và đất, là hình ảnh đẹp và quyến rũ nhất của rừng núi.
Chuẩn bị máy móc chụp cảnh tắm suối ở Lai Đồng 10 năm trước.
Nhưng đó là chuyện của chục năm trước. Giử đây, văn minh đã từ "trên trời rơi xuống" tận những bản là ng xa tít mù khơi, qua sóng phát thanh, truyửn hình, rồi những con đường được mở và o tận bản là ng, khiến nhiửu phong tục, tập quán của đồng bà o mất đi, trong đó, tục tắm suối cũng mai một rất nhanh. Giử đây, tìm được một con suối, nơi mà các thiếu nữ khửa tấm thân ngọc ngà trong là n nước trong mát hiếm lắm.
Cách đây ngót 10 năm, tôi đã theo chân một số nhiếp ảnh gia, trong đó có cả những nhà nghiên cứu văn hóa phương Tây mê mải với văn hóa Mường, lên tận xã Lai Đồng (huyện Tân Sơn, Phú Thọ), rồi dà nh cả ngà y trời núp trong bụi cử, sau vách đá, những mong chụp được những bức ảnh đẹp nhất, tự nhiên nhất vử những sơn nữ tắm suối.
Những tấm hình chụp sơn nữ tắm suối ở Lai Đồng được các nhiếp ảnh gia, các nhà nghiên cứu văn hóa phương Tây in trong rất nhiửu cuốn sách nghiên cứu vử văn hóa Mường. Chuyện những sơn nữ tắm tiên đẹp ngời ngời dưới con suối Thân ở xã Lai Đồng trở nên nổi tiếng.
Lai Đồng nằm heo hút sau những dãy núi đá vôi hùng vĩ, cách trung tâm huyện Tân Sơn tới 30km. Và i năm trước, Lai Đồng gần như tách biệt với thế giới văn minh. Thế nhưng, giử đây, con đường rải nhựa đã chạy xuyên qua trung tâm xã, xe chạy vọt qua suối nhử con đập trà n cắt ngang.
Những hình ảnh khửa trần hồn nhiên của sơn nữ giử không còn ở Lai Đồng nữa.
Dòng suối Thân vẫn chảy rì rà o, nước vẫn trong vắt. Tuy nhiên, cái bến tắm chiửu chiửu đón hà ng chục sơn nữ khửa trần đẹp như tiên ấy giử vắng bóng người.
Tôi ngồi cả buồi chiửu trên tảng đá lớn, nơi mà tôi và các nhiếp ảnh gia 10 năm trước từng chụp trộm sơn nữ khửa trần, song tuyệt nhiên chẳng thấy tiên nữ nà o ra suối. Cũng chẳng thấy tiếng cười đùa, líu lo, lảnh lót nà o vang lên trong tiếng suối reo.
Đang lúc chán nản định nổ xe máy ngược ra Tân Sơn, thì gặp một cụ già lững thững đi ra phía bãi tắm, nơi mà các sơn nữ Lai Đồng thường khửa trần. Cụ già lội xuống suối Thân không phải để tắm, mà để... đánh cá!
Tôi hửi cụ chuyện các tiên nữ biến đâu mất, cụ bảo: Ngà y xưa, vợ ta từ thuở thiếu nữ, đến lúc vử già , vẫn thường ra con suối nà y tắm tiên. Rồi con gái ta cũng vậy. Nhưng đến các cháu ta thì không còn tắm suối nữa rồi. Cán bộ cứ ngược con suối Thân nà y, đi xa nữa và o trong rừng, đến xã Đồng Sơn, thì mới tìm được con gái tắm suối.
Thế là , tôi tiếp tục nhằm hướng đại ngà n Xuân Sơn lên tận vùng đất giáp ranh với Sơn La để tìm cho kử³ được một cái bến tắm, nơi mà theo cụ già đánh cá, các sơn nữ vẫn giữ phong tục khửa trần nô đùa với là n nước mát.
Hửi chuyện tắm suối, anh Hà Thanh Vận, Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Sơn trở nên rất hà o hứng.
Anh Vận kể, Lai Đồng và Đồng Sơn là hai xã nổi tiếng nhất Phú Thọ vử "khoản" nhiửu gái đẹp. Vùng đất núi cao và mây mù, quanh năm mát mẻ nà y đã sinh ra những sơn nữ có là n da trắng ngần, đôi mắt thăm thẳm.
Những năm trước, các nhiếp ảnh gia mê mải với núi rừng thường và o Đồng Sơn nhử anh Vận dẫn đi dọc suối Thân, dòng suối mát là nh chảy qua ngay trung tâm xã, để chụp hình sơn nữa tắm suối.
Phải "mật phục" sau bụi cây mới chụp được cảnh sơn nữ tắm suối.
Bản Xuân nổi tiếng cả nước vì có nhiửu người sống thọ, nhiửu người sống tới trăm tuổi, đặc biệt là cụ bà Hà Thị Thẽm, hiện sống tới 110 tuổi. Bản Xuân cũng nổi tiếng vì có nhiửu gái đẹp. Đại ngà n trong là nh ôm trọn bản Xuân đã khiến sơn nữ nơi đây cứ trẻ mãi không chịu già .
Hình ảnh đẹp nhất của bản Xuân là lúc hoà ng hôn đổ bóng đử rực những dải núi. Mà u xanh của rừng trở nên thẫm hơn. Khi đó, các sơn nữ từ nương sắn, nương ngô đổ vử bến tắm, khửa trần nô đùa dưới con suối Thân. Đứng từ sườn núi Cọn nhìn xuống, dòng suối Thân lấp lánh ánh bạc, chảy điệu đà ng ôm trọn bản Xuân. Cảnh tượng nà y đã lùi xa và o dĩ vãng.
Thế nhưng, bức tranh thủy mặc ấy giử không còn bóng dáng những thiếu nữ khửa trần nữa. Phó Chủ tịch xã Hà Thanh Vận thở dà i: Khi con đường được mở và o đến Lai Đồng, thì các các cô gái vử nhà tắm. Khách du lịch muốn được chiêm ngườ¡ng con gái bản tắm trần tiếp tục mò lên bản Xuân. Con gái bản ta chỉ tự nhiên cởi quần áo khi không có người lạ thôi, nếu có người lạ đến xem thì không tắm nữa đâu.
Bến tắm bản Xuân dần vắng bóng sơn nữ khửa trần kể từ ngà y xuất hiện những ánh mắt tò mò của người miửn xuôi. Chỉ còn bến tắm duy nhất ở bản Bến Thân thôi nhà báo à ! Nơi đó, các cô gái vẫn khửa trần đầy suối “ Phó Chủ tịch xã Hà Thanh Vận bật mí với tôi như vậy...