Xôi Phú Thượng Món quà quê của người Hà Nội

Kim Thoa - Minh Hường| 23/05/2021 14:55

Làng Gạ có gốc cây đề Có sông tắm mát, có nghề thổi xôi…

Xôi Phú Thượng Món quà quê của người Hà Nội
Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu xôi làng nghề Phú Thượng

Câu ca là lời truyền tụng món xôi nức tiếng của vùng đất kinh kỳ Thăng Long xưa và Hà Nội ngày nay. Và, nếu có dịp, chỉ cần đi đến đầu ngõ làng Gạ (tức làng Phú Gia nằm bên bờ Nam sông Hồng, nay thuộc phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội) bạn đã có thể thấy mùi nếp thơm lừng thoang thoảng… 

Phú Thượng là một ngôi làng ven sông Hồng, đất đai phì nhiêu, màu mỡ. Giống lúa nếp cái hoa vàng được trồng ở vùng đất này cho năng suất cao. Người dân Phú Thượng kỹ càng chọn hạt nếp thơm dẻo, mẩy tròn để đồ nên món xôi thơm dẻo - một thức ẩm thực nức tiếng Hà thành. 

Với người Hà Nội, xôi Phú Thượng đã trở nên thân quen, chỉ cần nhắc tên là ai cũng thấy gần gũi, lòng nao nao chỉ muốn có nắm xôi để thưởng thức cái vị dẻo bùi, thơm ngậy riêng biệt mà chỉ con người, hạt nếp và nguồn nước ở làng Phú Thượng mới làm ra được…

Xôi Phú Thượng Món quà quê của người Hà Nội
Theo bà Nguyễn Thị Loan  - Phó Chủ tịch Hội làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng, nghề nấu xôi được ông tổ của đình Phú Thượng khai sinh, từ thời bắt đầu với tập quán gieo trồng lúa nước của người Việt. Ngày xưa các cô, các bà thổi xôi bằng chõ đất, rồi đi bán rong dọc phố phường. Ngày nay, những người phụ nữ ở Phú Thượng đã khéo léo chọn  ngâm gạo, đỗ, đồ xôi tạo nên thương hiệu xôi Phú Thượng không những dẻo thơm, mềm mịn mà màu sắc cũng phong phú đa dạng với các loại nguyên liệu kèm theo như xôi nếp cẩm, xôi dừa, xôi gấc… Dần dần nghề nấu xôi đã mang lại thu nhập ổn định cho người dân và đóng góp đáng kể vào kinh tế địa phương.

Xôi Phú Thượng Món quà quê của người Hà Nội
Xôi Phú Thượng được gói trong lá dong hoặc lá sen.
Ở Hà Nội, xôi Phú Thượng đã trở thành món ăn trong các mâm cỗ, thành quà biếu hay là bữa sáng cho mọi người. Xôi Phú Thượng có mặt khắp mọi ngõ ngách, trên các vỉa hè…, chỉ cần dăm nghìn cũng đủ một bữa sáng tươm tất. Xôi Phú Thượng thường được gói trong lá sen hoặc lá dong. Mùi xôi hòa quyện với mùi lá dân dã, gợi nhớ hương vị đồng quê khiến cho người ta chỉ muốn thưởng thức ngay khi cầm nắm xôi trên tay. 

Về làm dâu Phú Thượng hơn 10 năm nay, cũng chừng ấy năm chị Yến (phố Thượng Thụy, Phú Thượng) theo nghề  xôi, cái nghề gia truyền được mẹ chồng quê làng Gạ truyền lại cho chị. Chị Yến cho hay, để làm ra xôi Phú Thượng phải rất kỳ công, chỉ cần sơ sẩy, hay làm ẩu một công đoạn thì chõ xôi đó sẽ bị hỏng.  Chính vì vậy mà gạo để đồ xôi Phú thượng là loại gạo mới, nếu ngày mai đồ xôi thì hôm nay mới xát gạo. Muốn đồ được xôi ngon cần vo gạo thật sạch, ngâm khoảng 3 tiếng rồi mang ra vo, đãi đến khi nước thật trong. Xôi được đồ từ tối hôm trước. Khi xôi chín thì dỡ ra rổ, lấy đũa đảo đều lên để thoát hơi rồi đến tầm 3 giờ sáng hôm sau dậy đồ lại một lần nữa. Xôi được đồ qua hai lửa cho nên dù có để qua ngày thì món xôi Phú Thượng vẫn thơm dẻo chứ không cứng như một số loại xôi khác. 

Làng nghề xôi Phú Thượng đã được thành phố công nhận  danh hiệu “Làng nghề truyền thống” năm 2016.  Tháng 12/2020, Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP TP. Hà Nội đã tiến hành thẩm định tiêu chuẩn chất lượng của 3 sản phẩm xôi phường Phú Thượng. Kết quả, xôi chè, xôi ngũ sắc và xôi xéo đều được đánh giá 4 sao. 

Xôi Phú Thượng Món quà quê của người Hà Nội
Xôi Phú Thượng đang ngày càng phát triển đa dạng, được quảng bá ở các hội chợ, triển lãm du lịch ở cả trong và ngoài nước, khẳng định thương hiệu của làng nghề. Đó là, hội làng nghề xôi Phú Thượng đã tham gia khu chợ ẩm thực kỷ niệm 45 năm quan hệ hợp tác Việt nam – Nhật Bản; tham gia Hội văn hóa ẩm thực tại công viên Thống Nhất. Năm 2019, xôi Phú Thượng được tham gia giới thiệu và bán sản phẩm nhân dịp Lễ kỷ niệm 20 năm TP. Hà Nội được UNESCO công nhận danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”. Tháng 1/ 2020 hội làng nghề xôi Phú Thượng được chọn là 1 trong 9 món ăn Thủ đô Hà Nội tham gia Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Hà Nội… 

Cùng với sự thăng trầm của lịch sử, xôi Phú Thượng cũng như nhiều làng nghề khác đã trải qua nhiều khó khăn, thử thách… Tuy nhiên, bằng sự nỗ lực của con người Phú Thượng, làng nghề xôi Phú Thượng vẫn tiếp tục tồn tại, phát triển và trở thành món quà quê tưởng chừng như đơn giản mà vô giá trong tâm khảm người Hà Nội…
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Phát hành bộ tem đặc biệt kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9
    Ngày 26/8 tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tổ chức Lễ phát hành đặc biệt bộ tem bưu chính “Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025). Bộ tem gồm 01 mẫu tem và 01 blốc.
  • Lễ Quốc khánh tại Thủ đô Hà Nội: Biểu tượng văn hóa sống động, nghĩa tình, thanh lịch, văn minh
    Thủ đô Hà Nội đang trong những ngày mùa Thu lịch sử, với rất nhiều hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh mà trọng tâm là Lễ diễu binh, diễu hành vào ngày 2/9. Đây không chỉ là ngày lễ lớn của dân tộc, mà còn là dịp để Thủ đô khẳng định đây không chỉ là nơi ghi dấu lịch sử, mà còn là biểu tượng văn hóa sống động, nghĩa tình và thanh lịch – xứng đáng là “trái tim” của cả nước.
  • Ngoại giao trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
    Đồng chí Lương Cường - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam vừa có bài viết “Ngoại giao Việt Nam - 80 năm xây dựng, trưởng thành cùng đất nước” nhân Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập ngành ngoại giao (28/8/1945 – 28/8/2025). Tạp chí Người Hà Nội trân trọng trích đăng nội dung “Ngoại giao trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” trong toàn văn bài viết của Chủ tịch nước Lương Cường.
  • Du lịch Hà Nội tăng tốc, hiện thực hóa thành ngành kinh tế mũi nhọn của Thủ đô
    Sở Du lịch Hà Nội vừa có Báo cáo công tác quản lý và phát triển sự nghiệp du lịch tháng 8 năm 2025. Theo đó, lượng khách du lịch đến với Thủ đô tháng 8 và 8 tháng năm 2025 tiếp tục tăng mạnh, tổng thu từ khách du lịch ước đạt 85,835 nghìn tỷ đồng, tăng 17,1% so với cùng kỳ năm 2024. Điều này khẳng định du lịch Hà Nội đã tăng tốc, dần hiện thực hóa mục tiêu là ngành kinh tế mũi nhọn của Thành phố.
  • Phường Tây Hồ kích hoạt phương án “bốn tại chỗ" ứng phó ảnh hưởng bão số 5
    Sáng ngày 27/8, tại trụ sở UBND phường Tây Hồ, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn phường đã tổ chức cuộc họp khẩn nhằm triển khai các biện pháp ứng phó với cơn bão số 5 đã đổ bộ vào đất liền và ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Thủ đô.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 Bảo vật quốc gia hòa quyện cùng giai điệu thiêng liêng trong MV Tiến quân ca
    Vào 8h sáng ngày 28/8/2025, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sẽ công bố MV Tiến quân ca trên các nền tảng số của mình. Tác phẩm là lời tri ân lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước của dân tộc, đồng thời mở ra cách tiếp cận mới, đưa mỹ thuật đến gần hơn với công chúng.
  • “Vui Tết độc lập” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam
    Từ ngày 30/8 đến 30/9/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, TP. Hà Nội) diễn ra chuỗi hoạt động với chủ đề “Vui Tết độc lập”. Sự kiện được tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025) nhằm quảng bá, lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của các cộng đồng dân tộc, tăng cường giao lưu văn hóa...
  • Xã Hồng Vân rực rỡ sắc màu làng quê mừng 80 năm Quốc khánh 2/9
    Những ngày cuối tháng Tám lịch sử, trên khắp các tuyến đường của xã Hồng Vân (TP Hà Nội), không khí rộn ràng, tươi mới hiện hữu qua hình ảnh cờ Đảng, quốc kỳ rực rỡ sắc đỏ. Người dân đi qua ai nấy đều ngỡ ngàng, xúc động và mừng vui khi thấy làng quê thân thuộc được khoác lên tấm áo mới giàu sức sống.
  • Ứng dụng “A80 - Tự hào Việt Nam”: Hỗ trợ tra cứu chuỗi hoạt động dịp Quốc khánh 2/9
    Ứng dụng “A80 - Tự hào Việt Nam” cập nhật chi tiết thông tin về chương trình triển lãm, nghệ thuật, diễu binh kèm theo hướng dẫn tham gia và các lưu ý cần thiết.
  • Lan tỏa ý thức, chung tay bảo vệ môi trường trong đại lễ Quốc khánh 2/9
    Những ngày tháng Tám lịch sử, Thủ đô Hà Nội khoác lên mình diện mạo mới rực rỡ và tràn đầy sức sống với hàng triệu sắc đỏ cờ Tổ quốc tung bay trên nền trời xanh, tạo nên khung cảnh trang nghiêm và thiêng liêng, khơi dậy niềm tự hào, xúc động sâu lắng trong trái tim mỗi người dân.
  • Không khí Tháng Tám rực rỡ trên từng góc phố Tây Hồ
    Trong những ngày tháng Tám lịch sử, khi cả nước hướng về kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, khắp các tuyến phố của Thủ đô Hà Nội đều rộn ràng sắc đỏ sao vàng. Tại phường Tây Hồ, những lá cờ Tổ quốc tung bay kiêu hãnh trên từng ngõ nhỏ, con hẻm, tạo nên bức tranh rực rỡ, chan chứa niềm tự hào dân tộc và tinh thần chuẩn bị cho ngày lễ trọng đại của đất nước.
  • Hà Nội miễn vé xe buýt và đường sắt đô thị dịp Quốc khánh 2/9
    UBND TP Hà Nội quyết định miễn tiền vé sử dụng các phương tiện vận tải hành khách công cộng có trợ giá, gồm xe buýt và đường sắt đô thị trong bốn ngày từ 30/8- 2/9/2025.
  • Khát vọng phát triển, xây dựng người Kim Liên thanh lịch, văn minh
    Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Kim Liên lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra ngày 22/8 với chủ đề “Phát huy truyền thống lịch sử, văn hóa, anh hùng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; kỷ cương, sáng tạo, trách nhiệm".
  • Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Hà Nội - Sáng mãi khát vọng Việt Nam”
    Chương trình là lời tri ân sâu sắc tới các thế hệ đi trước - những người đã hiến dâng tuổi trẻ và xương máu cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc. Đồng thời, tôn vinh những thành tựu nổi bật, toàn diện và bền vững mà đất nước nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng đã đạt được, đặc biệt sau 40 năm đổi mới.
  • "Nhà tôi có treo một lá cờ" - MV mới của Hà Anh Tuấn rợp sắc cờ đỏ, gợi niềm tự hào Việt Nam
    Ca khúc "Nhà tôi có treo một lá cờ" là bài hát trong MV mới của ca sĩ Hà Anh Tuấn. Ca khúc chứa chan tình yêu dành cho Quốc kỳ của người Việt Nam. Đồng thời là lời tri ân đến các thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do; đồng thời gửi gắm thông điệp về niềm tự hào và trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong hành trình dựng xây đất nước.
Xôi Phú Thượng Món quà quê của người Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO