Thành hoàng làng Cổ Chế

Phạm Bá Dực| 09/08/2017 14:55

Thời Hùng Vương thứ 18, có nhà họ Hải tên Bột Công ở quận Hải Đông, đạo Hải Dương. Cả hai vợ chồng luôn làm việc thiện, sống hiền lành, chỉ có điều muộn đường sinh nở.

Vào một ngày đẹp trời, phu nhân của Bột Công ra biển tắm. Bỗng gió to sóng lớn nổi lên. Song chỉ chốc lát trời quang mây tạnh. Bỗng nhiên một con rồng vàng nổi lên mặt nước và sinh ra 5 quả trứng. Rồi trứng trôi tới trước mặt bà, vỡ ra tan vào nước và thấm vào cơ thể. Từ đấy bà mang thai. Được 14 tháng, ngày 12/5 bà sinh ra một bọc có 5 người con trai dung mạo kỳ vĩ. Ông bà đặt tên cho các con là Thổ Lệnh, Cự Lâu, Hồng Lý, Cao Man, Uyên Linh.

Thành hoàng làng Cổ Chế
Đình làng Cổ Chế đã xuống cấp trầm trọng, cần được trùng tu tôn tạo
Được cha mẹ tầm sư học đạo, lại thông minh nên cả 5 anh em đều thông tỏ kinh sử, học một biết mười, lớn lên có sức vóc phi thường, có thể dời non lấp bể. Nhân dân trong vùng gọi là ngũ Thánh giáng trần. Sau đó cha mẹ lần lượt qua đời, năm anh em lo mai táng đúng với bổn phận, để tang trong 3 năm.

Một năm, nhà vua mở khoa thi để kén nhân tài. Năm anh em về kinh dự thi. Vua Hùng nhận thấy 5 anh em họ Hải là những nhân tài xuất chúng nên được trọng dụng, ban tước, lập ấp, cấp ruộng… theo thứ tự cao thấp khác nhau. Riêng người anh cả là Thành Công được phong là quan Trưởng Lệnh, thống lĩnh thủy binh.

Cảnh thanh bình thịnh trị được 10 năm, bỗng xảy ra nạn hồng thủy, cuốn trôi nhiều nhà cửa, trâu bò, lợn gà… dân tình rất khổ cực. Hùng Duệ Vương cử Thành Công đem quân cứu hộ. Ngài đi đến đâu cũng được nhân dân nghênh tiếp. Đồng thời được thủy thần, giao long phù trợ nên nước rút, đê vỡ được bồi đắp lại. Từ đấy người dân lại được sống bình yên.

Thục Phán biết Hùng Duệ Vương không có người kế ngôi. Nên đã đưa quân vào xâm lược hòng cướp ngôi. Chúng huy động 30 vạn quân đánh nước văn Lang. Hùng Duệ Vương triệu Tản Viên Sơn Thánh cùng Thành Công và các ông Cự Lâu, Hồng Lý, Cao Man, Uyên Linh cùng các tướng trong triều bàn kế sách đánh giặc. Tản Viên thống lĩnh 50 sơn thần và 10 vạn quân bộ. Thành Công thống lĩnh 2 đạo thủy quân và 50 thủy thần cùng 10 vạn thủy quân và 10 nghìn thuyền chiến tiến đánh quân Thục tại Biền Châu, Hoan Châu, Ái Châu, Bố Chính, Hải Khẩu, Lương Giang… nghênh chiến với thủy quân của Thục. Quân Thục bị đánh tan tác phải tháo chạy về nước. Chiến thắng trở về, Ngài được vua ban thưởng trang ấp… được phong là Trung Thành đại vương.

Thục vẫn không từ bỏ ý đồ xâm lược Văn Lang để chiếm ngôi báu. Đến thời hậu Thục, chúng huy động 10 vạn quân cả quân bộ và quân thủy tái xâm lược Văn Lang. Tản Viên Sơn Thánh cùng Thành Công tiếp tục chỉ huy thủy, bộ tiến đánh quân Thục.
Năm anh em Thành Công đã tiêu diệt hàng vạn quân giặc. Quân Thục đại bại buộc phải tháo chạy. Từ đấy, chúng từ bỏ mưu đồ xâm lược Văn Lang. Thắng trận trở về, 5 anh em Thành Công được vua Hùng trọng thưởng… 

Ngài thường vi hành khắp thiên hạ. Một ngày kia, ngài đáp thuyền rồng đến trang Tông Chất. Bỗng một trận cuồng phong nổi lên, sấm chớp rền vang … Ngài hóa và về trời. Đó là ngày mồng 10 tháng 6  năm Giáp Tý. Được tin, nhà vua vô cùng thương tiếc. Vua ra chiếu, lệnh cho nhân dân trang Tông Chất và nhiều nơi khác lập đền thờ và phong mỹ tự Phổ tế Trung thành đại vương thượng đẳng phúc thần.

Ngài là thủy thần thường hiển linh phù trợ cho dân trong vùng được an khang thịnh vượng. Ngoài trang Tông Chất, nhiều làng khác cũng thờ Trung Thành làm Thành hoàng làng, trong đó có làng Cổ Chế.    
Đình làng Cổ Chế thuộc xã Phúc Tiến thuộc, huyện Phú Xuyên, TP. Hà Nội đã được UBND tỉnh Hà Tây (cũ) công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa. Năm 2015 đình được xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia. Hiện đình còn lưu giữ cuốn Thần phả và 12 đạo Sắc phong bằng chữ Hán và bản dịch chữ quốc ngữ mà các triều đại phong kiến đã phong tặng cho Thành hoàng làng đình Cổ Chế là Trung Thành đại vương. Bản Sắc phong xưa nhất niên hiệu Chính Hòa thứ 7, ngày 5/2/1681 (thuộc đời vua Lê Huy Tông 1663 – 1716). Bản 12 là bản cuối cùng thuộc Triều Nguyễn niên hiệu Duy Tân thứ 3, ngày 11/8/1909 (vua Duy Tân 19/9/1900 – 26/12/1945).

Đình Cổ Chế là loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật độc đáo. Đình hướng Tây Nam trên thế đất đẹp ở trung tâm làng. Trước đình có hồ rộng và đẹp tôn thêm vẻ đẹp cho quần thể văn hoa tín ngưỡng. Kiến trúc theo kiểu Tiền nhất hậu đinh gồm các hạng mục: Đại bái, Trung cung, Hậu cung, có sân rộng và thoáng. Loại hình kiến trúc từ thế kỷ XVII. Bên trong Đại bái, các bộ vì làm theo kiểu kiến trúc khác nhau trên mặt bằng 4 hàng cột gỗ. Mặt tiền có hệ thống cửa bức bàn vừa thoáng và thuận tiện cho việc sử dụng. Hai bộ vì gian giữa làm theo kiểu: thượng trồng rường con nhị, hạ cốn trồng rường, bẩy hiên…

Đặc biệt là hoa văn họa tiết thể hiện tại 4 bức cốn gian giữa. Các bức cốn được chạm khắc tỉ mỷ với tích long cuốn thủy, nhị long, múa lân, hình đầu người thân rắn. Đặc biệt là những bức cốn có tuổi đời hàng trăm năm, gỗ màu nâu xỉn, vậy mà hình mặt người vẫn trắng như được tô sơn… Trong Đại bái có những bức cốn chạm khắc các hoa văn họa tiết theo phong cách nghệ thuật thời Lê (thế kỷ XVIII). Trung cung là ngôi nhà ngang 3 gian, 2 dĩ tường xây hồi bít đốc… Các bức cốn chạm khắc theo đề tài mây cụm, hoa lá cách điệu… Hậu cung là ngôi nhà dọc nối liền với gian giữa trung cung tạo thành chuôi vồ. Hạng mục này gồm 3 gian kiểu tường xây, hồi bít đốc với hai mái chảy lợp ngói ri… Đây chính là nơi tôn nghiêm nhất trong đình thờ Thánh. Nơi đặt long ngai, bài vị Thành hoàng…

Đình Cổ Chế có thời gian tồn tại khá lâu. Qua nhiều lần tu sửa nên điêu khắc trang trí trong kiến trúc đình mang dấu ấn điêu khắc nghệ thuật nhiều giai đoạn khác nhau. Đồng thời còn bảo lưu nhiều di vật độc đáo quý hiếm có niên đại từ thế kỷ XVIII cho đến nay.

Với kiến trúc nghệ thuật, di vật, hiện vật của nhiều niên đại khác nhau đã tạo nên một cách tổng quan về giá trị nghệ thuật trong di tích, và vẻ đẹp của di tích cả văn hóa vật thể và phi vật thể. Mặt khác, di tích đã góp phần về việc tìm hiểu, nghiên cứu sâu sắc hơn về kiến trúc cổ Việt Nam.

Song, do thời gian và sự tác động của thiên nhiên, thời tiết, nên đình đã xuống cấp trầm trọng. Do vậy, các ngành hữu quan, đặc biệt là ngành văn hóa cần quan tâm trùng tu tôn tạo để giữ lấy một di tích Văn hóa Lịch sử quý báu trên. Đó là nguyện vọng của nhân dân làng Cổ Chế và xã Phúc Tiến. 
(0) Bình luận
  • Hà Nội tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt” cho 3 cá nhân
    UBND TP. Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 5498/QĐ-UBND về việc tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt”.
  • Xã Thượng Phúc đẩy mạnh kiểm tra hoạt động dịch vụ văn hóa, du lịch
    Nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động dịch vụ văn hóa, du lịch, thể thao, thông tin và tuyên truyền trên địa bàn, UBND xã Thượng Phúc (TP. Hà Nội) sẽ đẩy mạnh công tác kiểm tra về các nội dung này trong quý IV năm 2025.
  • "Festival Thăng Long - Hà Nội 2025": Hành trình kết nối di sản, lan tỏa tinh hoa ngàn năm
    Tối ngày 7/11, tại không gian linh thiêng của Hoàng Thành Thăng Long, Lễ Khai mạc Festival Thăng Long - Hà Nội lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề "Di sản - Kết nối - Thời đại" đã chính thức diễn ra. Đây là sự kiện văn hóa, nghệ thuật quy mô lớn do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức, dưới sự chỉ đạo của Thành phố Hà Nội.
  • Áo dài Hà Nội – Tỏa sáng tinh hoa di sản
    Lễ khai mạc Lễ hội Áo dài Du lịch 2025 đã diễn ra tối 6/11 tại Bảo tàng Hà Nội, mở đầu cho chuỗi hoạt động tôn vinh vẻ đẹp áo dài Việt và quảng bá hình ảnh du lịch Thủ đô.
  • Hà Nội lan tỏa phong trào thôn, tổ dân phố văn hóa tiêu biểu
    Phát biểu khai mạc Sơ khảo Liên hoan Thôn, Tổ dân phố văn hóa tiêu biểu Thành phố Hà Nội năm 2025, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Xuân Tài, nhấn mạnh: “Liên hoan không chỉ là dịp để biểu dương, tôn vinh những tập thể tiêu biểu trong phong trào, mà còn là một nhịp cầu nối để phong trào tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ và bền vững trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền đô thị hai cấp”.
  • Đưa áo dài trở thành biểu trưng nhận diện du lịch Thủ đô
    Ông Nguyễn Trần Quang – Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, nhấn mạnh, Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2025 sẽ đem đến người dân và du khách không gian văn hóa rực rỡ sắc màu – nơi tôn vinh vẻ đẹp áo dài qua các hoạt động trình diễn, triển lãm, giao lưu và trải nghiệm sáng tạo, đồng thời khẳng định hình ảnh Hà Nội – điểm đến du lịch “an toàn, thân thiện, chất lượng và hấp dẫn”.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Hội Điện ảnh Hà Nội: 3 thập kỷ sáng tạo và cống hiến
    Sáng 12/11, tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương (465 Hoàng Hoa Thám, Hà Nội), Hội Điện ảnh Hà Nội tổ chức lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập (12/11/1995 – 12/11/2025). Lễ kỷ niệm là dịp để Hội Điện ảnh Hà Nội cùng nhau nhìn lại hành trình đã qua, để tri ân những người đi trước và để thắp lên ngọn lửa cho sự tiếp nối mạnh mẽ hơn.
  • Ra mắt sách của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng lực lượng Công an nhân dân
    Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa ra mắt bạn đọc cuốn sách “Xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
  • Phát huy vai trò của văn nghệ sĩ Thủ đô trong phát triển công nghiệp văn hóa
    Hà Nội - Thủ đô tự nhiên của lưu vực sông Hồng, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước từ ngàn xưa đã là nơi hội tụ và đào luyện nhân tài. Phần lớn danh nhân Việt Nam từng sống, làm việc, sáng tạo ở Thăng Long - Hà Nội, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc. Ở mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa bốn phương ấy, con người Thăng Long mang trong mình nét tài hoa, đa tài, đa nghệ, thấm đẫm bản sắc trí tuệ và tinh thần sáng tạo. Trong đó, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ - những người sinh ra, lớn lên hoặc gắn bó với Hà Nội đã góp phần tạo nên diện mạo văn hóa, nghệ thuật Thủ đô bằng nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, khẳng định sức sống trường tồn của văn hóa nghìn năm. Họ chính là nguồn lực đặc biệt không thể thiếu trong hành trình phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội hôm nay.
  • Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Quốc tế 2025 với sự tham dự của 50 quốc gia
    Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Quốc tế 2025 sẽ diễn ra trong 2 ngày 22 và 23/11 tại Khu Ngoại giao Đoàn (298 Kim Mã, Hà Nội). Liên hoan là sự kiện thường niên nhằm thúc đẩy giao lưu văn hóa và ẩm thực giữa Việt Nam với bạn bè quốc tế.
  • Concert của siêu sao G-DRAGON thăng hoa giữa đại dương ánh sáng Ocean City
    Tối 8 và 9/11, Ocean City gần như “nổ tung” với concert G-DRAGON 2025 WORLD TOUR [Übermensch] IN HANOI, presented by VPBank; sự kiện do 8Wonder tổ chức đã đón gần 100.000 khán giả trong nước và quốc tế. Từ những bản hit huyền thoại cho đến những chia sẻ đầy xúc động, “ông hoàng Kpop” đã mang đến những màn trình diễn mãn nhãn, thăng hoa và tràn năng lượng.
Đừng bỏ lỡ
Thành hoàng làng Cổ Chế
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO