Phố Nguyễn Thái Học dài 1.688m, rộng 12m.
So vào bản đồ Hà Nội năm 1831 thì đây là con đường chạy song song dọc theo ngoài hào của bức tường phía nam thành Thăng Long đời Nguyễn. Con đường này đi qua nhiều thôn xóm, tính từ đông sang tây là các thôn: Vĩnh Xương (thuộc tổng Tiền Nghiêm, sau đổi là tổng Vĩnh Xương), Văn Mặc, Đỉnh Tân, Cổ Thành (thuộc tổng Hữu Nghiêm), sau đổi là tổng Yên Hòa và thôn Thanh Ninh (thuộc tổng Yên Thành, huyện Vĩnh Thuận). Tới giữa thế kỷ XIX hai thôn Văn Mặc và Đỉnh Tân hợp nhất thành thôn Văn Tân; thôn Cổ Thành thì hợp nhất với Hậu Giám thành thôn Cổ Giám. Còn thôn Thanh Ninh thì sáp nhập với thôn Phụ Bảo thành thôn Thanh Bảo. Số nhà 31 phố Nguyễn Thái Học chính là đình thôn Vĩnh Xương cũ, hiện còn 2 tấm bia đá gắn ở tường ngoài. Đình thôn Văn Tân thì ở bên phố Nguyễn Khuyến số nhà 82. Đình thôn Cổ Thành là số nhà 147 phố Nguyễn Thái Học. Đình Thanh Ninh ở số nhà 1 phố Sơn Tây, cách phố Nguyễn Thái Học vài chục mét về phía bắc.
Thời Pháp thuộc, trước năm 1900 là phố Boócnhi Đêboócđơ kéo dài (rue Borgnis Desbordes prolongeé), năm 1919 đổi thành phố Đuy-vi-li-ê (rue Duvillier). Năm 1945 đổi tên thành phố Phan Chu Trinh, năm 1949 đổi tên thành phố Nguyễn Thái Học. Nhưng nhân dân vẫn quen gọi là phố Hàng Đẫy vì ở đoạn đầu phố, chỗ giáp đường Lê Duẩn ngày trước là nơi sản xuất và bày bán các thứ đẫy, túi... sau lại đổi là phố Phan Chu Trinh. (Lúc đố phố Nguyễn Thái Học là phố Phó Đức Chính bây giờ). Hồi ấy, Quận ủy nội thành đã từng đạt văn phòng bí mật ở số nhà 53 phố này. Khi đố, một đồng chí đã đứng ra mở lò bánh kẹo để che mắt địch (suốt từ năm 1951 đến ngày giải phóng Thủ đô, trụ sở này không bị lộ).
Trước đây, số nhà 175 phố Nguyễn Thái Học là Nhà máy in Tiến Bộ. Đây là một nhà in lớn, xây dựng trên khu đất xưa kia là nơi đúc tiền và thời tạm chiếm là nơi giam cầm tra tấn các cán bộ và quần chúng cách mạng (nhà tù Nhà Tiền).
Nay thuộc phường Cửa Nam, quận Hoàn Kiếm và hai phường Điện Biên, Kim Mã quận Ba Đình.
Nguyễn Thái Học (1908-1930) người làng Thổ Tang, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay. Ông từng là sinh viên Trường Cao đẳng Thương mại và là thủ lĩnh Việt Nam Quốc dân đảng, một đảng cách mạng thành lập ngày 25/12/1927 tại Hà Nội (ở số nhà 129 phố Trúc bạch ngày này) và tan rã vào đầu năm 1930. Cương lĩnh chính trị của đảng này là: làm cách mạng dân tộc, xây dựng nền dân chủ, giúp các dân tộc bị áp bức... nhưng lại không chủ trương đấu tranh giai cấp!
Sau vụ một đảng viên đảng này ám sát tên trùm mộ phu Ba-danh (Bazin) ở trước cửa nhà số 110 phố Huế tối giao thừa 9/2/1929, thực dân Pháp thẳng tay đàn áp. Nhiều cơ sở của đảng này bị vỡ. Nguyễn Thái học và Nguyễn Khắc Nhu chủ trương khởi nghĩa để may ra cứu vãn tình thế! Nguyễn Thái Học chịu trách nhiệm chỉ huy các tỉnh miền xuôi như Hải Dương, Kiến An... Nhưng do mệnh lệnh không thống nhất, chuẩn bị không kịp, nên các nơi hành động không đều. Ở Yên Bái, Phú Thọ thì nổ ra đúng ngày 9/2/1930 như dự định, nhưng ở Hải Dương, Thái Bình thì mãi ngày 15/2/1930 mới nổ dậy kịp, nên khởi nghĩa thất bại.
Tuy có chiếm được vài huyện lỵ (như Vĩnh Bảo, Phù Dực), nhưng chỉ mấy ngày sau bị thực dân Pháp đàn áp. Và sáng ngày 20/2/1930, Nguyễn Thái Học bị tuần phiên ở ấp Cổ Vịt thuộc huyện Chí Linh (tỉnh hải Dương) bắt giữ nộp cho Pháp. Sau đó ông bị xử tử hình ở thị xã Yên Bái ngày 17/6/1930. Lúc đó ông mới 23 tuổi.
.jpg "Hà Nội tuyên dương 80 gia đình văn hóa tiêu biểu")
