Người Mông Xanh ở huyện Văn Bà n (Là o Cai) cho rằng, dân tộc mình đến từ đất nước mặt trời mọc xa xôi. Đến giử, chưa có bằng chứng khoa học nà o để khẳng định chính xác chuyện nà y, thế nhưng, nhìn hình dạng bử ngoà i thì tộc người thiểu số nà y cũng có nhiửu nét giống với người Nhật Bản.
Khổ vì... được quan tâm
Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu đời sống của người Mông Xanh đang sinh sống trên địa bà n, vẻ tâm đắc, ông Triệu Trung Phấu - Chủ tịch UBND xã Nậm Xé, huyện Văn Bà n bảo, đã có rất nhiửu đoà n nghiên cứu cả trong và ngoà i nước lặn lội lên đây để tìm hiểu vử tộc người có nhiửu nét kử³ bí nà y. Có lẽ, họ đến bởi thời gian gần đây, trong cộng đồng người Mông Xanh dấy lên thông tin lạ lùng rằng dân tộc họ có nguồn gốc xuất xứ từ Nhật Bản, xứ sở của loà i hoa anh đà o tuyệt mử¹.
à”ng Và ng A Sáng. |
Cũng theo ông Phấu, khi những thông tin ấy rộ lên, người trong xã mới giật mình để ý và lại giật mình khi nhận ra rằng, những thông tin trên ít nhiửu có cơ sở. à”ng Phấu cho biết, trên địa bà n xã, người Mông Xanh có gần 600 khẩu, sống ở hai bản Tu Thượng và Tu Hạ.
à”ng Phấu giới thiệu chúng tôi đến gặp ông Và ng A Sáng, nhân vật có uy tín bậc nhất của dân tộc gắn với nhiửu lời đồn thổi, thêu dệt nà y. Đúng như lời ông Phấu nói, khi gặp ông Sáng chúng tôi đã không khửi bất ngử. à”ng Sáng có nhiửu nét giống người dân ở xứ sở Phù Tang: Người thấp bé, mắt sáng, mũi thẳng và cao, tác phong thì hoạt bát, lanh lẹ.
Khi chúng tôi bà y tử sự bất ngử nà y, ông Sáng cười bảo: Ai cũng bảo mình giống người Nhật. Mình xem ti vi, xem ảnh trên sách báo cũng thấy... đúng là như vậy! Người dòng tộc mình trên nà y thì ai cũng thế mà !. à”ng Sáng sinh năm 1952, trong cộng đồng, so với những người cùng thế hệ thì ông là người đi nhiửu, biết rộng.
Năm 22 tuổi, ông rời bản là ng lên đường nhập ngũ. Tham gia giải phóng miửn Nam rồi ông lại ngược ra Bắc chống quân bà nh trướng Trung Quốc. à”ng bảo, những ngà y bôn ba ấy, gặp bất cứ ai ông cũng đửu nhận câu hửi, ông là người dân tộc nà o mà trông... khác người đến vậy. à”ng bảo ông là người Mông, thế nhưng chẳng ai tin. Họ bảo, người Mông ai cũng mũi tẹt, mắt híp, sao ông không giống thế?
Truyửn thuyết vử một cuộc di cư
à”ng Sáng bảo, bố ông sinh ra ở nơi đây, thế nhưng ông nội ông thì không phải là người ở đất nà y. à”ng nội ông từ đâu đến, đến giử ông cũng không biết rõ. Các cụ thì cứ khăng khăng khẳng định rằng, người Mông Xanh có xuất xứ từ Nhật Bản. Nói vậy thì biết vậy chứ ông cũng chẳng thấy có bằng chứng xác đáng để chứng minh. Có chăng chỉ là cái vóc dáng bử ngoà i giông giống.
Khi giải ngũ, vử công tác tại địa phương, ông Sáng mới thực sự đi sâu tìm hiểu gốc gác của dân tộc mình. Tuy nhiên, việc tìm kiếm đó cũng chẳng cho kết quả như là mong muốn. Người Mông Xanh có ngôn ngữ riêng nhưng không có chữ viết riêng. Do vậy, chuyện vật đổi sao dời cũng chẳng thể nà o ghi chép được.
Tuy nhiên, chuyện của những cao niên trong dòng tộc mà ông sưu tầm được thì nhiửu lắm. Trong số những câu chuyện ấy có cả chuyện kể vử hà nh trình đi tìm đất định cư của người Mông Xanh.
Vóc dáng, trang phục của người Mông Xanh khác hoà n toà n các tộc người Mông khác. |
Người già trong cộng đồng đửu kể lại rằng, thuở trước, người Mông Xanh sống hoà thuận với các dân tộc khác tại một hòn đảo ở giữa biển khơi. Thế rồi, chiến tranh, bệnh tật, thiên tai đã khiến người Mông Xanh chết dần, chết mòn. Trước hoạ diệt vong nà y những người già trong tộc đã quyết định di cư, tìm vùng đất mới, nơi có cây cối tốt tươi, khí thiêng hội tụ. Họ đã vượt biển, qua đất Trung Hoa rộng lớn rồi tìm đến đất nà y.
à”ng Sáng nhận định, người Mông Xanh đến đất nà y chỉ hơn 100 năm vử trước. Cách đây mấy chục năm, khi người Mông Xanh sống tập trung tại bản Tu Thượng thì cả bản cũng chỉ có và i nóc nhà . Và , khi ấy, người Mông Xanh có 4 dòng họ là Thà ng, Và ng, Già ng, Lý.
Mỗi dòng họ là một hộ gia đình (sau nà y dòng họ Thà ng mắc bệnh tật nên chết quá nhiửu, không còn người nối dõi nữa). Ngà y ấy, hễ trong bản có công to việc lớn như cưới xin, ma chay... huy động tất cả cũng chỉ xếp đủ hai mâm cỗ. Vử đời sống văn hoá, tâm linh, ông Sáng cho biết, qua sách báo, phim ảnh, ông đã cố tìm ra nét tương đồng giữa đời sống văn hoá của người Nhật với người trong tộc mình. Thế nhưng, qua so sánh, ông Sáng chỉ thấy người Mông Xanh giống... người Kinh.
Người Mông Xanh ăn Tết Nguyên đán và cũng cúng tổ tiên và o ngà y mùng một và ngà y rằm hà ng tháng. Có thể khi vử Việt Nam, quá trình giao thoa văn hoá khiến người Mông Xanh bị đồng hoá - ông Sáng nhận định.
Mấy lần vử Thủ đô tham gia các cuộc hội nghị với những già là ng, trưởng bản người thiểu số, ông Sáng đã dò hửi các đại biểu ở khắp mọi miửn đất nước và đi đến kết luận, ở Việt Nam chỉ duy nhất xã Nậm Xé là có người Mông Xanh cư trú. à”ng Sáng ao ước được một lần đặt chân đến Nhật Bản để tìm hiểu xem có đích xác người tộc ông có xuất xứ từ đó.
Còn tiếp...