Các doanh nghiệp (DN) trong lĩnh vực công - nông nghiệp đang được hưởng chính sách bảo hộ thuế quan như thép, ô tô, sữa, mía đường... sẽ chịu sức ép lớn nhất.
Khốc liệt ngà nh thép
à”ng Phạm Chí Cường, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, nhìn nhận nguy cơ với DN ngà nh thép đã đến từ năm ngoái khi hà ng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) được đà m phán, ký kết với lộ trình giảm dần thuế vử 0%. Khi không còn được bảo hộ bằng thuế quan, các DN phải cạnh tranh sòng phẳng vử chất lượng, giá cả trước sự đổ bộ của thép nhập khẩu từ Nga, Trung Quốc, Belarus, Kazakhstan, Hà n Quốc...
Chỉ có cơ giới hóa, áp dụng công nghệ cao trong sản xuất, sản phẩm nông nghiệp mới hy vọng nâng sức cạnh tranh trước hà ng hóa của nước ngoà i. Trong ảnh: Mô hình sản xuất nông nghiệp của Hoà ng Anh Gia Lai tại Campuchia Ảnh: Quốc Hy
Năm 2014, dù tăng trưởng ngà nh thép cao hơn nhiửu so với dự kiến nhưng công suất của DN chỉ đạt khoảng 60% so với thiết kế do thép nhập khẩu tăng mạnh. Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy Việt Nam nhập khẩu sắt thép của nhiửu nước, trong đó lớn nhất là từ Trung Quốc với 6,3 triệu tấn trị giá hơn 3,8 tỉ USD và hơn 1 tỉ USD nhập các sản phẩm từ sắt thép... Cuối năm ngoái, hà ng loạt nhà máy trong nước phải đóng cửa do là m ăn thua lỗ. Ngược lại, nhiửu dự án sắt thép của nước ngoà i không ngừng rót vốn, mở rộng đầu tư và được hưởng nhiửu ưu đãi. Tổng giám đốc một thương hiệu lớn trong ngà nh thép cho rằng đây là vấn đử đòi hửi vai trò của Chính phủ tạo ra môi trường bình đẳng giữa DN trong nước với nhau, chưa nói đến DN nước ngoà i. Nhật, Hà n Quốc đã nhận ra DN trong nước mới là nửn tảng để phát triển đất nước lâu dà i và phải là DN có vốn tư nhân. Đó là con đường duy nhất để đạt mục tiêu tăng trưởng cao và bửn vững - vị tổng giám đốc nà y chia sẻ.
Theo nhiửu DN, từ lâu, Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) đã mất dần vai trò dẫn dắt, là m đầu tà u do thua lỗ. à”ng Phạm Chí Cường cho rằng VNSteel đã để lỡ nhiửu cơ hội phát triển trong quá khứ do cách thức tổ chức, điửu hà nh chưa đúng. Bản thân VNSteel đã nhận ra và bắt tay và o chấn chỉnh những đơn vị yếu kém, cải tổ bộ máy... Ở chiửu xuất khẩu, sản phẩm của các thương hiệu như Hoa Sen, Pomina... liên tục bị kiện chống bán phá giá, áp thuế chống bán phá giá rất cao. Chẳng hạn, Tôn Hoa Sen xuất khẩu sắt thép lớn nhất khu vực Đông Nam à nhưng liên tục bị các nước Thái Lan, Malaysia, Indonesia khởi kiện chống bán phá giá, gây không ít khó khăn. DN Việt phải cố gắng hạ chi phí sản xuất, giá thà nh để cạnh tranh với hà ng ngoại và cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại để các nhà nhập khẩu nước ngoà i ủng hộ - ông Cường nói.
Mía đường cầm chắc thua
Theo số liệu của Hiệp hội Mía đường Việt Nam, hiện có 30% DN mía đường đang mệt mửi, 70% còn lại tạm ổn và chỉ một số ít bắt đầu đầu tư vùng nguyên liệu, hướng đến phát triển bửn vững. à”ng Nguyễn Thà nh Long, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, nhận định hội nhập sẽ khắc nghiệt nhưng là công cụ sà ng lọc hữu hiệu nhất: DN yếu phải rời sân chơi, nhường chỗ cho DN mạnh. Điửu đó tốt hơn là tất cả cùng sống chung trong nghèo khó. Tuy nhiên, thời gian qua chính sách không ổn định nên DN không dám bung tiửn đầu tư cho nông dân trồng mía.
Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ nông dân thông qua việc nghiên cứu giống cây trồng, công cụ, kử¹ thuật... Chính phủ Thái Lan có cả chương trình mía đường, có Luật Mía đường và quy hoạch bà i bản nên họ vượt xa Việt Nam. Đường Thái Lan bán trong nước giá khoảng 18.000-19.000 đồng/kg, nhập lậu và o Việt Nam bán chỉ 10.000-12.000 đồng/kg. Đường của Hoà ng Anh Gia Lai sản xuất ở Là o giá thà nh chỉ trên dưới 5.000 đồng/kg. Vì sao họ là m được như vậy? Câu hửi nà y đang cần được nhà nước trả lời kèm theo đó là những chính sách vĩ mô phù hợp cho DN phát triển. DN Việt hiện như kẻ tay ngang sắp phải ra trận đấu với những võ sĩ chuyên nghiệp thì là m sao thắng được - ông Long thừa nhận.
Một thà nh viên Ban Chấp hà nh Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết những khó khăn chung của ngà nh, DN đửu nhìn thấy nhưng ít DN quan tâm và chịu là m khác để bứt phá. Chính sách cho ngà nh mía đường nghiêng vử giải quyết phần ngọn, khắc phục hậu quả chuyện đã rồi chứ không đi và o vấn đử gốc. Hà ng loạt nhà máy đường được thà nh lập nhưng không có chính sách đầu tư vùng nguyên liệu dẫn đến không có nguyên liệu sản xuất, phải đóng cửa. Sắp tới không còn bảo hộ, cạnh tranh sẽ trực diện hơn, chỉ một số nhà máy ở miửn Trung, Tây Nguyên chịu đầu tư, hoạch định lại việc sản xuất kinh doanh mới có thể cạnh tranh được. Các nhà máy ở miửn Tây dần phải dẹp hết, đó là diễn biến tất yếu và phải chấp nhận.
(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngà y 25-2
Kử³ tới: Vực dậy doanh nghiệp tư nhân
Chăn nuôi ảnh hưởng nặng
Khi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) có hiệu lực, thuế suất mặt hà ng thịt gà , bò, trâu đối với 3 thị trường ASEAN, Trung Quốc và Hà n Quốc xuống mức 0% và sẽ xuống 0% và o năm 2020 đối với các FTA khác. Theo dự báo của Bộ Tà i chính, khả năng nhập khẩu các mặt hà ng thịt sẽ tăng, nhất là thịt gà từ Hà n Quốc. Ngà nh chăn nuôi sẽ bị ảnh hưởng nhiửu nhất khi TPP có hiệu lực vì mức thuế trung bình với thịt nhập khẩu từ 15% sẽ cắt giảm dần vử 0% trong khi nhiửu thà nh viên TPP như Mử¹, Canada, àšc, New Zealand rất mạnh vử chăn nuôi.
.jpg "Cầu nối xúc tiến chuyển giao công nghệ, kết nối chuỗi cung ứng và thúc đẩy đầu tư hiệu quả")
