Danh thắng & Di tích Hà Nội

Đền Và (Thị xã Sơn Tây)

Sơn Dương (t/h) 02/08/2023 13:50

Di tích Đền Và thuộc địa phận phường Trung Hưng, Thị xã Sơn Tây, Hà Nội.

den-va.jpg
Di tích Đền Và

Đền Và hay Đông Cung là những tên gọi khác nhau của một ngôi đền - tứ trấn thờ Tam vị Tản Viên Sơn Thánh, thuộc thôn Vân Gia, xã Trung Hưng, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Ngoài ra đền còn có bia khắc dòng chữ “Vân Gia Đông Cung bi ký”.

Tương truyền, đền Và đã có từ lâu đời, đã qua nhiều lần tu sửa nên quy mô rộng lớn, khang trang. Ngôi đền hiện tại mang dấu ấn của lần tu sửa vào thế kỷ XVII - XIX. Đền được trùng tu lớn vào năm 2009 - 2010. Đền hiện nay gồm các hạng mục: Nghi môn, gác trống, gác chuông, Tả hữu mạc, Tiền tế và Hậu cung. Ngoài ra, còn có các công trình phụ cận: sân, nhà khách, nhà Tạo soạn...

Nghi môn được xây dựng kiểu đầu hồi bít đốc tay ngai trông về dãy núi Tản Viên. Trước Nghi môn là dinh thờ Ngũ hổ. Qua Nghi môn, hai bên sân đền là gác chuông và gác trống, hai toà Tả mạc và Hữu mạc nằm đăng đối tạo lên sự thâm nghiêm của di tích. Nếu như Tả mạc và Hữu mạc được làm đơn giản thì gác chuông, gác trống được làm kiểu chồng diêm 2 tầng 8 mái, với các đạo cong thanh thoát.

Trên bài vị trong đền có ghi: “Tản Viên sơn Tam vị Đại vương thượng đẳng thần bài vị”.

Toà Tiền tế và Hậu cung của đền nối với nhau qua nhà ống muống tạo thành mặt bằng tổng thể hình chữ “công”. Tiền tế gồm 5 gian, các bộ vì liên kết theo cách thức: “Thượng giá chiêng, hạ cốn chồng rường, bảy chéo”. Hậu cung cũng được chia thành 5 gian, các bộ vì trên 4 hàng chân cột với kết cấu kiểu: “Thượng chồng rường, hạ kẻ chuyền, bảy hiện”. Các mảng chạm trang trí trên các cấu kiện kiến trúc theo đề tài văn mây, lá lật, tứ linh... mang phong cách điêu khắc thế kỷ XIX. Đáng chú ý là hệ thống kìm nóc của toà Tiền tế, đây là những sản phẩm đất nung có niên đại Mạc, rất quý và ít thấy ở các di tích khác trên mảnh đất xứ Đoài.

Ngoài những giá trị tiêu biểu về kiến trúc với những hoa văn chạm khắc mang dấu ấn tiêu biểu thời Mạc, đền Và còn lưu giữ được nhiều di vật khác cùng thời như: khám thờ, bài vị và hệ thống y môn. Đây là những di vật quý, có giá trị minh chứng niên đại của ngôi đền, đồng thời cũng là các tác phẩm đẹp có giá trị truyền tải ước vọng của người dân, giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu về lịch sử làng xã và nghệ thuật điêu khắc qua các thời.

Bức tường đá ong rêu phong cổ kính bao quanh khu đền, cùng với ngọn đồi xanh ngắt bóng lim già đã cùng với các hạng mục khác của di tích tạo nên sự thâm nghiêm cho nơi tôn kính các vị thần được thờ ở đền Và. Đó là các vị đệ nhất phúc thần Tản Viên, vị tổ trong bách thần, vị thần đứng đầu trong Tứ bất tử của quan niệm dân gian Việt Nam. Thần là anh hùng sáng tạo văn hoá nông nghiệp, người anh hùng trị thuỷ, anh hùng chống giặc ngoại xâm, biểu tượng của khối đoàn kết bộ tộc, dân tộc.

Đền Và đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1964./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
Đền Và (Thị xã Sơn Tây)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO