Đà o Cam Mộc - Công thần khai quốc thời Lý

HNM| 16/06/2010 09:24

(NHN) Аà o Cam Mộc là  một nhân vật có thật trong lịch sử­, là  người có công đầu trong việc đưa Lý Công Uẩn lên ngai và ng. Thế nhưng hà nh trạng của vị khai quốc công thần đệ nhất nà y thì sử­ lại chép rất sơ sà i, quê quán ở đâu, cha mẹ là  ai, con cháu ra sao... đửu không thấy.

Trong Аại Việt sử­ ký toà n thư chỉ có hai đoạn chép vử Аà o Cam Mộc trong các năm 1009 và  1015. Аoạn năm 1015 vẻn vẹn có một dòng ghi việc ông qua đời và  được truy phong là  à vương. Аoạn năm 1009 thì nhiửu thông tin hơn và  ngòi bút của sử­ gia Ngô Sĩ Liên ngả sang tính ký sự.

Đà o Cam Mộc - Công thần khai quốc thời Lý

Cổ Loa - mảnh đất từng là  nơi danh tướng Аà o Cam Mộc chọn là m tư dinh.

Những sự việc có liên quan đến Аà o Cam Mộc diễn ra như một tấn tuồng ba hồi, có thể đặt tên là  Đưa Lý Công Uẩn lên ngôi. Hồi một khá sinh động, có nội dung là  họ Аà o thăm dò, gợi ý Lý Công Uẩn để rồi nắm được ý tứ của Lý là  chấp nhận việc lên ngôi. Sử­ chép: Аà o biết Lý Công Uẩn muốn lên ngôi vua, nhân lúc vắng người Аà o hửi để thăm dò: Chúa thượng (Ngọa Triửu) tâm trí u tối, bạo ngược, là m nhiửu điửu bất nghĩa. Trời đã chán, không cho sống lâu, con nối ngôi còn nhử, chưa đảm đương được việc nước. Dân chúng muốn tìm chân chúa. Thân vệ sao không nhân lúc nà y nghĩ ra mưu cao, quyết đoán sáng suốt, xa xem dấu cũ của Thang Vũ, gần xem việc là m của Аinh Lê, trên thuận lòng trời, dưới theo ý nguyện của dân, cứ bo bo giữ tiểu tiết hay sao?.

Lý Công Uẩn rất thích khi nghe lời nà y, song còn e Аà o Cam Mộc có mưu kế gì nên giả cách mắng rằng: Sao ông lại nói thế, tôi phải bắt ông nộp quan. Аà o thản nhiên nói: Tôi thấy thiên thời nhân sự như thế cho nên tôi mới dám nói. Nay ông muốn cáo giác tôi, thì tôi không phải là  người sợ chết.

Lý Công Uẩn vội nói: Tôi đâu dám cáo giác ông, chỉ sợ lời nói ấy tiết lộ thì chết nên răn ông đó thôi. Sang hồi thứ hai, sử­ gia cho thấy Аà o đã động viên Lý Công Uẩn, thúc đẩy quyết tâm già nh ngai và ng. Аà o khẳng định lòng dân đã hướng vử Lý và  lòng trời cũng đã ngả vử Lý. Аiửu nà y vừa củng cố quyết tâm của Lý và  hối thúc phải hà nh động ngay kẻo mất thời cơ có một không hai nà y. Sử­ ghi: Hôm sau, Аà o lại nói: Người trong nước ai cũng bảo họ Lý khởi nghiệp lớn, lời sấm đã hiện ra rồi, đó là  cái họa không thể che giấu được nữa. Chuyển họa thà nh phúc chỉ trong sớm chiửu. Аây là  lúc trời trao người theo, Thân vệ còn ngại ngần gì nữa. Lý Công Uẩn nói: Tôi đã hiểu rõ ý của ông, không khác gì ý của Vạn Hạnh, nếu theo như lời ấy thì nên tính kế thế nà o?.

Аà o đáp: Thân vệ là  người khoan thứ nhân từ, lòng người chịu theo, hiện nay trăm họ mửi mệt, không chịu nổi. Thân vệ nên nhân đó lấy ân đức mà  vỗ vử thì người ta tất xô nhau kéo vử như nước chảy chỗ thấp, có ai ngăn được. Hồi thứ hai nà y cho thấy không riêng gì Аà o Cam Mộc mà  Vạn Hạnh cũng khuyên Lý phải hà nh động và  hẳn Lý đã có kế hoạch nhưng còn thiếu người là m ngòi nổ. Nay người đó chính là  ông Chi hậu họ Аà o nà y. Chi hậu là  chức quan trong nội đình (sau nà y Lý Thường Kiệt cũng từng giữ chức Chi hậu), tất phải có thế lực, lực lượng hậu thuẫn hẳn cũng không phải ít, đủ sức khống chế các triửu quan. Và  thế là  chuyển sang điểm đỉnh.

Hồi thứ ba quyết định sự thà nh công của cuộc đảo chính. Sử­ ghi: Ngay ngà y hôm đó, Аà o Cam Mộc nói với triửu thần rằng hiện nay dân chúng khác lòng, trên dưới lìa ý, mọi người chán ghét tiên đế hà  khắc bạo ngược, không muốn theo vử vua nối mà  đửu có lòng suy tôn quan Thân vệ, bọn ta không nhân lúc nà y cùng nhau sách lập Thân vệ là m thiên tử­, lỡ bối rối có xảy tai biến gì, chúng ta có giữ được cái đầu không? Mọi người vui vẻ nghe lời, dìu Lý Công Uẩn lên điện, tôn lên ngôi Hoà ng đế, trăm quan đửu quử³ dưới sân, tung hô vạn tuế. Theo sử­ ghi như vậy thì: Cuộc thay ngôi diễn ra nhanh chóng.

Vai trò của Аà o Cam Mộc như vậy thực là  quan trọng. Chắc chắn là  ông đã ngầm vận động các triửu thần và  chắc chắn đã nắm chắc lực lượng vũ trang nên mọi người (mới) vui vẻ nghe theo như sử­ đã ghi. Thực tế trong triửu tất thể nà o cũng còn hoà ng thân quốc thích nhà  Lê cùng những kẻ cận thần sủng ái của Ngọa Triửu. Vậy mà  cuộc đảo chính diễn ra êm thấm, vui vẻ không có một phản ứng thì đủ tử sức sắp đặt, bà i binh bố trận tà i tình của Аà o Cam Mộc.

Tất nhiên phải có cả tác động của sư Vạn Hạnh. Có điửu là  sử­ không hử ghi chép gì. Vai trò họ Аà o quan trọng như vậy mà  gốc gác quê hương không tử. Trước đây các nhà  nghiên cứu vẫn coi ông Аà o là  người Bắc Ninh, đồng hương với vua Lý. Nhưng tra thần tích 16 xã huyện Tiên Du và  10 xã huyện Từ Sơn đửu không thấy nơi nà o thử Аà o Cam Mộc. Chỉ khi đọc trên tử báo Thăng Long - Hà  Nội văn hiến số 43, xuất bản tháng sáu năm 2007, bà i Thái sư à vương Аà o Cam Mộc của Lê Thà nh Hiểu, mới biết quê nội của ông là  là ng Trà ng Lang, nay thuộc xã Аịnh Tiến huyện Yên Аịnh, Thanh Hóa và  quê ngoại là  là ng Nam Thạch cùng huyện. Không biết có tà i liệu nà o đử cập tới vấn đử nà y trước đó không? Gần đây tôi có vử lại các nơi nà y để tìm hiểu thì thực tế thu nhận được như sau: Ngay ở quê nội và  ngoại đó nhiửu người già  không hử biết là  là ng mình có ông Аà o Cam Mộc.

Chỉ gần đây, nhiửu người tìm vử hửi han họ Аà o, thế là  người hai là ng trên đửu công nhận sự thể đó. Có điửu là  đửn thử - coi là  đửn Аà o Cam Mộc - thì ở cả hai nơi đã bị phá từ thời nà o rồi, và i năm gần đây mới là m lại và  không còn thần tích, thần phả, kể cả bà i vị Аà o Cam Mộc cũng không có. Ở quê Trà ng Lang có một số sắc phong nhưng là  của các vị thần khác. Ở quê Nam Thạch cũng không còn thần tích, sắc phong, chỉ có hai ngai ở trong đặt bà i vị nhưng chẳng có chữ. Tại Trà ng Lang có họ Аà o nhưng lại từ nơi khác đến cư ngụ mới khoảng bảy tám đời. Còn Nam Thạch không có họ Аà o.

Tuy nhiên, ở Nam Thạch có một ông già  kể, cụ Аà o Cam Mộc quê nội là  Trà ng Lang nhưng từ nhử đã mồ côi cha, nên vử ở quê mẹ. Nhà  nghèo phải mò cua bắt ốc để sinh sống, được cái là  Đà o rất khửe. Một hôm thuyửn vua Lê Аại Hà nh qua là ng bị cạn, quân lính không sao kéo thuyửn đi được. Аang lặn ngụp dưới sông, Cam Mộc liửn ghé vai nâng thuyửn lên và  thế là  thuyửn dịch chuyển được. Vua Lê bèn tuyển Cam Mộc và o đội vũ sĩ. Và  thế là  từ đấy chà ng Аà o theo vua Lê đi chinh chiến, trở thà nh tướng giửi.

Quê hương bản quán vị khai quốc công thần nhà  Lý, như vậy còn nhiửu vấn đử lớn chưa tường được. Mong các nhà  sử­ học xác minh thêm, cũng như thập phương cung cấp được tư liệu gì...

Là m được điửu nà y cũng là  góp phần tìm ra diện mạo người có công với đất Thăng Long.

(0) Bình luận
  • Phường Thanh Xuân: "Trải nghiệm một ngày làm lính cứu hỏa"
    Chương trình "Trải nghiệm một ngày làm lính cứu hỏa” là một trong các hoạt động trong Chiến dịch tình nguyện hè năm 2025 và cao điểm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn công tác phòng cháy, chữa cháy.
  • Hà Nội đẩy mạnh tuyên truyền Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Phong trào "Bình dân học vụ số"
    Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trương Việt Dũng vừa ký ban hành Kế hoạch số 179/KH-UBND ngày 8/7/2025 về việc tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ, Kế hoạch hành động của Thành ủy Hà Nội thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về "Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia" và Phong trào "Bình dân học vụ số" trên địa bàn thành phố Hà Nội.
  • Báo chí Thủ đô đa dạng phương thức tuyên truyền, nâng cao hiệu quả
    Chiều 10/7, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị thông tin chuyên đề và giao ban triển khai nhiệm vụ trọng tâm công tác báo chí Thành phố tháng 7/2025. Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Nguyễn Huy Cường chủ trì và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.
  • Hà Nội thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa
    Sáng 10/7, tại kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội. Nghị quyết được thông qua nhằm cụ thể hóa quy định tại khoản 8 Điều 21 Luật Thủ đô, mở đường cho mô hình phát triển kinh tế - văn hóa gắn với bảo tồn di sản, gìn giữ bản sắc Thủ đô.
  • Nhiều chính sách ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải
    Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 25, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, sáng 10/7, với tỷ lệ tán thành cao, HĐND Thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định biện pháp hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất trên địa bàn Thành phố Hà Nội (thực hiện điểm d khoản 2 Điều 28 của Luật Thủ đô).
  • Hà Nội: Quan tâm chăm lo chu đáo gia đình chính sách, người có công
    Hướng tới Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô thực hiện những hoạt động thiết thực, ý nghĩa để thể hiện tình cảm, trách nhiệm, sự tri ân sâu sắc đối với những người có công với cách mạng.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • 20 giải thưởng được trao tại Triển lãm ảnh “Việt Nam qua ống kính nhiếp ảnh gia quốc tế”
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2397/QÐ-BVHTTDL ngày 9/7/2025 về việc tặng Giải thưởng cho các tác giả Triển lãm ảnh “Việt Nam qua ống kính nhiếp ảnh gia quốc tế” (lần 3).
  • Góc nhìn đa chiều và sâu sắc của một học giả Nhật về Việt Nam
    Nhằm cung cấp thêm cho bạn đọc góc nhìn của một học giả nước ngoài về Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sbooks phát hành cuốn sách “Việt Nam - Một góc nhìn từ Nhật Bản” của GS.TS. Furuta Motoo. Không chỉ thể hiện tầm vóc học thuật, cuốn sách còn là sự kết tinh của gần 50 năm gắn bó, nghiên cứu nghiêm túc và đầy tâm huyết của một học giả Nhật Bản dành cho đất nước hình chữ S.
  • Ra mắt sách “Trở về từ hỗn loạn” của tác giả Trần Nhật Minh
    Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri Thức Trẻ Books) phối hợp cùng NXB Thông tin và Truyền thông vừa ra mắt độc giả cuốn sách “Trở về từ hỗn loạn” của tác giả Trần Nhật Minh. Cuốn sách thuộc thể loại tâm lý ứng dụng, tập trung giải mã các biểu hiện tâm lý cực đoan, các hội chứng rối loạn thường gặp và hướng dẫn người đọc thực hành phương pháp Inner Role Therapy – Trị liệu nội vai.
  • Đà Nẵng: Sắp lộ diện siêu dự án bên bờ sông Hàn
    Trong bối cảnh thị trường bất động sản Đà Nẵng đang bước vào thời kỳ “vàng” với hàng loạt đòn bẩy và quy hoạch của thành phố, Capital Square – Tổ hợp căn hộ cao cấp nằm bên bờ sông Hàn - được kỳ vọng sẽ trở thành biểu tượng sống mới, đồng thời là tọa độ đầu tư hấp dẫn bậc nhất miền Trung.
  • Phường Thanh Xuân: "Trải nghiệm một ngày làm lính cứu hỏa"
    Chương trình "Trải nghiệm một ngày làm lính cứu hỏa” là một trong các hoạt động trong Chiến dịch tình nguyện hè năm 2025 và cao điểm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn công tác phòng cháy, chữa cháy.
Đừng bỏ lỡ
Đà o Cam Mộc - Công thần khai quốc thời Lý
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO