Điửu gì sẽ đến sau ˜cuộc nổi dậy chớp nhoáng™ ở Thái Lan?

Đúng 12h ngà y 17/8, tại công viên Sanan Luang trước Hoà ng cung (ở Bangkok, Thái Lan) chật ních người của phe ào đử mà hầu hết trong số họ đến từ các vùng nông thôn và ở Đông Bắc Thái Lan.

Họ tuần hà nh đến Cung điện Hoà ng gia cùng với rất nhiửu thùng chứa hơn 5 triệu lá thư có chữ ký của người dân để thỉnh nguyện nhà vua Bhumibol ân xá cho cựu Thủ tướng Thaksin. Hà nh động nà y được cho là sẽ chọc giận những người ủng hộ Hoà ng gia và tầng lớp trung lưu, vốn cháº³ng ưa gì vị cựu Thủ tướng đang phải sống lưu vong.

Trong bối cảnh đó, giới phân tích chính trị đưa ra bốn kịch bản cho chính trường Thái Lan trong và i tháng tới:

Một cuộc bạo động được châm ngòi

Đơn thỉnh cầu Quốc vương Bhumibol Adulyadej ân xá cho Thủ tướng bị lật đổ Thaksin đã chọc giận các lực lượng chống Thaksin. Cuộc tuần hà nh của phe áo đử diễn ra trong hòa bình, song luôn tồn tại khả năng Liên minh Nhân dân vì Dân chủ (PAD), vốn rất trung thà nh với Hoà ng gia, có thể phản kháng quyết liệt nếu họ thấy xuất hiện bất kử³ dấu hiệu nà o thể hiện sự bất kính đối với Quốc vương.

Phe áo đử giơ cao bức ảnh của ông Thaksin và hát vang bà i quốc ca trong cuộc diễu hà nh.

Các nhà phân tích có những ý kiến khác nhau vử kịch bản nà y. Nhiửu chuyên gia nhận định, khả năng bạo động xảy ra rất cao bởi một số thà nh viên PAD bắt đầu thể hiện sự tức giận khi lên tiếng cho rằng, đây là hà nh động xúc phạm nhà vua.

Chính phủ dường như cũng đồng tình với quan điểm nà y. Để đối phó với cuộc biểu tình của Mặt trận Dân chủ chống độc tà i (UDD), Tư lệnh Cảnh sát Bangkok, Tướng Worapong Chiewpreecha đã ra lệnh triển khai 1.800 cảnh sát để duy trì an ninh, trật tự tại công viên Sanam Luang. Trong số nà y, 600 cảnh sát được bố trí xung quanh công viên để bảo đảm an ninh, 150 cảnh sát là m nhiệm vụ giao thông và số còn lại sẽ trong tình trạng sẵn sà ng can thiệp nếu những người áo đử gây lộn xộn hoặc kéo tới biểu tình tại các khu vực khác ở Bangkok.

Trong khi đó, một số nhà bình luận khác lại cho rằng, nỗ lực xin ân xá của UDD khó có thể nảy sinh tình trạng bạo lực. Bởi vì, động cơ thực sự của UDD là nhằm đử cao sự ủng hộ đông đảo của nhân dân đối với cá nhân ông Thaksin. Veera Prateepchaikul, Trưởng trang chính trị của tử Bangkok Post, đánh giá: Vấn đử không phải là việc Quốc vương có ký lệnh ân xá đối với ông Thaksin hay không. Điửu quan trọng nhất là vấn đử đó đã cho thấy ông Thaksin gần dân như thế nà o.

Đảng thân Thaksin chiếm ưu thế

Thủ tướng Abhisit nhiửu lần trì hoãn việc tổ chức tổng tuyển cử chử đến sau khi nửn kinh tế nước nà y phục hồi. Giới phân tích cho rằng, ông Abhisit đang câu giử để gia tăng sự ủng hộ đối với ông cũng như đảng Dân chủ do ông đứng đầu.

Tuy nhiên, nỗ lực kéo dà i thời gian của ông Abhisit dường như vô ích. Mặc dù có những bước tiến trong việc vực dậy nửn kinh tế, song những nỗ lực của ông Abhisit khó có thể là m gia tăng đáng kể sự ủng hộ của tầng lớp dân nghèo ở các khu vực nông thôn Thái Lan. Trên thực tế, đa số người dân nghèo Thái Lan vẫn rất trung thà nh với cựu Thủ tướng Thaksin do các chính sách dân túy (những chính sách có lợi cho nông dân) mà ông áp dụng khi đang còn tại nhiệm.

Prudhisan Jumbala, nhà khoa học chính trị ở Thái Lan nhận định: Thủ tướng Abhisit đã hiểu được sự cần thiết phải già nh lấy hậu phương vững chắc của ông Thaksin và đang tìm cách đử ra những chính sách dân túy. Tuy nhiên Chính phủ của ông Abhisit sẽ rất khó thực hiện trừ phi những người dân nghèo thấy được thà nh quả thực sự từ các cam kết thúc đẩy nửn kinh tế.

Ảnh hưởng của ông Thaksin ở Thái Lan vẫn còn rất lớn.

Quả thật, trong hai cuộc thăm dò dư luận mới đây do ĐH Assumption thực hiện, ông Abhisit bị đánh giá là kém tà i hơn so với ông Thaksin trên cương vị Thủ tướng. Điửu nà y có thể giúp đảng Puea Thai thân Thaksin già nh được đa số phiếu trong cuộc bầu cử sắp tới.

Các nhà phân tích cho rằng, kịch bản nà y có thể gia tăng sự bất ổn trong chính trường Thái Lan bởi các lực lượng chống Thaksin sẽ kiên quyết phản đối bất kử³ ứng cử viên nà o do đảng Puea Thai đử cử cho chức Thủ tướng. Điửu nà y từ lâu đã bị tầng lớp trung lưu và lực lượng ủng hộ Hoà ng tộc coi là mối đe dọa đối với sự tồn vong của chế độ quân chủ ở Thái Lan.

Cải cách Hiến pháp

Những người ủng hộ ông Thaksin còn đang ôm mộng vử một cuộc cải cách Hiến pháp, theo đó, hà ng chục chính trị gia bị cấm hoạt động chính trị thuộc các đảng thân Thaksin bị giải thể trước đây có thể được ân xá. Hy vọng nà y không phải không có cơ sở. Một ủy ban cải cách hiến pháp mới đây đệ trình dự thảo sửa đổi.

Eurasia Group, một công ty nghiên cứu và tư vấn vử các nguy cơ chính trị toà n cầu, cho rằng: Việc cải cách hiến pháp sẽ phải già nh được sự ủng hộ của quân đội, nửn quân chủ và các tầng lớp thượng lưu ở Bangkok. Do đó, điửu nà y rất khó khăn bởi các lực lượng chống Thaksin lo ngại rằng, sự nhượng bộ có thể dẫn đến việc hình thà nh một Chính phủ thân Thaksin, đặc biệt là phe Dân chủ sẽ mất cơ hội để củng cố quyửn lực.

Sự can thiệp của quân đội

Mặc dù kịch bản nà y khó có khả năng xảy ra trong thời điểm nà y, song khả năng xảy ra một cuộc đảo chính quân sự cũng không nên bị loại bử hoà n toà n tại một đất nước từng chứng kiến 18 cuộc đảo chính trong vòng 77 năm qua.

Những đồn đoán vử cuộc đảo chính tiếp tục lan rộng, nhưng các nhà phân tích cho rằng, do ông Abhisit vẫn có được sự hậu thuẫn của quân đội nên sẽ tiếp tục nắm quyửn. Chuyên gia Jacob Ramsay thuộc tổ chức Control Risks chuyên tư vấn hiểm hoạ toà n cầu nhận định: Theo quan điểm của những người trong cuộc, họ vẫn ủng hộ ông Abhisit và do vậy chưa cần ai thay thế.

Phát biểu trước các phóng viên tại Bangkok, Phó Thủ tướng Thái Lan Suthep Thaugsuban cũng cho rằng: Tôi đã là m việc với các tướng lĩnh quân đội trong 7 - 8 tháng nay. Tôi biết họ tuân thủ hệ thống dân chủ của Thái Lan và không tìm kiếm thêm quyửn lực. Tôi tin họ không ngầm âm mưu tiến hà nh một cuộc đảo chính.