Cao Sơn Đại vương

Trần Văn Mỹ (sưu tầm)| 23/05/2020 08:14

(Thành hoàng làng Kim Liên, phường Phương Liên, quận Đống Đa, TP. Hà Nội)

Cao Sơn Đại vương
Đền Kim Liên còn có tên là Đền Cao Sơn nơi thờ tự Cao Sơn Đại Vương ở 148 phố Kim Hoa, 
phường Phương Liên, quận Đống Đa, TP. Hà Nội

Trên đất Thăng Long - Hà Nội, thần Cao Sơn được thờ ở đền Kim Liên, thuộc “Thăng Long tứ trấn”, nhưng sự tích lại khác với sự tích thần Cao Sơn ở các nơi. Bản thánh tích “Cao Sơn Linh Quốc Đại Vương” do Đông các Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn vào ngày mùng 1 đầu xuân năm Hồng Phúc nguyên niên (1572) đã khẳng định và làm rõ vấn đề này. Trong báo cáo “Thần tích – Thần sắc” của các chức sắc làng Kim Hoa, tổng Kim Liên, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông gửi Viện Viễn Đông Bác Cổ năm 1938 thì vị thần thờ ở đền Kim Liên là “Cao Sơn Đại vương”, họ Cao tên Hiển tự Văn Tràng, người nước Đại Minh, tỉnh Quảng Nam, làng Bảo Sơn. Ngài sinh ngày 16 tháng 3, ngày hóa 12 tháng 8, năm 29 tuổi đỗ Hương cống, niên hiệu Khánh Lịch thứ 6 đời nhà Lê(?) đỗ Tiến sĩ làm Thừa tướng, vua sai đi đánh giặc, giặc phải hàng, nên được sắc phong là Đại Thừa tướng quyền Nguyên súy, đến năm 78 tuổi về trí sĩ, thọ 103 tuổi, vua phong làm “Cao Sơn Quốc Sử Đại vương”. 

Đầu thời Lê Trung hưng, Cao Sơn Đại vương được đặc biệt đề cao, do có công phù trợ vua Lê giành lại ngai vàng. Văn bia “Cao Sơn Đại Vương Thần Từ Bi Minh” dựng năm Nhâm Thìn, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 33 (1772) khắc bài văn của sử thần Lê Tung soạn năm Canh Ngọ niên hiệu Hồng Thuận thứ 3 (1510) cho biết: “Gần đây Lê Mẫn Đế (Lê Uy Mục) thất đức, hung bạo càn rỡ… khiến cho muôn dân khốn khổ và phiên thần bị giết hại. Tháng Một năm Kỷ Tỵ (1509) vua Lê Tương Dực lánh nạn vào Tây Đô, dấy nghĩa binh khôi phục lại cơ nghiệp của Cao tổ, cứu vớt ức triệu dân”. Ba vị đại thần là Nguyễn Bá Lân, Nguyễn Hoằng Dụ và Nguyễn Văn Lữ dốc lòng thờ vua, diệt kẻ hung bạo. Đến Phụng Hóa, Nho Quan, Ninh Bình, giữa rừng sâu rậm rạp họ gặp một ngôi đền cổ, trên có đại tự “Cao Sơn Đại vương”, liền vào khấn cầu, mong thần phù trợ, và chỉ 10 ngày sau đã dẹp xong bạo loạn. Vua Lê Tương Dực đền ơn, cho xây lại đền thờ. Tấm bia “Cao Sơn Đại Vương Thần Từ Bi Minh” vốn ở Phụng Hóa đến đời Hoằng Định  (1600 – 1619) lại nổi lên ở bến Bồ Đề, và được dân làng Kim Liên rước về  vị trí như ngày nay. Thần Cao Sơn do đó trở thành vị thần linh thiêng bảo vệ phía Nam kinh thành.

Đền Kim Liên, xưa thuộc làng Kim Hoa, huyện Thọ Xương, năm Thiệu Trị thứ 4 (1844) đổi là Kim Liên phường, năm Duy Tân thứ 3 (1909) thuộc huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông, nay thuộc phường Phương Liên, quận Đống Đa, Hà Nội. Đền xây dựng trên gò đất cao, kết cấu chữ “đinh” gồm bái đường và hậu cung. Đền còn giữ được 17 sắc phong  thần có niên đại thời Lê, Tây Sơn và thời Nguyễn. Sắc phong sớm nhất đề năm Vĩnh Tộ thứ 2 (1620), sắc muộn nhất đề năm Khải Định thứ 9 (1924). Lễ hội đền Kim Liên diễn ra vào ngày Thánh đản 16 tháng Ba. Trước đây, khi làng vào đám thì dân hai làng Yên Ninh (quận Ba Đình) và Phương Liệt (quận Thanh Xuân) rước về đình Kim Liên hội tế. Lễ vật đặc biệt ở đình Kim Liên là mâm cỗ bảy tầng được chế biến rất cầu kỳ.

Ngoài đền Kim Liên, thần Cao Sơn còn được thờ ở đình Đại phố Bạch Mai, và đình làng Quỳnh Lôi, quận Hai Bà Trưng; đình làng Yên Mỹ, huyện Thanh Trì. Bên cạnh làng Kim Liên có làng Trung Tự cũng thờ Cao Sơn Đại vương, nên từ xa xưa con trai, con gái hai làng Kim Liên và Trung Tự không lấy nhau bao giờ.
Đền Kim Liên thờ thần Cao Sơn đã được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Mọi việc làm, hành động của Đảng bộ, chính quyền Thủ đô đều hướng đến việc nhân dân hạnh phúc hơn”
    “Đảng bộ Thành phố đưa chỉ tiêu về hạnh phúc cũng như thuật ngữ “hạnh phúc” vào trong Văn kiện Đại hội XVIII, một lần nữa khẳng định mọi việc làm, mọi suy nghĩ, mọi hành động của Đảng bộ, chính quyền Thủ đô đều hướng đến việc nhân dân hạnh phúc hơn, để người dân Thủ đô góp phần xây dựng Thủ đô là nơi đáng sống, đáng đến”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh tại cuộc họp báo thông tin kết quả Đại hội XVIII Đảng bộ Thành phố.
  • 10 nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XVIII
    Đại hội Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2025-2030 chiều 17/10 đã diễn ra phiên bế mạc. Dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XVIII với 10 nhiệm vụ trọng tâm đã được Đại hội quyết nghị. Đặc biệt, Chương trình hành động Đại hội VIII của Đảng bộ Thành phố quán triệt sâu sắc phương châm hành động mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo: “Hà Nội đã nói là làm - làm nhanh, làm đúng, làm hiệu quả, làm đến cùng”.
  • Đảng bộ Thành phố Hà Nội khóa XVIII: Thống nhất quan điểm, mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm phát triển Thủ đô
    Sau ba ngày làm việc nghiêm túc, khẩn trương, phát huy tinh thần dân chủ, đoàn kết và ý thức trách nhiệm cao trước Đảng bộ và Nhân dân Thủ đô, Đại hội đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội, nhiệm kỳ 2025-2030 đã thành công tốt đẹp. Đại hội thông qua Nghị quyết với những mục tiêu, định hướng lớn, gồm 5 quan điểm phát triển, 4 nhóm chỉ tiêu, 3 khâu đột phá chiến lược và 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, thể hiện khát vọng xây dựng và phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.
  • Chợ hoa xuân Hà Nội
    Đã thành thông lệ, cứ độ “Tết đến Xuân về” Hà Nội lại mở hàng trăm điểm Chợ Hoa Tết. Thật ra gọi chợ Hoa Xuân, vì sau tết các điểm chợ hoa ấy vẫn bày bán cây cảnh, hoa và những cành đào, mận, lê, nhánh hay khóm phong lan… đẹp nét hoang sơ, hồn hậu và phóng khoáng, cảm nhận khí xuân ấm áp từ núi rừng Việt Bắc ùa về.
  • Kỳ 10: Điểm sáng của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng Thành phố Hà Nội
    Để phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng Thành phố Hà Nội luôn được Đảng bộ, chính quyền Thành phố quan tâm. Đây chính là nguồn lực để Thủ đô Hà Nội cất cánh, vươn mình trong kỷ nguyên mới. Trong chương trình hôm nay, xin mời quý vị và các bạn đến với điểm sáng của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng Thành phố Hà Nội trong thời gian qua.
Đừng bỏ lỡ
Cao Sơn Đại vương
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO