Cao Sơn Đại vương

Trần Văn Mỹ (sưu tầm)| 23/05/2020 08:14

(Thành hoàng làng Kim Liên, phường Phương Liên, quận Đống Đa, TP. Hà Nội)

Cao Sơn Đại vương
Đền Kim Liên còn có tên là Đền Cao Sơn nơi thờ tự Cao Sơn Đại Vương ở 148 phố Kim Hoa, 
phường Phương Liên, quận Đống Đa, TP. Hà Nội

Trên đất Thăng Long - Hà Nội, thần Cao Sơn được thờ ở đền Kim Liên, thuộc “Thăng Long tứ trấn”, nhưng sự tích lại khác với sự tích thần Cao Sơn ở các nơi. Bản thánh tích “Cao Sơn Linh Quốc Đại Vương” do Đông các Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn vào ngày mùng 1 đầu xuân năm Hồng Phúc nguyên niên (1572) đã khẳng định và làm rõ vấn đề này. Trong báo cáo “Thần tích – Thần sắc” của các chức sắc làng Kim Hoa, tổng Kim Liên, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông gửi Viện Viễn Đông Bác Cổ năm 1938 thì vị thần thờ ở đền Kim Liên là “Cao Sơn Đại vương”, họ Cao tên Hiển tự Văn Tràng, người nước Đại Minh, tỉnh Quảng Nam, làng Bảo Sơn. Ngài sinh ngày 16 tháng 3, ngày hóa 12 tháng 8, năm 29 tuổi đỗ Hương cống, niên hiệu Khánh Lịch thứ 6 đời nhà Lê(?) đỗ Tiến sĩ làm Thừa tướng, vua sai đi đánh giặc, giặc phải hàng, nên được sắc phong là Đại Thừa tướng quyền Nguyên súy, đến năm 78 tuổi về trí sĩ, thọ 103 tuổi, vua phong làm “Cao Sơn Quốc Sử Đại vương”. 

Đầu thời Lê Trung hưng, Cao Sơn Đại vương được đặc biệt đề cao, do có công phù trợ vua Lê giành lại ngai vàng. Văn bia “Cao Sơn Đại Vương Thần Từ Bi Minh” dựng năm Nhâm Thìn, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 33 (1772) khắc bài văn của sử thần Lê Tung soạn năm Canh Ngọ niên hiệu Hồng Thuận thứ 3 (1510) cho biết: “Gần đây Lê Mẫn Đế (Lê Uy Mục) thất đức, hung bạo càn rỡ… khiến cho muôn dân khốn khổ và phiên thần bị giết hại. Tháng Một năm Kỷ Tỵ (1509) vua Lê Tương Dực lánh nạn vào Tây Đô, dấy nghĩa binh khôi phục lại cơ nghiệp của Cao tổ, cứu vớt ức triệu dân”. Ba vị đại thần là Nguyễn Bá Lân, Nguyễn Hoằng Dụ và Nguyễn Văn Lữ dốc lòng thờ vua, diệt kẻ hung bạo. Đến Phụng Hóa, Nho Quan, Ninh Bình, giữa rừng sâu rậm rạp họ gặp một ngôi đền cổ, trên có đại tự “Cao Sơn Đại vương”, liền vào khấn cầu, mong thần phù trợ, và chỉ 10 ngày sau đã dẹp xong bạo loạn. Vua Lê Tương Dực đền ơn, cho xây lại đền thờ. Tấm bia “Cao Sơn Đại Vương Thần Từ Bi Minh” vốn ở Phụng Hóa đến đời Hoằng Định  (1600 – 1619) lại nổi lên ở bến Bồ Đề, và được dân làng Kim Liên rước về  vị trí như ngày nay. Thần Cao Sơn do đó trở thành vị thần linh thiêng bảo vệ phía Nam kinh thành.

Đền Kim Liên, xưa thuộc làng Kim Hoa, huyện Thọ Xương, năm Thiệu Trị thứ 4 (1844) đổi là Kim Liên phường, năm Duy Tân thứ 3 (1909) thuộc huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông, nay thuộc phường Phương Liên, quận Đống Đa, Hà Nội. Đền xây dựng trên gò đất cao, kết cấu chữ “đinh” gồm bái đường và hậu cung. Đền còn giữ được 17 sắc phong  thần có niên đại thời Lê, Tây Sơn và thời Nguyễn. Sắc phong sớm nhất đề năm Vĩnh Tộ thứ 2 (1620), sắc muộn nhất đề năm Khải Định thứ 9 (1924). Lễ hội đền Kim Liên diễn ra vào ngày Thánh đản 16 tháng Ba. Trước đây, khi làng vào đám thì dân hai làng Yên Ninh (quận Ba Đình) và Phương Liệt (quận Thanh Xuân) rước về đình Kim Liên hội tế. Lễ vật đặc biệt ở đình Kim Liên là mâm cỗ bảy tầng được chế biến rất cầu kỳ.

Ngoài đền Kim Liên, thần Cao Sơn còn được thờ ở đình Đại phố Bạch Mai, và đình làng Quỳnh Lôi, quận Hai Bà Trưng; đình làng Yên Mỹ, huyện Thanh Trì. Bên cạnh làng Kim Liên có làng Trung Tự cũng thờ Cao Sơn Đại vương, nên từ xa xưa con trai, con gái hai làng Kim Liên và Trung Tự không lấy nhau bao giờ.
Đền Kim Liên thờ thần Cao Sơn đã được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia.
(0) Bình luận
  • Triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh
    Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo Trung tâm Triển lãm văn hóa nghệ thuật Việt Nam chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An cùng các đơn vị có liên quan tổ chức Triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người”.
  • Trao 80 di ảnh phục dựng chân dung Anh hùng liệt sĩ tại tỉnh Ninh Bình
    Trong không khí trang nghiêm và xúc động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 – 22/12/2025); vừa qua, Hội Cựu Công an Nhân dân (CAND) tỉnh Ninh Bình, phối hợp với “Trái tim người lính Việt Nam,” đã tổ chức Lễ trao Di ảnh Anh hùng - Liệt sĩ CAND và Anh hùng – Liệt sĩ có thân nhân là Công an tỉnh Ninh Bình, như một hành động thiết thực thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với những người đã hi sinh vì Tổ quốc.
  • Trưng bày “Gan vàng dạ sắt”: Thế hệ trẻ thêm vững bước trên con đường bảo vệ và xây dựng Tổ quốc
    Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2024) và 35 năm Ngày Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024), Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò (TP. Hà Nội) tổ chức trưng bày chuyên đề “Gan vàng dạ sắt”. Đây là sự kiện không chỉ gợi nhắc ký ức hào hùng mà còn lan tỏa niềm tự hào, khơi dậy tinh thần yêu nước cho thế hệ hôm nay.
  • Triển lãm Văn Miếu - Quốc Tử Giám và truyền thống khoa bảng Hải Phòng
    Triển lãm được chắt lọc từ hàng trăm tư liệu nhằm tái hiện lại quá trình hình thành và phát triển của Văn Miếu – Quốc Tử Giám, một trong những di sản quan trọng bậc nhất của Thủ đô Hà Nội, biểu tượng của văn hiến và trí tuệ Việt, đồng thời tôn vinh truyền thống hiếu học cũng như danh nhân văn hóa Hải Phòng.
  • Tổ chức triển lãm tranh cổ động cỡ lớn Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam
    Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Trịnh Thị Thủy vừa cho biết, cuộc triển lãm tranh cổ động cỡ lớn tuyên truyền kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024) sẽ được tổ chức vào tháng 12/2024, dự kiến giới thiệu 150 đến 200 tác phẩm đến công chúng.
  • 29 tác phẩm xuất sắc nhận giải thưởng Festival Mỹ thuật trẻ lần thứ 7
    Sáng ngày 29/11, sự kiện khai mạc Festival Mỹ thuật trẻ lần thứ 7 đã diễn ra tại Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA). Các tác phẩm trong festival phản ánh đa dạng thực tế cuộc sống và cho người xem thấy được sự trăn trở của các nghệ sỹ trẻ trước các vấn đề trong cuộc sống, xã hội đương đại.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
Cao Sơn Đại vương
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO