Bà i 1: Diện mạo mới của Thủ đô Hà Nội

Đây là những tiửn đử quan trọng mở ra triển vọng to lớn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô văn minh hiện đại, đáp ứng niửm mong mửi của nhân dân Hà Nội và cả nước. Nhận trọng trách thiêng liêng từ lịch sử và từ sự tin tưởng, kử³ vọng của nhân dân cả nước, Đảng bộ, chính quyửn và nhân dân Thủ đô với tinh thần trách nhiệm cao đang không ngừng nỗ lực phấn đấu để từng bước cụ thể hóa, biến những cơ chế đặc thù thà nh động lực phát triển, mang lại diện mạo mới, tầm vóc mới cho mảnh đất được coi là "trái tim" của cả nước.

Bà i 1: Diện mạo mới của Thủ đô Hà Nội

Từ một thà nh phố chỉ rộng 152km2, với 53 nghìn dân sinh sống sau khi tiếp quản năm 1954, qua 4 lần điửu chỉnh địa giới hà nh chính, đến nay Thủ đô Hà Nội đã có diện tích 3.344km2, dân số 7,3 triệu người, trở thà nh đô thị có diện tích lớn nhất nước và là một trong 17 thủ đô có quy mô lớn trên thế giới. Mở rộng địa giới hà nh chính đã tạo cho Hà Nội nhiửu cơ hội phát triển cả vử kinh tế, xã hội, cơ sở hạ tầng và cảnh quan đô thị, song cũng đặt thà nh phố trước nhiửu thách thức đòi hửi phải được giải quyết như bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ vử hệ thống cơ chế, chính sách phát triển, thu hẹp dần khoảng cách giữa thà nh thị và nông thôn, phát triển quy hoạch hiệu quả bửn vững...

Việc đưa Luật Thủ đô và o cuộc sống giúp Hà Nội có nhiửu cơ hội phát triển cả vử kinh tế, xã hội và kháº³ng định vị thế của thà nh phố hơn nghìn năm tuổi. Ảnh: Huy Hùng

Đáp ứng đòi hửi từ thực tiễn

Trong bối cảnh nêu trên, Luật Thủ đô được xây dựng và thông qua trên cơ sở Nghị quyết số 11/NQ-TÆ¯ ngà y 6-1-2012 của Bộ Chính trị vử Phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011-2020. Kế thừa, nâng cấp Pháp lệnh Thủ đô Hà Nội năm 2000, Luật Thủ đô đã tạo lập những cơ sở pháp lý ổn định lâu dà i, vững chắc, vừa giúp cho Hà Nội phát triển đúng tầm vóc trong tương lai, vừa giải quyết những vấn đử mang tính thời sự, những khó khăn, bức xúc đang đặt ra hằng ngà y, hằng giử trong quá trình phát triển của thà nh phố.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, ý kiến góp ý, phản hồi từ đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, dư luận báo chí và nhân dân, Luật Thủ đô đã có những bổ sung, điửu chỉnh phù hợp, bảo đảm tính khả thi. Sự ra đời của Luật Thủ đô không phải là dà nh cho Hà Nội đặc quyửn, đặc lợi mà là nhằm hoà n thiện hệ thống pháp luật áp dụng cho một đơn vị hà nh chính đặc thù - đô thị đặc biệt, tạo ra cơ chế phù hợp với yêu cầu vử xây dựng, phát triển Thủ đô phục vụ sự nghiệp chung của cả nước.

Ngay tại Điửu 2, Luật Thủ đô quy định: Thủ đô nước CHXHCN Việt Nam là Hà Nội. Thủ đô là trung tâm chính trị - hà nh chính quốc gia, nơi đặt trụ sở của các cơ quan trung ương của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế; là trung tâm lớn vử văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước. Với vai trò, trọng trách lớn, Luật Thủ đô đã xác lập cơ chế đặc thù cho Hà Nội trong cả 7 lĩnh vực: Quy hoạch; Văn hóa; Giáo dục - Đà o tạo; Khoa học - Công nghệ; Môi trường - Đất đai; Kinh tế - Tà i chính; An ninh - An toà n xã hội. Đây là những tiửn đử quan trọng thúc đẩy sự phát triển toà n diện của Thủ đô.

Việc đưa Luật Thủ đô và o cuộc sống không chỉ có ý nghĩa quan trọng với Hà Nội trong công cuộc xây dựng và phát triển Thủ đô mà còn là điửu kiện để người dân Hà Nội thể hiện trách nhiệm, là "chìa khóa" để Thủ đô vươn mình hội nhập và kháº³ng định vị thế.

Biến đặc thù thà nh động lực

Điửu 8, Luật Thủ đô quy định "Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô phải bảo đảm xây dựng Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại, phát triển bửn vững, bảo vệ môi trường; bảo đảm quốc phòng, an ninh, kết nối hệ thống hạ tầng kử¹ thuật, hạ tầng xã hội của Thủ đô với các tỉnh, thà nh phố trực thuộc TÆ¯ trong Vùng Thủ đô và cả nước". Bám sát quy định nà y, trên cơ sở bản Quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (tháng 7-2011), công tác quy hoạch được thà nh phố đặc biệt chú trọng. Với một mô hình cấu trúc mới, Hà Nội sẽ là chùm đô thị với đô thị trung tâm phát triển đến Và nh đai 4 cả hai bên sông Hồng, 5 đô thị vệ tinh (Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên, Sơn Tây, Sóc Sơn) và các thị trấn sinh thái. Hướng tới sự phát triển bửn vững, các đô thị trung tâm được phân cách bởi và nh đai xanh, hà nh lang xanh chiếm tới gần 70% diện tích tự nhiên của thà nh phố. Diện tích đất ở, nhà ở trong các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị mới đã được thà nh phố cụ thể hóa trong đó các hà nh lang xanh được chú trọng đặc biệt. Đến thời điểm nà y, đã có 30/32 đồ án quy hoạch chung xây dựng các huyện, thị xã, thị trấn và các đô thị vệ tinh đã được phê duyệt, trong đó đã thông qua hội đồng thẩm định 8 đồ án.

Ở lĩnh vực giao thông, song song với việc đầu tư phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng, Hà Nội đã và đang bắt nhịp với xu hướng chung của các đô thị hiện đại là phát triển hệ thống vận tải hà nh khách công cộng khối lượng lớn. Trong tương lai không xa, người dân Hà Nội và du khách Thủ đô sẽ được sử dụng các tiện ích của hệ thống giao thông công cộng bao gồm đường sắt đô thị (tà u điện ngầm, tà u điện trên cao), đường sắt một ray, xe buýt nhanh, xe buýt. Lúc đó, đường sắt đô thị, xe buýt nhanh sẽ là xương sống cho giao thông công cộng của thà nh phố, góp phần giải tửa tình trạng ùn tắc giao thông hiện nay. Theo quy hoạch phát triển giao thông của Hà Nội, đến năm 2020, Thủ đô Hà Nội sẽ có một mạng lưới giao thông hoà n chỉnh và hiện đại.

Cùng với phát triển mới, vấn đử cải tạo, gìn giữ khu vực phố cổ, phố cũ, các giá trị văn hóa đã được thà nh phố chú trọng triển khai. Hà ng trăm biệt thự cổ trong khu vực nội thà nh đã được kiểm đếm, lên kế hoạch bảo tồn. Từ những quy định tại Điửu 16 Luật Thủ đô, Hà Nội đã cụ thể hóa và tìm ra các nhóm giải pháp để cải tạo hơn một nghìn chung cư cũ lâu nay vẫn bế tắc. Trong nội thà nh, Hà Nội chủ trương không mở rộng diện tích sử dụng đất và quy mô giường bệnh của các bệnh viện hiện có; không xây dựng mới khu công nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp ngoà i khu công nghiệp, cụm công nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghử nghiệp. Quy định tại Điửu 9 của Luật Thủ đô, Thủ tướng Chính phủ quyết định biện pháp và lộ trình di dời một số cơ sở sản xuất công nghiệp ra khửi nội thà nh; di dời một số bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghử nghiệp ra khửi nội thà nh hoặc xây dựng cơ sở khác của các bệnh viện, cơ sở nà y ở bên ngoà i nội thà nh là điửu kiện pháp lý giúp Hà Nội thực hiện một chủ trương đã có từ lâu nhưng chưa thể triển khai.

Có thể nói, Luật Thủ đô không chỉ mang lại cho Hà Nội những điửu kiện cần và đủ mà còn là bước đột phá tạo động lực giúp giải quyết những vướng mắc trong tiến trình xây dựng và phát triển bửn vững. Trân trọng cơ hội, trách nhiệm được Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao phó, nhân dân cả nước tin tưởng, gửi gắm, ngay từ khi Luật Thủ đô được thông qua, thà nh phố Hà Nội đã từng bước cụ thể hóa, biến đặc thù thà nh lợi thế hà nh động. Một diện mạo mới của Hà Nội dần được hiện hữu rõ nét. Hiện đại hơn, to đẹp hơn nhưng vẫn giữ được những nét cổ kính, thâm nghiêm của thà nh phố hơn nghìn năm tuổi.